Хімія ў Беларусі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др clean up, replaced: ы у → ы ў using AWB (7893)
вынесла з Хімія, дапаўненне
Радок 1:
'''[[Хімія]] ў Беларусі''' — агульны комплекс навуковых устаноў і людзей, якія займаюцца вывучэннем і практычным выкарыстаннем хіміі на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.
'''[[Хімія]] ў Беларусі''' сістэматычна развіваецца (2000-я гг.) ў інстытутах [[НАН Беларусі]], у [[БДУ]], [[Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт|Беларускім дзяржаўным тэхналагічным універсітэце]], у іншых [[ВНУ]], у лабараторыях прамысловых аб'яднанняў і фірм.
 
== Гісторыя ==
Асноўныя кірункі даследаванняў у 2000-х гг. — [[аналітычная хімія]], [[арганічная хімія]], [[біяарганічная хімія]], [[калоідная хімія]], [[лесахімія]], [[нафтахімія]], [[хімія высокамалекулярных злучэнняў]], [[хімія торфу]], [[хімія цвёрдага цела]] і інш.
 
На [[Беларусь|Беларусі]] хімія як навука пачала вывучацца ў 2-й палове [[18 стагоддзе|XVIII стагоддзя]] ў навуковых установах [[Горад Гродна|Гродна]] і [[Горад Вільнюс|Вільні]]. Аб'ём даследаванняў у БССР быў павялічаны з 1950-х гг.
 
У [[1993]] годзе ў [[Горад Мінск|Мінску]] адбыўся 15-ы Мендзялееўскі кангрэс па хімічных праблемах экалогіі.
 
== Сучасны стан ==
 
'''[[Хімія]]Навуковыя даследаванні ў Беларусі'''галіне сістэматычнахіміі развіваецца (2000-я гг.)праводзяцца ў інстытутах [[НАН БеларусіРБ|Нацыянальнай АН]], у [[БДУ]], [[Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт|Беларускім дзяржаўным тэхналагічным універсітэце]], у іншых [[ВНУ]], у лабараторыях прамысловых аб'яднанняў і фірм. Сувязі паміж навуковымі хімічнымі цэнтрамі розных краін ажыццяўляе Міжнародны саюз тэарэтычнай і прыкладной хіміі.
 
Асноўныя кірункі даследаванняў у 2000-х гг. — [[аналітычная хімія]], [[арганічная хімія]], [[біяарганічная хімія]], [[калоідная хімія]], [[лесахімія]], [[нафтахімія]], [[хімія высокамалекулярных злучэнняў]], [[хімія торфу]], [[хімія цвёрдага цела]] і іншіншыя.
 
Выдаюцца часопісы «Весці Нацыянальнай АН Беларусі. Серыя хімічных навук» (з 1965); «Вестник БГУ. Серия 2. Химия, биология, география» (з 1969). Сувязі з навуковымі цэнтрамі іншых краін ажыццяўляюцца праз [[IUPAC|Міжнародны саюз тэарэтычнай і прыкладной хіміі]]. У 1993 у Мінску адбыўся 15-ы [[Мендзялееўскі кангрэс]] па хімічных праблемах экалогіі.
 
== Выдатныя асобы ==
Хімія на землях Беларусі як навука пачала вывучацца з 2-й пал. 18 ст. у навуковых установах Гродна і Вільні. Аб'ём даследаванняў у БССР быў павялічаны з 1950-х гг. Найбольш значны ўклад у развіццё і арганізацыю хімічных даследаванняў у Беларусі зрабілі: [[Юрый Артуравіч Адэлькоп|Ю. А. Альдэкоп]], [[Ф. Г. Асіпенка]], [[Афанасій Андрэевіч Ахрэм|А. А. Ахрэм]], [[Міхаіл Аляксеевіч Безбародаў|М. А. Безбародаў]], [[Аляксандр Сцяпанавіч Вечар|А. С. Вечар]], [[Барыс Васілевіч Ерафееў|Б. В. Ерафееў]], [[Генадзь Якаўлевіч Каба|Г. Я. Каба]], [[Мікалай Сямёнавіч Казлоў|М. С. Казлоў]], [[Уладзімір Сямёнавіч Камароў|У. С. Камароў]], [[Фёдар Мікалаевіч Капуцкі|Ф. М. Капуцкі]], [[Канстанцін Мікалаевіч Караткоў|К. М. Караткоў]], [[Мікалай Паўлавіч Круцько|М. П. Круцько]], [[Фёдар Адамавіч Лахвіч|Ф. А. Лахвіч]], [[Анатоль Іванавіч Лесніковіч|А. І. Лесніковіч]], [[Іван Іванавіч Ліштван|І. І. Ліштван]], [[Мікалай Арцёмавіч Маер|М. А. Майер]], [[Мікалай Іванавіч Міцкевіч|М. І. Міцкевіч]], [[Міхаіл Міхайлавіч Паўлючэнка|М. М. Паўлючэнка]], [[Яўген Аркадзевіч Продан|Я. А. Продан]], [[Мікалай Аляксандравіч Прыляжаеў|М. А. Прыляжаеў]], [[Яўген Міхайлавіч Рахманько|Я. М. Рахманько]], [[Уладзімір Сяргеевіч Салдатаў|У. С. Салдатаў]], [[Вадзім Васілевіч Свірыдаў|В. В. Свірыдаў]], [[Рыгор Лазаравіч Старобінец|Р. Л. Старобінец]], [[Вадзім Фёдаравіч Цікавы|В. Ф. Цікавы]], [[Іван Рыгоравіч Цішчанка|І. Р. Цішчанка]], [[Мікалай Фёдаравіч Ярмоленка|М. Ф. Ярмоленка]], [[Ігар Мікалаевіч Ярмоленка|І. М. Ярмоленка]] і інш<ref name=be23>А. І. Васілеўская. Хімія // {{крыніцы/БелЭн|17}} С. 23.</ref>.
 
Хімія на землях Беларусі як навука пачала вывучацца з 2-й пал. 18 ст. у навуковых установах Гродна і Вільні. Аб'ём даследаванняў у БССР быў павялічаны з 1950-х гг. Найбольш значны ўклад у развіццё і арганізацыю хімічных даследаванняў у Беларусі зрабілі: [[Юрый Артуравіч Адэлькоп|Ю. А. Альдэкоп]], [[Ф. Г. Асіпенка]], [[Афанасій Андрэевіч Ахрэм|А. А. Ахрэм]], [[Міхаіл Аляксеевіч Безбародаў|М. А. Безбародаў]], [[Аляксандр Сцяпанавіч Вечар|А. С. Вечар]], [[Барыс Васілевіч Ерафееў|Б. В. Ерафееў]], [[Генадзь Якаўлевіч Каба|Г. Я. Каба]], [[Мікалай Сямёнавіч Казлоў|М. С. Казлоў]], [[Уладзімір Сямёнавіч Камароў|У. С. Камароў]], [[Фёдар Мікалаевіч Капуцкі|Ф. М. Капуцкі]], [[Канстанцін Мікалаевіч Караткоў|К. М. Караткоў]], [[Мікалай Паўлавіч Круцько|М. П. Круцько]], [[Фёдар Адамавіч Лахвіч|Ф. А. Лахвіч]], [[Анатоль Іванавіч Лесніковіч|А. І. Лесніковіч]], [[Іван Іванавіч Ліштван|І. І. Ліштван]], [[Мікалай Арцёмавіч Маер|М. А. Майер]], [[Мікалай Іванавіч Міцкевіч|М. І. Міцкевіч]], [[Міхаіл Міхайлавіч Паўлючэнка|М. М. Паўлючэнка]], [[Яўген Аркадзевіч Продан|Я. А. Продан]], [[Мікалай Аляксандравіч Прыляжаеў|М. А. Прыляжаеў]], [[Яўген Міхайлавіч Рахманько|Я. М. Рахманько]], [[Уладзімір Сяргеевіч Салдатаў|У. С. Салдатаў]], [[Вадзім Васілевіч Свірыдаў|В. В. Свірыдаў]], [[Рыгор Лазаравіч Старобінец|Р. Л. Старобінец]], [[Вадзім Фёдаравіч Цікавы|В. Ф. Цікавы]], [[Іван Рыгоравіч Цішчанка|І. Р. Цішчанка]], [[Мікалай Фёдаравіч Ярмоленка|М. Ф. Ярмоленка]], [[Ігар Мікалаевіч Ярмоленка|І. М. Ярмоленка]] і інш<ref name=be23>А. І. Васілеўская. Хімія // {{крыніцы/БелЭн|17}} С. 23.</ref>.
 
{{зноскі}}