В’етнам: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Belarus2578 (размовы | уклад) др афармленне |
|||
Радок 97:
== Дзяржаўны лад і палітыка ==
{{main|Дзяржаўны лад і палітыка В'етнама}}
Па форме праўлення В'етнам (СРВ) з'яўляецца рэспублікай. Дзеючая Канстытуцыя прынята 15 красавіка 1992 года. Згодна з Канстытуцыяй кіруючая роля ў дзяржаве і грамадстве належыць Камуністычнай партыі В'етнама{{sfn|Правовые системы стран мира|2001|с=146}}{{sfn|Национальные парламенты мира|2005|с=259}}.
=== Цэнтральныя органы ўлады ===
Вышэйшым органам дзяржаўнай улады з'яўляецца аднапалатны Нацыянальны сход{{sfn|Правовые системы стран мира|2001|с=146}}, які складаецца з 498{{sfn|Национальные парламенты мира|2005|с=259}} дэпутатаў, якія выбіраюцца на 5 гадоў усеагульным прамым галасаваннем. Толькі Нацыянальны сход можа прымаць Канстытуцыю і законы. Ён таксама ажыццяўляе кантроль за выкананнем законаў і Канстытуцыі. У кампетэнцыі Нацыянальнага сходу знаходзіцца разгляд справаздач аб працы Прэзідэнта, Пастаяннага Камітэта Нацыянальнага Сходу, Урада, Вярхоўнага народнага Суда і Вярхоўнай народнай пракуратуры. Сход сцвярджае праект бюджэту, усталёўвае або адмяняе падаткі. Гэты орган валодае правам абіраць, вызваляць, адклікаць Прэзідэнта, віцэ-прэзідэнта, Старшыні Нацыянальнага Сходу і яго намеснікаў, членаў Пастаяннага Камітэта Нацыянальнага Сходу, Прэм'ер-міністра, Старшыні Вярхоўнага народнага Суда і Галоўнага пракурора Вярхоўнай народнай пракуратуры; сцвярджае прапанову Прэм'ер-міністра аб прызначэнні або адкліканні членаў Урада; адмяняе акты вышэйназваных органаў і службовых асоб у выпадку іх супярэчнасці Канстытуцыі, законам або пастановаў Нацыянальнага Сходу. Сярод некаторых іншых паўнамоцтваў Нацыянальнага Сходу: прыняцце рашэння аб амністыі, усталяванне ваенных і інш. званняў, рашэнне пытанняў вайны і міру, ратыфікацыя і дэнансацыя міжнародных дагавораў або дагавораў з удзелам В'етнама, вырашэнне пытання аб ўсенародным рэферэндуме{{sfn|Правовые системы стран мира|2001|с=146}}{{sfn|Национальные парламенты мира|2005|с=259—260}}.
Пастаянна дзеючым міжсесійным органам Нацыянальнага Сходу з'яўляецца яго Пастаянны Камітэт. Ён аб'яўляе выбары і склікае сесіі Нацыянальнага Сходу; гаворыць пра Канстытуцыю, законы і ўказы; выдае ўказы па даручэнні Нацыянальнага Сходу; ажыццяўляе кантроль за выкананнем Канстытуцыі і законаў; кантралюе дзейнасць Урада, Вярхоўнага народнага Суда і Вярхоўнай народнай Пракуратуры; прыпыняе дзеянне актаў Урада, Прэм'ер-міністра, Вярхоўнага народнага Суда, Вярхоўнай народнай Пракуратуры, якія супярэчаць Канстытуцыі, законах, пастановаў Нацыянальнага Сходу, і адмяняе іх акты, якія супярэчаць ўказам і рашэнням Пастаяннага Камітэта. Пастаянны Камітэт мае права сцвярджаць прапанову Прэм'ер-міністра аб прызначэнні, вызваленні і адкліканні членаў Урада і дакладваць пра гэта Нацыянальнаму сходу на бліжэйшай сесіі{{sfn|Правовые системы стран мира|2001|с=147}}{{sfn|Национальные парламенты мира|2005|с=261}}.
Кіраўніком дзяржавы з'яўляецца Прэзідэнт, адказны перад Нацыянальным Сходам. Ён абіраецца Нацыянальным сходам з ліку дэпутатаў на пяцігадовы тэрмін. У кампетэнцыю Прэзідэнта ўваходзяць такія паўнамоцтвы як: апублікаванне Канстытуцыі, законаў, указаў; ўнясенне ў Нацыянальны сход прапаноў аб прызначэнні, вызваленні або адкліканні віцэ-прэзідэнта і Прэм'ер-міністра, старшыні Вярхоўнага народнага Суда і Галоўнага пракурора Вярхоўнай народнай Пракуратуры; заключэнне ад імя СРВ міжнародных дагавораў; выданне загадаў і рашэнняў; вярхоўнае камандаванне ўзброенымі сіламі і інш{{sfn|Правовые системы стран мира|2001|с=148}}.
Выканаўчым органам Нацыянальнага сходу і вышэйшай распарадчым органам СРВ з'яўляецца Урад, адказны перад Нацыянальным Сходам, яго Пастаянным Камітэтам і Прэзідэнтам. У склад Урада ўваходзяць Прэм'ер-міністр, віцэ-прэм'еры, міністры і іншыя члены. На аснове актаў вышэйстаячых органаў Урад выдае пастановы і рашэнні, а Прэм'ер-міністр — рашэнні і дырэктывы{{sfn|Правовые системы стран мира|2001|с=148}}.
=== Мясцовыя органы ўлады ===
У адміністрацыйным дачыненні В'етнам складаецца з 58 правінцый і пяці гарадоў цэнтральнага падпарадкавання: Ханоя, Хашыміна, Хайфона, Дананга і Кантхо{{sfn|Национальные парламенты мира|2005|с=259}}. У гэтых гарадах і правінцыях дзейнічаюць народныя саветы — абіраныя насельніцтвам органы дзяржаўнай улады. Тэрмін іх паўнамоцтваў — 4 гады. Правінцыі падзеленыя на акругі (паветы), у якіх, як паўсюдна ў гарадах і вёсках (супольнасцях), дзейнічаюць выбраныя насельніцтвам народныя саветы. З 1997 года правінцыям і іншым адміністрацыйна-тэрытарыяльным адзінкам прадастаўлена права займацца знешнегандлёвымі аперацыямі.
=== Судовая сістэма ===
Судовая сістэма ўключае Вярхоўны народны суд у Ханоі і ніжэйстаячыя народныя суды ў правінцыях і буйных гарадах. Нацыянальны сход можа ў асаблівых выпадках, напрыклад, калі закранаюцца інтарэсы нацыянальнай бяспекі, ствараць сваім рашэннем спецыяльны орган судаводства. Вярхоўны народны суд ажыццяўляе кантроль за працай падведамных устаноў. Прадстаўнікі нацыянальных меншасцей надзелены правам карыстацца ў судзе роднай мовай. На дзяржаўным і правінцыйным узроўнях і ў арміі дзейнічаюць народныя інспекцыі, кожнай з якіх кіруюць адказныя супрацоўнікі пракуратуры, якія выконваюць задачы кантролю за выкананнем закона ў дзяржаўных установах, прыватных арганізацыях, вайскоўцамі і грамадзянскімі асобамі. Справы на працэсах суддзя разглядае сумесна з саветам народных засядацеляў, якія складаюцца з пяці-дзевяці чалавек. У краіне налічваецца звыш 10 тысяч такіх саветаў.
=== Палітычныя партыі ===
Палітычныя партыі: камуністычная партыя В'етнама — кіруючая, створана ў лютым 1930 года на аб'яднаўчай канферэнцыі камуністычных груп, якая прайшла ў эміграцыі ў Ганконгу, якія існавалі з 1920-х гадоў. Лідарам партыі стаў Ха Шы Мін. У кастрычніку 1930 года яна была пераназваная ў Камуністычную партыю Індакітая (КПІК). У лютым 1951 года КПІК была ператворана ў Партыю працоўных В'етнама (ПТВ). Старшынёй ЦК стаў Ха Шы Мін, які заставаўся на гэтай пасадзе да смерці ў 1969 годзе. У снежні 1976 ПТВ была пераназваная ў Камуністычную партыю В'етнама. Генеральным сакратаром КПВ стаў Ле Зуан, які заставаўся ім да сваёй смерці ў 1986 годзе. КПВ з'яўляецца адзінай партыяй у краіне, паколькі Дэмакратычная і Сацыялістычная партыі спынілі сваё існаванне ў 1988 годзе. Сярод іншых палітычных арганізацый вылучаецца Айчынны фронт В'етнама, створаны ў 1955 годзе і ўключыў у 1977 годзе ў свой склад Нацыянальны фронт вызвалення Паўднёвага В'етнама (1960-1977) і Саюз нацыянальных, дэмакратычных і міралюбных сіл Паўднёвага В'етнама (1968-1977). У Айчынны фронт В'етнама ўваходзяць таксама Камуністычная партыя, Усеагульная канфедэрацыя працоўных (створана ў 1976 годзе), Саюз камуністычнай моладзі Ха Шы Міна (створаны ў 1931 годзе), Саюз жанчын В'етнама (створаны ў 1930 годзе) і іншыя арганізацыі.
=== Дзяржаўныя святы і сімволіка ===
Дзяржаўныя святы (выходныя):
* Тэт (Новы год) — тыдзень выходных у студзені або лютым (адзначаецца па месяцова-сонечным календары, адпаведна ў свята няма фіксаванай даты);
* Дзень заснавання Камуністычнай партыі В'етнама — 3 лютага;
* Дзень памінання каралёў Хунг — звычайна адзначаецца ў красавіку (адзначаецца па месяцова-сонечным, адпаведна ў свята няма фіксаванай даты);
* 30 красавіка — Дзень вызвалення Паўднёвага В'етнама;
* 1 мая — Дзень працаўнікоў;
* 2 верасня — Дзень незалежнасці (ад Францыі з 1945 года).
== Насельніцтва ==
| |||