Джэймс Кук: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные |
др →Біяграфія |
||
Радок 32:
Кук быў забіты на [[Гаваі|Гаваях]] падчас свайго трэцяга падарожжа ў [[Ціхі акіян]] у [[1779]] годзе. Ён пакінуў пасля сябе спадчыну навуковых і геаграфічных ведаў, якія паўплывалі на яго пераемнікаў, аб чым сведчаць шматлікія помнікі, якія былі прысвечаны яму. Тым не менш, яго ролю ў адкрыцці раёнаў Ціхага акіяна, [[каланізацыя|каланізацыі]] і наступнага ўздзеяння на карэнныя народы былі прадметам палітычнай і навуковай дыскусіі.
=== Дзяцінства і юнацтва ==
Джэймс Кук нарадзіўся
=== Пачатак кар'еры ===
Кук пачаў кар'еру марака простым юнгай на гандлёвым брыга-вугальшчыкі «Геркулес», які належа суднаўладальнікам Джону і Генры Уокерам, на маршруце Лондан — Ньюкасл. Праз два гады быў пераведзены на іншы карабель Уокераў — «Тры брата».
Вядома сведчанне сяброў Уокераў пра тое, як шмат часу Кук праводзіў за кнігамі. Вольны ад працы час ён прысвячаў вывучэнню геаграфіі, навігацыі, матэматыкі, астраноміі, таксама яго цікавілі апісання марскіх экспедыцый. Вядома, што Кук пакінуў Уокер на два гады, якія правёў на Балтыцы і ля ўсходняга ўзбярэжжа Англіі, аднак вярнуўся па просьбе братоў памочнікам капітана на «фрэндшып».
Праз тры гады, у 1755 годзе, Уокер прапанавалі яму прыняць камандаванне над «фрэндшып», аднак Кук адмовіўся. Замест гэтага 17 чэрвеня 1755 года ён запісаўся матросам ў Каралеўскі ваенна-марскі флот і праз 8 дзён атрымаў прызначэнне на 60-гарматны карабель «Ігл». Гэты факт у яго біяграфіі прыводзіць у здзіўленне некаторых даследчыкаў — невядомыя прычыны, па якіх Кук аддаў перавагу цяжкай матроскай працы капітанскай пасады ў гандлёвым флоце. Але ўжо праз месяц пасля паступлення Кук становіцца боцманам.
Неўзабаве пачалася Сямігадовая вайна (1756). «Ігл» ўдзельнічаў у блакадзе ўзбярэжжа Францыі. Вядома таксама, што ў траўні 1757 ля вострава Уэссан «Ігл» ўступіў у бой з французскім караблём «Герцаг Аквітанскі» (водазмяшчэнне 1500 тон, 50 гармат). У ходзе пераследу і бою, «Герцаг Аквітанскі» быў захоплены. «Ігл» у тым баі атрымаў пашкоджанні і быў вымушаны сысці на рамонт у Англію.
Па дасягненні двухгадовага стажу, у 1757 годзе, Джэймс Кук паспяхова вытрымлівае экзамен на майстра ({{lang-en|Sailing Master}}), а 27 кастрычніка атрымлівае прызначэнне на карабель «Салебей» пад камандаваннем капітана Крэйга. Куку было ў гэты час дваццаць дзевяць гадоў. З пачаткам Сямігадовай вайны ён прызначаецца на 60-гарматны карабель «Пембрак». «Пембрак» ўдзельнічаў у блакадзе Біскайскага заліва, затым у лютым 1758 года быў адпраўлены да паўночнаамерыканскага ўзбярэжжа (Канада).
Перад Кукам была пастаўлена найважнейшая задача, якая мела ключавое значэнне для ўзяцця Квебека, — абставіць фарватэр ўчастка ракі Святога Лаўрэнція, каб брытанскія караблі маглі прайсці да Квебека. Дадзеная задача ўключала ў сябе не толькі нанясенне фарватэру на карту, але і абазначэнне суднаходных участкаў ракі буямі. З аднаго боку, у сілу надзвычайнай складанасці фарватэру, аб'ём працы быў вельмі вялікі, з другога — працаваць прыходзілася па начах, пад абстрэлам французскай артылерыі, адбіваючы начныя контратакі, аднаўляючы буі, якія французы паспявалі знішчыць. Паспяхова выкананая праца ўзбагацілі Кука картаграфічным вопытам, а таксама стала адной з асноўных прычын, па якіх Адміралцейства ў канчатковым выніку спыніла свой гістарычны выбар менавіта на ім. Квебек быў Абаронцы, затым узяты. Кук непасрэдна ў баявых дзеяннях удзелу не прымаў. Пасля ўзяцця Квебека Кук быў пераведзены майстрам на флагманскі карабель «Нартумберленд», што можна расцаніць як прафесійнае заахвочванне. Па загадзе адмірала Колвіла, Кук працягваў картаграфаванне ракі Святога Лаўрэнція да 1762 года. Карты Кука былі рэкамендаваныя адміралам Колвілам да публікацыі і былі апублікаваныя ў Паўночнаамерыканскай лоцыі 1765 годп. У Англію Кук вярнуўся ў лістападзе 1762 года.
Неўзабаве пасля вяртання з Канады, 21 снежня 1762 года, Кук ажаніўся на Элізабэт Батс. У іх было шасцёра дзяцей: Джэймс (1763-1794), Натаніэль (1764-1781), Элізабэт (1767-1771), Джозэф (1768-1768), Джордж (1772-1772) і Х'ю (1776-1793). Сям'я пражывала ў лонданскім Іст-Эндзе. Пра жыццё Элізабэт пасля смерці Кука вядома мала. Яна пражыла пасля яго смерці яшчэ 56 гадоў і памерла ў снежні 1835 года ва ўзросце 93 гадоў.
=== Кар'ера на флоце ===
| |||