|
'''Яжоўскі Юзаф''' (каля {{ДН|||1793}} — – {{ДС|16.08.|8|1855}}), удзельнік вызваленчага руху на Беларусі і ў Літве ў пачатку 19 стагоддзя, філолаг, філосаф.
Па некаторых звестках, паходзіў са шляхецкай сям’ісям'і Васількаўскага павета Кіеўскай губерніі.
Скончыў базыльянскую школу ў г. [[Горад Умань|г. Умань]] (1815), вучыўся ў [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]]. Займаўся [[філасофія|філасофіяй]]й і [[філалогія|філалогіяй]]й, асновай яго светапогляду стала філасофія [[Імануіл Кант|І. Канта]].
У час вучобы адзін з заснавальнікаў і прэзідэнт (1817-18231817—1823) таварыства [[Філаматы|філаматаў]]. Дапрацаваў прапанаваны [[Адам Міцкевіч|А. Міцкевічам]] і [[Тамаш Зан|Т. Занам]] праект статута філаматычнай суполкі, які і быў прыняты. Імкнуўся да канспіратыўнага існавання таварыства, быў зацікаўлены ў яго аўтаноміі ад [[масонства]]. Займаўся ўдасканаленнем арганізацыйнай структуры філаматычнага руху, выступаў на паседжаннях з навуковымі паведамленнямі і перакладамі з твораў старажытных аўтараў. Даказваў неабходнасць эфектыўнай, прадукцыйнай дзейнасці моладзі з мэтай сацыяльна-эканамічнага росквіту роднага краю, ставіў задачу выхавання ўсебакова развітой асобы, высокай грамадзянскасці і патрыятызму. Лічыў мэтазгодным абмежаванне цікавасці да рэлігіі ў час станаўлення і дзейнасці маладзёжных таварыстваў, таму што яна стрымлівае інтэлектуальныя пошукі моладзі. Склаў статут “Пятнаццаць«Пятнаццаць правіл паводзін для моладзі, якая належыць Таварыству сяброў карыснай забавы”забавы», перапрацаваў статут літаратурнага таварыства і дамогся яго пераходу пад кіраўніцтва філаматаў. Падтрымаў ідэю Зана пра арганізацыю таварыства натуралістаў з мэтай вывучэння прыродных багаццяў краю і іх выкарыстання. Асобую ўвагу звяртаў на неабходнасць распрацоўкі спецыяльнай праграмы жаночага выхавання.
Прыцягнуты да следства і арыштаваны па справе таварыства філаматаў, дзейнасць якога трактаваў пераважна як навуковую, імкнучыся аблегчыць лёс удзельнікаў таварыства.
24.10. кастрычніка 1824 вымушаны выехаць у [[Расійская імперыя|Расію]], працаваў настаўнікам ліцэя ў [[Адэса|Адэсе]]. З ліпеня 1825 года ў [[Масква|Маскве]], настаўнік класічных моў у гімназіі , выкладчык [[грэчаская мова|грэчаскай мовы]] ва універсітэце. Займаўся навуковай працай, выдаў у Маскве кнігі “Шэсць«Шэсць песняў “Адысеі”„Адысеі“ Гамера”Гамера» (1828, на [[лацінская мова|лацінскай мове]]) і “Аб«Аб развіцці філалагічных даследаванняў пісьмаў Платона”Платона» (1829).
У пачатку 1841 года вярнуўся ва [[Украіна|Украіну]], працаваў хатнім настаўнікам.
[[Катэгорыя:Філаматы]]
[[Катэгорыя:Выпускнікі Віленскага ўніверсітэта]]
[[Катэгорыя:Асобы]]
| 