Рэстаўрацыя Мэйдзі: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 78:
Замест традыцыйнай драўлянай забудовы, схільнай моцнай небяспекі пажараў, у гарадах пачалося шырокае каменнае будаўніцтва, каменем пакрываліся і маставыя<ref name="Дейноров" />.
== Культурныя пераўтварэнні ==
Японскі ўрад імкнуўся да мадэрнізацыі краіны ва ўсіх сферах жыцця і актыўна спрыяў укараненню найноўшых заходніх ідэй і заходняга ладу жыцця. Гэтыя меры былі ўспрынятыя станоўча большасцю японскіх інтэлектуалаў і атрымалі шырокую прапаганду сярод грамадскасці стараннямі журналістаў. У японскім грамадстве з'явілася мода на ўсё новае, прагрэсіўнае, заходняе. Японскі традыцыйны побыт, які практычна не мяняўся стагоддзямі, выпрабаваў галавакружныя перамены. Цэнтрамі гэтых зменаў станавіліся буйныя урбаністычныя цэнтры — Токіа, Ёкагама, Осака, Кобэ і іншыя. З'ява мадэрнізацыі японскай культуры шляхам запазычанні еўрапейскіх дасягненняў атрымала назву па папулярным лозунгу той эпохі — «Цывілізацыя і асвета».
У галіне філасофіі панавальнымі ідэалогіямі сталі заходнія лібералізм і індывідуалізм. Маральна-этычныя прынцыпы папярэдніх эпох, якія базіраваліся на канфуцыянстве, будызме і сінці, расцэньваліся як састарэлыя. Выдаваліся пераклады прац Русо, Гегеля, Спэнсера, Дарвіна. На базе гэтых работ японскія мысляры развілі тэзіс аб «натуральных правах чалавека» на волю, роўнасць і шчасце. Папулярызатар гэтага тэзіса былі Фукудзава Юкіці і Накамура Масанаа. Іх працы «Стан спраў на Захадзе», «Прасоўванне навук», «Канспект тэорыі цывілізацыі», «Легенды Захаду», «Тэорыя свабоды» і іншыя былі бэстсэлерамі свайго часу. Яны спрыялі дэмантажу традыцыйнага светагляду і фарміраванні новай японскай нацыянальнай свядомасці.
Пераўтварэнні часоў рэстаўрацыі Мейдзі змянілі рэлігійную карту Японіі. Пасля абвяшчэння ў 1868 годзе курсу на аднаўленне старажытнай японскай дзяржавы, урад вырашыў зрабіць мясцовае паганства сінці дзяржаўнай рэлігіяй. У тым жа годзе быў выдадзены ўказ аб размежаванні сінці і будызму, які паклаў канец тысячагадовай традыцыі сінці-будысцкага сінкрэтызму. Паганскія святыні і будысцкія манастыры былі размежаваны, а тысячы будысцкіх храмаў ліквідаваныя. Сярод японскіх чыноўнікаў, інтэлектуалаў і мяшчан ўзнiк магутны антыбудысцкі рух. У 1870 годзе Імператар абвясціў «Дэкларацыю аб вялікім вучэнні», паводле якой сінці станавілася дзяржаўнай рэлігіяй Японіі. Усе сінтаісцкімі святыні Японіі былі інтэграваныя ў адну арганізацыю, на чале з Імператарам як сінтаісцкім першасвятаром. Дзень нараджэння імператара і дзень заснавання японскай дзяржавы былі абвешчаныя дзяржаўнымі святамі.
На фоне адзяржаўлення сінці, японскі ўрад працягваў палітыку забароны хрысціянства, якая засталася ў спадчыну з XII стагоддзя. Асобы, якія вызнавалі гэтую рэлігію, пераследаваліся ўладамі і караліся смяротным пакараннем. Толькі пад ціскам заходніх дзяржаў, у 1873 годзе, японскі ўрад адмяніў усе забароны. Дзякуючы гэтаму ў Японіі сталі прыбываць каталіцкія і пратэстанцкія місіянеры, якія, акрамя прапаведавання хрысціянства, спрыялі станаўленню ў Японіі сістэмы адукацыі і аховы здароўя заходняга ўзору. Новая рэлігія стала папулярнай сярод японскай інтэлігенцыі, аднак ва ўрадавых колах і асабліва ў арміі да хрысціян, як і раней, ставіліся варожа.
У ходзе рэстаўрацыі Мэйдзі ў краіне асаблівы імпульс развіцця атрымала выдавецкая справа і журналістыка. У Токіа сталі выходзілі штодзённыя газеты і часопісы. Яны спрыялі фарміраванню грамадзянскай супольнасці, друкуючы не толькі навіны, але і крытычныя артыкулы на актуальныя палітыка-сацыяльныя праблемы. Так, у 1873 годзе японскія заходнікі Моры Арыноры, Фукудзава Юкіці, Нісі Аманэ, Като Хіраюкі і Нісімура Сігэкі заснавалі асветніцкае таварыства Мэйракуся, якое выдавала часопіс «Мэйроку дзасі» і выступаў за мадэрнізацыю светапогляду нацыі і ліквідацыю «феадальных перажыткаў» мінулага.
У 1872 годзе японскі ўрад прыняло еўрапейскую сістэму летазлічэння і грыгарыянскі каляндар. 3 чысла 12 месяца 5 года было абвешчана Імператарам Мэйдзі 1 студзеня 1872 года. Новы каляндар стаў выкарыстоўвацца ў афіцыйнай урадавай дакументацыі, рэгіянальных адміністрацыях, арміі і г. д. Аднак традыцыйны сонечна-месяцовы каляндар захаваўся на вёсцы, паколькі лепш адпавядаў патрэбам японскага сельскай гаспадаркі. Была таксама зменена сістэма адліку часу — падзел сутак на японскія 12 гадзін быў заменена на 24 еўрапейскія гадзіны.
Мадэрнізацыя моцна змяніла побыт японцаў. У буйных гарадах пачалі насіць заходнюю вопратку і кароткія прычоскі. Спачатку гэтай моды прытрымліваліся чыноўнікі і вайскоўцы, але з часам яна атрымала распаўсюджванне сярод шырокіх слаёў насельніцтва. У Токіо і Ёкагама з'явіліся першыя цагляныя дамы, газавыя ліхтары, а таксама новы від транспарту — рыкшы. Паступова, з развіццём транспарту і выдавецкай справы, новая мода на заходнія навінкі распаўсюдзілася з гарадоў у японскую правінцыю. Нягледзячы на станоўчыя зрухі, мадэрнізацыя нанесла моцны шкоду традыцыйнай культуры і светапогляду японцаў. Нямала культурных дасягненняў Японіі былі вывезены за мяжу як хлам, асеўшы ў прыватных калекцыях і музеях ЗША, Францыі і Вялікабрытаніі.
== Значэнне ==
| |||