Жалезны век: Розніца паміж версіямі

У Афрыцы, на думку шэрагу даследчыкаў, жалезная тэхналогія развілася незалежна. Па іншай версіі першапачаткова яна была запазычаная, але затым развівалася самастойна. Тут вельмі рана навучыліся атрымліваць сталь, а таксама вынайшлі высокі цыліндрычны горн, а які падаецца ў яго паветра пачалі падаграваць. У Нубіі, Судане, Лівіі першыя жалезныя прадметы вядомыя з каля VI стагоддзя да н. э. Жалезны век у Афрыцы наступіў у другой палове I тысячагоддзя да н. э., прычым у некаторых рэгіёнах - — адразу пасля каменнага стагоддзявеку. Так у Паўднёвай Афрыцы, у Вялікай Саване басейна ракі Конга, у якой знаходзяцца багатыя паклады меднай руды, вытворчасць медзі было асвоена пазней, чым вытворчасць жалеза, прычым медзь выкарыстоўвалася толькі на ўпрыгажэнні, а прылады працы вырабляліся толькі з жалеза<ref name="Корякова_Освоение" [5]/>.

У Амерыцы развіццё металургіі мела свае асаблівасці. У ёй існавала некалькі ачагоў, дзе рана навучыліся апрацоўваць каляровыя металы. Так у Андах знаходзіліся багатыя радовішчы металаў, першым асвоілі вытворчасць золата, прычым адбылося гэта адначасова з засваеннем вытворчасці керамікі. З XVIII стагоддзя да н. э. і да другой паловы II тысячагоддзя да н. э. тут шырока выкарыстоўвалі вырабы з золата і срэбра. У Перу быў адкрыты сплаў медзі і срэбра (тумбага), які вельмі шанаваўся. У невяковай МезаамерыкіМезаамерыцы металы з'явіліся толькі ў I тысячелитиитысячагодзі да н. э., а металургія была засвоеная плямёнамі майя толькі ў VII-VIII стагоддзях н. э.<ref [5]name="Корякова_Освоение" />.

У Паўночнай Амерыцы спачатку выкарыстоўвалася медзь, а ў I тысячагоддзі да н. э. з'явілася жалеза. Першымі яго сталі выкарыстоўваць у заходніх раёнах жыхары берингоморскойберынгаморскай культуры. Спачатку выкарыстоўвалася метэарытнагаметэарытнае, а потым навучыліся атрымліваць крычнагакрычнае жалеза<ref [5]name="Корякова_Освоение" />.

У Аўстраліі тэхналогія вытворчасці жалеза з'явілася толькі ў эпоху Вялікіх геаграфічных адкрыццяў<ref [5]name="Корякова_Освоение" />.