Анды: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →Экалогія |
|||
Радок 106:
З прычыны шэрагу экалагічных праблем многія віды жывёл і раслін у Андах знаходзяцца пад пагрозай знікнення.
== Гаспадарчая дзейнасць ==
=== Прамісловасць ===
Адна з самых значных у Андах галін гаспадаркі — горназдабыўная прамысловасць, важная для ўсёй сусветнай эканомікі, асабліва развіта на поўдні горнай сістэмы. Тут распрацоўваюцца радовішча медзі (у Чылі і Перу), жалеза (у Балівіі), золата (у Калумбіі і іншых краінах), плаціны і ізумрудаў (у Калумбіі), вальфрама, волава і срэбра (у краявых прагінах і міжгорных западзінах Аргенціны, Балівіі, Венесуэлы, Перу). Некалькі радовішчаў нафты размеркаваныя ўздоўж усходняга краю Анд.
=== Сельская гаспадарка ===
Сельская гаспадарка ў Андах даволі складаная, а ўраджаі невялікія. Збольшага гэта выклікаецца недахопам вады — значныя раёны вельмі сухія або атрымліваюць ападкі толькі на працягу кароткага сезону. На высакагор'і частыя замаразкі, памяншаючыя вегетацыйны перыяд. Тэрыторыя наогул вельмі няроўная, а глебы часта не мелі магчымасці сфармавацца, урадлівыя ж даліны звычайна вельмі вузкія і пакрываюць нязначную плошчу. Традыцыйна большая частка сельскагаспадарчыя прадукцыі выраблялася на тэрасах, створаных на стромкіх горных схілах. Значных перспектыў павелічэння прыдатных для сельскай гаспадаркі зямель за кошт меліярацыі няма<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/23692/Andes-Mountains/41653/The-people|title=Andes Mountains: The economy|work=Encyclopaedia Britannica|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HWsWqaHF|archivedate=2013-06-21}}</ref>.
Такім чынам, значная колькасць прадукцыі сельскай гаспадаркі прызначана для мясцовага спажывання. Толькі нешматлікія культуры вырошчваюцца ў колькасцях, дастатковых для экспарту, імі з'яўляюцца перш за ўсё кавы (асабліва ў Калумбіі, дзе вырошчваецца да 13% сусветнага збору), тытунь і бавоўна. Акрамя таго, з Калумбіі і ў меншай ступені з Балівіі экспартуюцца значныя колькасці кокі і атрыманага з яе какаіну, нягледзячы на намаганні ўрадаў спыніць наркагандаль.
Культурамі, у прыкметных колькасцях вырошчваюцца ні гэтых тэрыторыях, з'яўляюцца бананы (у Калумбіі, Эквадоры), бульбу, ячмень. У Карыбскіх Андах сканцэнтраваныя раёны вырошчвання бавоўніка, тытуню і сізалю. У экватарыяльным поясе на сярэдніх вышынях вырошчваюць тытунь, кава, кукурузу На вялікіх вышынях (да 3800 м) вырошчваюць кукурузу, пшаніцу, бульбу, а таксама кіноа, што з'яўляецца найважнейшай часткай рацыёну мясцовага індзейскага насельніцтва. На добра увлажненных схілах Кардыльеры-Арыенталь (у межах Цэнтральных Анд) вырошчваюць цукровы трыснёг, какава, кава і трапічныя садавіна. Шматлікія культуры, якія гадуюцца ў Чылі, завезеныя з Еўропы — гэта аліўкі, вінаград, цытрусавыя.
Асноўны напрамак жывёлагадоўлі — авечкагадоўля (у сугор'і Перу, Патагоніі, Вогненнай Зямлі). На пласкагор'я цэнтральных Анд, Пуне, разводзяць лам, альпак і коз, радзей - скот. Так, Перу і Балівія прыкметныя экспарцёрамі воўны. На буйных азёрах (асабліва на возеры Тытыкака) развіта рыбалоўства.
== Гл. таксама ==
| |||