Сен-Бартэльмі: Розніца паміж версіямі

'''Тэрытарыяльная супольнасць Сен-Бартэ́льмі ''' ({{lang-fr|Collectivité territoriale de Saint-Barthélemy}}) — заморскае тэрытарыяльнае валоданне [[Францыя|Францыі]] ў [[Вест-Індыя|Вест-Індыі]]. У яго склад уваходзяць востраў Сен-Бартэльмі і некалькі суседніх дробных астравоў. Агульная плошча - 22,1 км². Насельніцтва (2009 г.) - 8902 чал. Адміністрацыйны цэнтр - [[Густавія]].

Востраў Сен-Бартэльмі, а таксама суседнія астраўкі Фурш'ю, Шэўру, Фрэгат, Ток-Ве маюць [[вулкан]]ічнае паходжанне, былі сфарміраваны ў выніку субдукцыі (напаўзання) [[тэктоніка пліт|тэктанічных пліт]]. Найвышэйшы пункт на востраве Сен-Бартэльмі - пагорак Морн-дзю-Вітэ (286 м). Акрамя таго, маюцца невялікія астраўкі [[карал]]авага паходжання.

[[Клімат]] трапічны пасатны. Сярэднегадавая тэмпература - каля +25 ° C. Паўночная частка вострава, адкрытая прахалодным вятрам з [[Атлантычны акіян|Атлантыкі]], значна больш засушлівая, чым паўднёвая, дзе стала дзьмуць цёплыя вільготныя вятры з [[Карыбскае мора|Карыбскага мора]]. Сярэднегадавая колькасць ападкаў - каля 1000 мм.

Сен-Бартэльмі быў адкрыты ў [[1493]] годзе [[Хрыстафор Калумб|Хрыстафорам Калумбам]] названы {{lang-es|Isla de San Bartolomeo}} у гонар яго брата Барталамеа. У [[1648]] г. на ім было заснавана [[Францыя|французскае]] паселішча, знішчанае ў [[1656]] г. [[індзейцы|індзейцамі]]-[[карыбы|карыбамі]]. У [[1651]] г. права на каланізацыю Сен-Бартэльмі атрымалі [[Гаспітальеры|мальтыйскія рыцары]], але па розных прычынах так і не здолелі ім скарыстацца. У сярэдзіне [[18 стагоддзе|XVIII]] ст. Францыя выкупіла валоданне гаспітальераў. У [[1758]] г. на Сент-Бартэльмі высадзіліся [[Вялікабрытанія|брытанцы]], але ў выніку хутка пакінулі яго. У [[1763]] г. востраў быў зноў населены [[брэтонцы|брэтонцамі]] і [[Нармандыя|нармандцамі]]. Мясцовыя [[глеба|глебы]] не спрыялі хуткаму развіццю [[сельская гаспадарка|сельскай гаспадаркі]], таму невялікая калонія выкарыстоўвалася пераважна як цэнтр гандлю [[рабства|рабамі]] і прыстанак [[карсары|карсараў]].

[[1 чэрвеня]] [[1784]] г. права на валоданне Сен-Бартэльмі перайшло да [[Швецыя|Швецыі]], за што Францыя атрымала наўзамен іншыя тэрыторыі. На месцы французскага паселішча Карэнаж быў пабудаваны буйны [[горад]] [[Густавія]], названы так у гонар [[Густаў III|Густава III]]. Ён атрымаў статус свабоднага порта, дзе маглі весці гандаль прадстаўнікі розных краін. У канцы [[18 стагоддзе|XVIII]] - пачатку [[19 стагоддзе|XIX]] стст., калі ў [[Вест-Індыя|Вест-Індыі]] адбываліся сталыя канфлікты паміж Вялікабрытаніяй, Францыяй, [[Нідэрланды|Нідэрландамі]] і [[ЗША]], шведскія гандляры істотна ўзбагаціліся як [[эканоміка|эканамічныя]] пасрэднікі паміж варагуючымі бакамі. У [[1814]] г. у Густавіі была адкрыта дзяржаўная школа, дзе дазвалялася вучыцца прадстаўнікам усіх [[пол]]аў, [[раса|рас]] і [[рэлігія|веравызнанняў]]. У [[1847]] г. было адменена рабства, прычым шведскі ўрад цалкам уносіў выкуп за рабоў, так што ў адрозненні ад іншых калоній Вест-Індыі на Сен-Бартэльмі не існавала пераходнага перыяду, калі рабы заставаліся павінны працаваць на былых гаспадароў.

Тэрытарыяльная супольнасць Сен-Бартэльмі з'яўляецца валоданнем [[Францыя|Французскай Рэспублікі]] і як яе частка ўваходзіць у склад [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага Саюза]]. Галоўны орган кіравання — тэрытарыяльная рада з 19 дэпутатаў, якія выбіраюцца грамадзянамі на пяцігадовы тэрмін шляхам прамога галасавання. Выканаўчую ўладу ўзначальвае прэзідэнт, які таксама выбіраецца грамадзянамі на пяцігадовы тэрмін. Ён прызначае выканаўчую раду з 7 членаў. Першыя выбары адбыліся [[15 ліпеня]] [[2007]] г.

Сен-Бартэльмі адміністрацыйна падзелены на 40 акруг.

Асноўнымі галінамі [[эканоміка|эканомікі]] Сен-Бартэльмі з'яўляюцца [[турызм]] і [[гандаль]]. У [[2007]] г. [[валавы ўнутраны прадукт]] склаў 255 мільёны [[Долар ЗША|долараў]], валавы ўнутраны прадукт на душу насельніцтва — 37 тысяч долараў, што на 10% вышэй, чым у самой [[Францыя|Францыі]].