|
| аўтограф =
}}
'''Фрыдрых I Гогенштаўфен''' (ням. {{lang-de|Friedrich I Rotbart,}}; канец [[1122]], манастыр [[Вайнгартэн]], [[Бадэн-Вюртэмберг]] — {{ДС|10|6|1190}}, ля рэчкі [[Селіф]]) — [[кароль Германіі]] (1152—1190), [[імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі]] (1155—1190), [[герцаг Швабіі]] (1147—1152) як Фрыдрых III.
Мянушку '''Барбароса''' ён атрымаў у [[Італія|Італіі]] з-за сваёй рудой барады (ад італ. barba, «барада», і rossa, «рыжая»).
== Біяграфія ==
Фрыдрых быў сынам [[Фрыдрых II, герцаг Швабіі|Фрыдрыха II Аднавокага]], герцага [[Швабія|Швабскага]], і [[Юдыт Баварская, герцагіня Швабіі|Юдыт Баварскай]] і даводзіўся пляменнікам каралю Германіі [[Конрад III|Конраду III]]. У [[1147]] годзе пасля смерці бацькі ён стаў герцагам Швабскім. Неўзабаве ён прыняў удзел у [[Другі крыжовы паход|Другім крыжовым паходзе]], падчас якога дзякуючы сваёй адвазе і доблесці заваяваў усеагульную павагу. Вярнуўшыся ў Германію, хворы кароль (яго дзядзька) рэкамендаваў князям выбраць Фрыдрыха сваім пераемнікам. Ён памёр [[15 лютага]] [[1152]] года, а ўжо [[4 сакавіка]] Фрыдрых заняў [[прастол]].
<!--
=== ХарактерХарактар ===
Новы кароль быў чалавекам маладым і фізічна вельмі дужым, ён таксама валодаў жвавым розумам, быў прыемным і нават чароўным суразмоўцам, цудоўным рыцарам, прагным да цяжкіх пачынанняў і славы, сумленным і шчодрым валадаром, добрым і цвёрдым у веры хрысціянінам. Але гэтыя добрыя якасці не пакрывалі недахопаў, звычайных, зрэшты, для тагачасных манархаў. Так, у хвіліны гневу Фрыдрых бываў вельмі суровым, не цярпеў процідзеянняў і парой для дасягнення сваёй мэты гатовы быў на крывавыя расправы. Уладалюбства яго было бязмерным, аднак ён ніколі не марыў пра незвычайныя пачынанні і бурныя поспехі. Усё, за што ён браўся, было рэальна і прадумана. Таму поспех часта спадарожнічаў яму нават у самых складаных прадпрыемствах. І хоць галоўная мара яго жыцця — адрадзіць ранейшую магутнасць імперыі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] — засталася няздзейсненай, ён вельмі шмат зрабіў на гэтым шляху.
Новый король был молодой и физически очень крепкий человек, обладавший живым умом, приятный и даже очаровательный собеседник, превосходный рыцарь, жадный до трудных предприятий и славы, честный и щедрый государь, добрый и твёрдый в вере христианин. Но эти достоинства не покрывали недостатков, обычных, впрочем, в тогдашних монархах. Так, в минуты гнева Фридрих бывал крайне суров, не терпел противодействий и порой для достижения своей цели готов был на кровавые жестокости. Властолюбие его было безмерным, однако он никогда не мечтал о необыкновенных предприятиях и бурных успехах. Всё, за что он брался, было реально и продумано. Поэтому удача часто сопутствовала ему даже в самых сложных предприятиях. И хотя главная мечта его жизни — возродить прежнее могущество империи [[Карл Великий|Карла Великого]] — осталась неосуществлённой, он очень много сделал на этом пути.
=== Палкаводзец ===
Пры Фрыдрыху I Барбаросе сярэдневяковая [[Свяшчэнная Рымская імперыя]] дасягнула свайго найвышэйшага росквіту і ваеннай моцы. Аднак унутры яна заставалася фактычна раздробненай.
==== ПервыйПершы итальянскийітальянскі походпаход ====
У [[1154]] годзе Фрыдрых на чале свайго войска перайшоў праз Альпы і ўварваўся ў Італію. Тым часам папа [[Адрыян IV, Папа Рымскі|Адрыян IV]] вёў зацятую барацьбу з рымскай знаццю, якая ў [[1143]] годзе ўтварыла сенат і захапіла кіраванне горадам у свае рукі. З-за хваляванняў папа павінен быў пакінуць сваю рэзідэнцыю і перабраўся ў [[Вітэрба]]. Сенат прапанаваў Фрыдрыху атрымаць карону з рук саміх рымлян, але кароль напышліва адказаў, што прыбыў у Італію не для таго, каб выпрасіць сабе часовую ласку неспакойнага народа, але як прынц, рашуча настроены атрымаць, калі трэба, сілай зброі, спадчыну бацькоў. У ноч з [[17 чэрвеня|17]] на [[18 чэрвеня]] войскі Фрыдрыха занялі ўсе подступы да сабора Святога Пятра. Адрыян урачыста каранаваў тут Фрыдрыха імператарскай каронай. Але ўжо ўвечар рымляне рушылі ад [[Капітолій, узгорак|Капітолія]] на прыступ кварталаў Святога Пятра. Увесь вечар ішоў кровапралітны бой, і напад гараджан быў адбіты. На наступную раніцу, [[19 чэрвеня]], [[імператар]] і Папа пакінулі вечны горад, у які так па-сапраўднаму і не ўвайшлі. Пераканаўшыся, што больш нічога зрабіць немагчыма, Фрыдрых у верасні вярнуўся ў Германію. З гэтага часу яго думкі ўвесь час былі накіраваны да [[Італія|Італіі]]. Ён і раней ведаў, а падчас каранацыі канчаткова пераканаўся ў тым, што краіна гэта за апошнія дзесяцігоддзі стала фактычна незалежнай ад імперыі і для таго, каб зацвердзіць у ёй нямецкае панаванне, трэба было заваяваць яе зноў.
В [[1154]] году Фридрих во главе своего войска перешел через Альпы и вторгся в Италию. В это время папа [[Адриан IV (папа римский)|Адриан IV]] вёл упорную борьбу с римской знатью, которая в [[1143]] году образовала сенат и захватила управление городом в свои руки. Из-за начавшихся волнений папа должен был покинуть свою резиденцию и перебрался в [[Витербо]]. Сенат предлагал Фридриху получить корону из рук самих римлян, но король высокомерно отвечал, что прибыл в Италию не для того, чтобы выпросить себе временную милость беспокойного народа, но как принц, решительно настроенный получить, если нужно, силой оружия, наследство отцов. В ночь с [[17 июня|17]] на [[18 июня]] войска Фридриха заняли все подступы к собору святого Петра. Адриан торжественно короновал здесь Фридриха императорской короной. Но уже вечером римляне двинулись от [[Капитолий (холм)|Капитолия]] на приступ кварталов святого Петра. Весь вечер шёл кровопролитный бой, и атака горожан была отбита. На следующее утро, [[19 июня]], [[император]] и папа покинули вечный город, в который так по-настоящему и не вошли. Убедившись, что больше ничего сделать невозможно, Фридрих в сентябре возвратился в Германию. С этого времени его мысли постоянно были устремлены к [[Италия|Италии]]. Он и раньше знал, а во время коронации окончательно убедился в том, что страна эта за последние десятилетия стала фактически независимой от империи и для того, чтобы утвердить в ней немецкое господство, надо было завоевать её вновь.
==== ВторойДругі итальянскийітальянскі походпаход ====
[[ФайлВыява:Friedrich I. Barbarossa (Christian Siedentopf, 1847).jpg|thumb|250px|ФридрихФрыдрых I БарбароссаБарбароса. Гравюра на медимедзі (1847 г.).]]
У [[1158]] годзе пачаўся другі італьянскі паход. Галоўнай мэтай яго было заваяванне [[Мілан]]а, таму што з часоў [[Конрад II, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі|Конрада II]] гэты горад прызвычаяўся дэманстраваць сваю незалежнасць і заставаўся галоўнай апорай усіх праціўнікаў імперыі ў [[Ламбардыя|Ламбардыі]]. Каб дзеянні мелі поспех, Фрыдрых паспрабаваў прыцягнуць да паходу ўсіх нямецкіх князёў і сабраў велізарную армію. Вялікая перавага ў сіле дазволіла даць яго задумам добры пачатак. У жніўні [[Мілан]] быў абложаны і ўжо [[1 верасня]] капітуляваў. Міланцы павінны былі выплаціць велізарную даніну, выдаць закладнікаў, адмовіцца ад права чаканіць манету і спаганяць дарожную мыту. У цэнтры горада Фрыдрых узвёў замак і паставіў свой гарнізон. Гэта бяскроўная і лёгкая перамога зрабіла вялікае ўражанне на ламбардцаў. Сабраўшы з'езд у [[Ронкал]]е, Фрыдрых давёў да ведама італьянцаў тыя прынцыпы, на аснове якіх ён жадаў арганізаваць цяпер кіраванне сваімі заальпійскімі ўладаннямі. Грамадскія дарогі, суднаходныя рэкі з прытокамі, порты і гавані павінны былі перайсці пад кантроль імперскіх чыноўнікаў, а збор падаткаў і чаканка манеты станавіліся з гэтага часу выключнай прэрагатывай імператарскай улады.
[[1158]] год — второй итальянский поход. Главной целью его было покорение [[Милан]]а, так как со времён [[Конрад II (император Священной Римской империи)|Конрада II]] этот город привык демонстрировать свою независимость и оставался главным оплотом всех противников империи в [[Ломбардия|Ломбардии]]. Чтобы действовать наверняка, Фридрих постарался привлечь к походу всех немецких князей и собрал огромную армию. Большой перевес в силах позволил положить его замыслам благополучное начало. В августе [[Милан]] был осаждён и уже [[1 сентября]] капитулировал. Миланцы должны были выплатить огромную дань, выдать заложников, отказаться от права чеканить монету и взимать дорожную пошлину. В центре города Фридрих возвёл замок и поставил свой гарнизон. Эта бескровная и лёгкая победа произвела большое впечатление на ломбардцев. Собрав съезд в [[Ронкал]]е, Фридрих довёл до сведения итальянцев те принципы, на основании которых он хотел устроить теперь управление своими заальпийскими владениями. Общественные дороги, судоходные реки с притоками, порты и гавани должны были перейти под контроль имперских чиновников, а взимание налогов и чеканка монеты становились отныне исключительной прерогативой императорской власти.
Разам з тым імператар строга патрабаваў ад сваіх васалаў вайсковай павіннасці і пагражаў адабраць лены ва ўсіх неслухаў. Міжусобныя войны былі строга забаронены.
Вместе с тем император строго требовал от своих вассалов воинской повинности и грозил отобрать лены у всех ослушников. Междоусобные войны были строго запрещены.
Новыя эдыкты больш усяго ўшчамлялі правы і свабоды ламбардскіх гарадоў, якія сталі да таго часу амаль незалежнымі ад сваіх феадальных сеньёраў. З іх боку Фрыдрых I і сустрэў наймацнейшае процідзеянне. Генуэзцы заявілі, што аддадуць Фрыдрыху толькі тое, на што ён зможа прад'явіць свае правы ўласнасці. У студзені [[1159]] года зноў паўсталі міланцы, незадаволеныя тым, што імператар паспрабаваў паставіць тут ва ўладзе сваіх стаўленікаў. Іх падтрымалі жыхары [[Крэмона|Крэмоны]] і [[Брэшыя|Брэшыі]]. Тым часам Фрыдрых, паспадзяваўшыся на свой першы поспех, ужо адправіў за Альпы большую частку саюзных войскаў. Астатніх сіл для новай аблогі Мілана было відавочна недастаткова. У ліпені [[1159]] года імператар падступіў да Крэмоны і шэсць месяцаў трымаў яе аблогу. Захапіўшы нарэшце ў студзені [[1160]] года гэту маленькую крэпасць, Фрыдрых загадаў разбурыць яе дашчэнту.
Новые эдикты более всего ущемляли права и свободы ломбардских городов, сделавшихся к этому времени почти совершенно независимыми от своих феодальных сеньоров. С их стороны Фридрих I и встретил самое сильное противодействие. Генуэзцы заявили, что отдадут Фридриху только то, на что он сможет предъявить свои права собственности. В январе [[1159]] года вновь восстали миланцы, недовольные тем, что император попробовал утвердить здесь у власти своих ставленников. Их поддержали жители [[Кремона|Кремоны]] и [[Брешиа]]. Между тем Фридрих, понадеявшись на свой первый успех, уже отослал за Альпы большую часть союзных войск. Оставшихся сил для новой осады Милана было явно недостаточно. В июле [[1159]] года император подступил к Кремоне и шесть месяцев упорно осаждал её. Захватив наконец в январе [[1160]] года эту маленькую крепость, Фридрих приказал разрушить её до основания.
Да іншых цяжкасцей дадаліся звады з папскім прастолам. Пасля смерці [[Адрыян IV, Папа Рымскі|Адрыяна IV]] праціўнікі Фрыдрыха выбралі папам [[Аляксандр III, Папа Рымскі|Аляксандра III]], а яго прыхільнікі — [[Віктар IV, антыпапа|Віктара IV]]. Імператар склікаў у [[Павія|Павіі]] [[царкоўны сабор]], які абвясціў Аляксандра зрынутым. Аляксандра гэта не спыніла і ён у сваю чаргу адлучыў Барбаросу ад царквы, а падданых яго вызваліў ад прысягі. Фрыдрых зразумеў, што яму трэба рушыць паходам на [[Рым]]. Але спачатку ён хацеў замацавацца ў Італіі. Склікаўшы васалаў з Германіі і Італіі, Фрыдрых у маі [[1161]] года другі раз аблажыў [[Мілан]]. Праз год, у сакавіку [[1162]] года, горад здаўся без усякіх умоў на літасць пераможца. Фрыдрых загадаў усім жыхарам выйсці з горада з той маёмасцю, якую яны маглі панесці, і рассяліцца ў чатырох неўмацаваных гарадах.
К прочим трудностям добавились распри с папским престолом. После смерти [[Адриан IV (папа римский)|Адриана IV]] противники Фридриха избрали папой [[Александр III (папа римский)|Александра III]], а его сторонники — [[Виктор IV (антипапа)|Виктора IV]]. Император созвал в [[Павия|Павии]] [[церковный собор]], который объявил Александра низложенным. Александр не смутился этим и в свою очередь отлучил Барбароссу от церкви, а подданных его освободил от присяги. Фридрих понял, что ему предстоит поход на [[Рим]]. Но прежде он хотел утвердиться в Италии. Созвав вассалов из Германии и Италии, Фридрих в мае [[1161]] года второй раз осадил [[Милан]]. Через год, в марте [[1162]] года, город сдался без всяких условий на милость победителя. Фридрих велел всем жителям выйти из города с тем имуществом, которое они могли унести, и расселиться в четырёх неукрепленных городах.
Сам горад быў цалкам разбураны. Пасля таго як гэты галоўны вораг быў знішчаны, здаліся [[П'ячэнца]], [[Брэшыя]] і іншыя гарады. Імператар загадаў жыхарам разабраць гарадскія сцены, заплаціць кантрыбуцыю і прыняць намесніка — [[Падэста|падэсту]].
Сам город был полностью разрушен. После того как этот главный враг был сокрушён, сдались [[Пьяченца]], [[Брешиа]] и другие города. Император велел жителям разобрать городские стены, заплатить контрибуцию и принять наместника — [[Подеста|подесту]].
==== 1163—1165 годыгады ====
[[ФайлВыява:Barbarossa.jpg|thumb|left|250px|ФридрихФрыдрых I БарбароссаБарбароса — крестоносецкрыжак. МиниатюраМініяцюра изз рукописирукапісу (1188 г.).]]
НенадолгоНенадоўга съездивз'ездзіўшы вў ГерманиюГерманію, ФридрихФрыдрых осеньюувосень [[1163]] года возвратилсявярнуўся вў [[ЛомбардияЛамбардыя|ЛомбардиюЛамбардыю]] иі сталстаў готовитьсярыхтавацца кда походупаходу на [[РимРым]]. ОднакоАднак новыеновыя затрудненияцяжкасці остановилиспынілі егояго. [[ВенецияВенецыя]], [[Верона]], [[ВиченцаВічэнца]] иі [[Падуя]] объединилисьаб'ядналіся вў антинемецкуюантынямецкую лигулігу. ВУ апрелекрасавіку умерпамёр [[ВикторВіктар IV, (антипапа)антыпапа|ВикторВіктар IV]]. ИзбранныйВыбраны на егояго местомесца [[ПасхалийПасхалій III, (антипапа)антыпапа|ПасхалийПасхалій III]] имелмеў гораздозначна меньшеменш сторонниковпрыхільнікаў, чемчым [[АлександрАляксандр III, (папаПапа римский)Рымскі|АлександрАляксандр III]]. ИмператорІмператар попробовалпаспрабаваў напастьнапасці на [[Верона|Верону]], ноале уў негояго было слишкомзанадта маломала силсіл для ведениявядзення серьёзнойсур'ёзнай войнывайны. ОсеньюУвосень [[1164]] года онён отправилсяадправіўся вў ГерманиюГерманію, гдедзе надеялсяспадзяваўся собратьсабраць новоеновае войсковойска. ДелаСправы опятьзноў задержализатрымалі егояго на полторапаўтара года. ТолькоТолькі веснойўвесну [[1165]] года ФридрихФрыдрых сз большойвялікай армиейарміяй перешёлперайшоў Альпы иі двинулсярушыў прямопрама на РимРым. [[24 июнячэрвеня]] немцы осадилиаблажылі замокзамак святогоСвятога Ангела иі занялизанялі весьўвесь левыйлевы берегбераг [[ТибрТыбр]]а. [[АлександрАляксандр III, (папаПапа римский)Рымскі|АлександрАляксандр III]] укрылсязакрыўся вў замкезамку [[ФранджипаниФранджыпані]] рядомпобач сз [[КолизейКалізей|КолизеемКалізеем]]. ФридрихФрыдрых предложилпрапанаваў обоимабодвум папам для избежанияпазбягання кровопролитиякровапраліцця сложитьскласці сз себясябе сан иі провестиправесці новыеновыя выборывыбары. АлександрАляксандр отказалсяадмовіўся, иі этогэта сильномоцна повредилопашкодзіла емуяму вў глазахвачах горожангараджан. ИзвестныеВядомыя своимсваім непостоянствомнепастаянствам римлянерымляне повернулисьабярнуліся противсупраць папы, иі томутаму пришлосьпрыйшлося бежатьбегчы вў [[Беневент]]. ИмператорІмператар торжественноурачыста въехалўехаў ву городгорад, а [[30 июнячэрвеня]] состояласьадбылася интронизацияінтранізацыя ПасхалияПасхалія вў храме святогоСвятога ПетраПятра. ОднакоАднак ФридрихФрыдрых не оставилпакінуў своемусвайму сторонникупрыхільніку даженават теницені той властиулады, которойякой пользовалиськарысталіся дода негояго папы. Сенат иі префектпрэфект городагорада сталисталі подчинятьсяпадпарадкоўвацца личноасабіста императоруімператару, которыйякі такимтакім образомчынам взялузяў управлениекіраванне [[РимРым]]омам ву своисвае рукирукі. КазалосьЗдавалася, ФридрихФрыдрых достигдасягнуў пределовмежаў своихсваіх желанийжаданняў. НоАле тут непредвиденныенеспадзяваныя обстоятельстваакалічнасці смешализмяшалі емуяму всеўсе планы: ву августежніўні вў немецкомнямецкім войскевойску началасьпачалася жестокаяцяжкая эпидемияэпідэмія чумы.
==== [[ЛомбардскаяЛамбардская лигаліга]] ====
Памерлых было так шмат, што Фрыдрых паспешна адвёў сваіх салдат у паўночную Італію. Тут ён з трывогай выявіў, што пазіцыі яго ворагаў узмацніліся. Да лігі, якая ўтварылася раней, далучыліся [[Крэмона]], [[Бергама]], [[Брэшыя]], [[Мантуя]], а таксама жыхары [[Мілан]]а, якмя спешна адбудоўвалі свой горад. Да няшчасця, у Фрыдрыха ўжо не было арміі, і ён павінен быў бяссільна назіраць з Павіі, як разгараецца мяцеж. [[1 снежня]] [[1167]] года шаснаццаць паўсталых гарадоў аб'ядналіся ў [[Ламбардская ліга|Ламбардскую лігу]]. Яны пакляліся не заключаць сепаратны мір і весці вайну да таго часу, пакуль не вернуць усе палёгкі і свабоды, якімі яны валодалі пры ранейшых імператарах. У пачатку [[1168]] года Фрыдрых вырашыў прабірацца ў Германію. Па дарозе ў Сузах яго ледзь не захапілі ў палон, і яму прыйшлося бегчы, перапрануўшыся ў чужое адзенне.
==== Пяты італьянскі паход ====
Умерших было так много, что Фридрих поспешно отвёл своих солдат в северную Италию. Здесь он с тревогой обнаружил, что позиции его врагов усилились. К образовавшейся ранее лиге присоединились [[Кремона]], [[Бергамо]], [[Брешиа]], [[Мантуя]], а также жители [[Милан]]а, спешно отстраивавшие свой город. К несчастью, у Фридриха уже не было армии, и он должен был бессильно наблюдать из Павии, как разгорается мятеж. [[1 декабря]] [[1167]] года шестнадцать восставших городов объединились в [[Ломбардская лига|Ломбардскую лигу]]. Они поклялись не заключать сепаратного мира и вести войну до тех пор, пока не вернут всех льгот и свобод, какими обладали при прежних императорах. В начале [[1168 год]]а Фридрих решил пробираться в Германию. По дороге в Сузах его едва не захватили в плен, и ему пришлось бежать, переодевшись в чужое платье.
Гэтым разам імператар правёў у Германіі сем гадоў, заняты рашэннем надзённых спраў і ўмацаваннем сваёй улады. У [[1173]] годзе ён абвясціў пра рашэнне вярнуцца ў Італію і павесці войска ў паход супраць [[Ламбардская ліга|Ламбардскай лігі]]. Каб не залежаць ад князёў, якія ўжо не раз пакідалі яго без войска ў самы крытычны момант, ён навербаваў шмат брабанцкіх наймітаў. У верасні [[1174]] года Фрыдрых у пяты раз перайшоў [[Альпы]], а ў кастрычніку аблажыў [[Алесандрыя|Алесандрыю]]. Ламбардцы зацята абараняліся. У красавіку наступнага года, так і не атрымаўшы поспеху, Фрыдрых пачаў перамовы і распусціў салдат, якім яму няма чым было плаціць. Але кансультацыі, якія доўжыліся амаль цэлы год, ні да чаго не прывялі, таму што пазіцыі бакоў былі занадта розныя. Неабходна было зноў рыхтавацца да вайны.
Імператар запрасіў у [[К'явена|К'явену]] свайго стрыечнага брата, магутнага герцага Баварскага і Саксонскага [[Генрых Леў|Генрыха Льва]] з [[род Вельфаў|роду Вельфаў]] і папрасіў у яго дапамогі. Генрых Леў адмовіў, чым вельмі абразіў Фрыдрыха. З вялікімі цяжкасцямі ён набраў некалькі тысяч салдат у Італіі і рушыў з імі на [[Мілан]]. [[29 мая]] [[1176]] года праціўнікі сустрэліся пад [[Леньяна]]. [[Бітва пры Леньяна|У гэтай бітве]] нямецкія рыцары па сваім звычаі кінуліся ў магутны напад, прарвалі строй ламбардскай конніцы, і тая ў сумятні бегла. Але калі немцы абрынуліся пяхоту, якая пастроілася ў [[Карэ, пастраенне|карэ]], іх напад захлынуўся. Тым часам ламбардскія коннікі, сустрэўшы войска з [[Брэшыя|Брэшыі]], якое спяшалася ім на дапамогу, вярнуліся на поле бою і раптам атакавалі немцаў з флангу. Фрыдрых з запалам і адвагай кінуўся ў самую бойку, але быў выбіты з сядла. Адразу слых пра яго ўяўную смерць разнёсся па войску. Пакідаўшы зброю, рыцары беглі з поля бою і схаваліся ў Павіі.
==== Пятый итальянский поход ====
На этот раз император провёл в Германии семь лет, занятый решением насущных дел и укреплением своей власти. В [[1173]] году он объявил о решении вернуться в Италию и повести войско в поход против [[Ломбардская лига|Ломбардской лиги]]. Чтобы не зависеть от князей, которые уже не раз оставляли его без воинов в самый критический момент, он навербовал много брабантских наёмников. В сентябре [[1174]] года Фридрих в пятый раз перешёл [[Альпы]], а в октябре осадил [[Алессандрия|Алессандрию]]. Ломбардцы упорно оборонялись. В апреле следующего года, так и не добившись успеха, Фридрих начал переговоры и распустил солдат, которым ему нечем было платить. Но длившиеся почти целый год консультации ни к чему не привели, так как позиции сторон были слишком различны. Необходимо было вновь готовиться к войне.
==== Мір з папам і вяртанне ў Германію ====
Император пригласил в [[Кьявенна|Кьявенну]] своего двоюродного брата, могущественного герцога Баварского и Саксонского [[Генрих Лев|Генриха Льва]] из [[род Вельфов|рода Вельфов]] и попросил у него помощи. Генрих Лев отказал, чем очень уязвил Фридриха. С большим трудом он набрал несколько тысяч солдат в Италии и двинулся с ними на [[Милан]]. [[29 мая]] [[1176]] года противники встретились под [[Леньяно]]. [[Битва при Леньяно|В этой битве]] немецкие рыцари по своему обычаю бросились в мощную атаку, прорвали строй ломбардской конницы, и та в беспорядке бежала. Но когда немцы обрушились на построившуюся в [[Каре (построение)|каре]] пехоту, атака их захлебнулась. Тем временем ломбардские конники, встретив войско из [[Брешиа]], спешившее им на помощь, вернулись на поле боя и внезапно атаковали немцев с фланга. Фридрих с жаром и отвагой бросился в самую свалку, но был выбит из седла. Тотчас слух о его мнимой смерти разнёсся по войскам. Побросав оружие, рыцари бежали с поля боя и укрылись в Павии.
[[Выява:Sinzig Barbarossa.jpg|thumb|250px|Помнік Фрыдрыху I Барбаросе ў [[Зінцыг]]у.]]
[[Выява:B alexander III2.jpg|thumb|left|400px|[[Спінела Арэціна]] Фрыдрых Барбароса падпарадкоўваецца ўладзе Папы Рымскага Аляксандра III. Фрэска ў [[Палацца Публіка, Сіена]]]]
Пасля гэтага паражэння Фрыдрыху прыйшлося змякчыць сваю пазіцыю і пайсці на вялікія саступкі: ён пагадзіўся прызнаць [[папа Аляксандр III|Аляксандра III]] адзіным законным папам, вярнуў яму прэфектуру ў Рыме і пагадзіўся прызнаць [[маркграфства]] Тасканскае яго [[феод|ленам]]. У абмен на гэта папа зняў з яго сваё адлучэнне. Памірыўшыся з папам, Фрыдрых вярнуўся да ламбардскіх спраў. Але дамовіцца з паўсталымі гарадамі не ўдалося. У ліпені [[1177]] года ў [[Венецыя|Венецыі]] Фрыдрых падпісаў з імі перамір'е на шэсць гадоў і ўлетку [[1178]] года адправіўся ў [[Бургундскае каралеўства|Бургундыю]], дзе каранаваўся ў [[Арль|Арлі]] як бургундскі кароль. У Германіі ён скарыстаўся першай нагодай для таго, каб пачаць прыгнятаць Генрыха Льва. На з'ездзе ў [[Шпаер|Шпаеры]] біскуп хальберштацкі Ульрых пажаліўся, што герцаг захапіў лены, якія належаць яго [[дыяцэзія|дыяцэзіі]]. У студзені [[1179]] года Генрых быў выкліканы ў [[каралеўскі трыбунал]] для разгляду гэтага пытання, але адмовіўся прыехаць. У чэрвені ён не прыехаў і на з'езд у [[Магдэбург]]. Гэта дазволіла пачаць супраць яго іншы працэс: Фрыдрых абвінаваціў яго ў мецяжы. На з'ездзе ў [[Вюрцбург]]у ў студзені [[1180]] года магутны Вельф быў прысуджаны да пазбаўлення ўсіх сваіх ленаў. [[Усходняя Саксонія]] была перададзена [[Бернхард Анхальцкі|графу Бернхарду Анхальцкаму]].
З заходніх саксонскіх земляў Фрыдрых утварыў новае [[герцагства Вестфальскае]], якое пакінуў за сабой. [[Баварыя]] была аддадзена графу [[Ота фон Вітэльсбах]]у. Ад яе таксама была аддзелена [[Штырыйская марка]], пераўтвораная ў [[герцагства]]. У [[1180]] годзе імператар павёў войскі ў Саксонію, узяў [[Браўншвейг]] і аблажыў [[Любек]]. Улетку [[1181]] года [[Генрых Леў]] зразумеў, што яго справа прайграна. У лістападзе ён прыехаў на з'езд у [[Эрфурт]] і кінуўся да ног Фрыдрыха, вымольваючы прабачэнне. Барбароса прабачыў яго, вярнуў Браўншвейг, але ўтрымаў усе астатнія ўладанні Вельфаў. Акрамя таго, [[герцаг]] павінен быў на тры гады адправіцца ў выгнанне. Канфлікт з ламбардцамі таксама паступова ўладжваўся. У [[1183]] года ў [[Канстанц]]ы быў падпісаны мір з Ламбардскай лігай. Гарады прызналі імператара сваім сюзерэнам, а Фрыдрых пагадзіўся на захаванне іх старадаўніх вольнасцей, у тым ліку такіх важных, як права ўзводзіць умацаванні і арганізоўваць лігі. За імператарам засталося права інвеставаць гарадскіх консулаў, яго суд быў прызнаны вышэйшай інстанцыяй. У [[1184]] годзе Фрыдрых прызнаў [[каралеўскі тытул]] за [[Вільгельм II Добры|Вільгельмам II Сіцылійскім]], які пагадзіўся выдаць сваю цётку [[Канстанцыя Нарманская|Канстанцыю]] за сына Фрыдрыха, Генрыха (тады яшчэ ніхто не мог ведаць, што гэты шлюб у будучыні прынясе [[род Гогенштаўфенаў|Гогенштаўфенам]] Сіцылію.).
==== Мир с папой и возвращение в Германию ====
[[Файл:Sinzig Barbarossa.jpg|thumb|250px|Памятник Фридриху I Барбароссе в [[Зинциг]]е.]]
[[Файл:B alexander III2.jpg|thumb|left|400px|[[Спинелло Аретино]] Фридрих Барбаросса подчиняется власти папы римского Александра III. Фреска в Палаццо Публико, [[Сиена]]]]
После этого поражения Фридриху пришлось смягчить свою позицию и пойти на большие уступки: он согласился признать [[папа Александр III|Александра III]] единственным законным папой, вернул ему префектуру в Риме и согласился признать [[маркграфство]] Тосканское его [[феод|леном]]. В обмен на это папа снял с него своё отлучение. Помирившись с папой, Фридрих вернулся к ломбардским делам. Но договориться с восставшими городами не удалось. В июле [[1177]] года в [[Венеция|Венеции]] Фридрих подписал с ними перемирие на шесть лет и летом [[1178]] года отправился в [[Бургундское королевство|Бургундию]], где короновался в [[Арль|Арле]] как бургундский король. В Германии он воспользовался первым поводом для того, чтобы начать притеснять Генриха Льва. На съезде в [[Шпайер|Шпейере]] епископ Хальберштадтский Ульрих пожаловался, что герцог захватил лены, принадлежащие его [[епархия|епархии]]. В январе [[1179]] года Генрих был вызван в [[королевский трибунал]] для рассмотрения этого вопроса, но отказался приехать. В июне он не приехал и на съезд в [[Магдебург]]. Это позволило начать против него другой процесс: Фридрих обвинил его в мятеже. На съезде в [[Вюрцбург]]е в январе [[1180 год]]а могущественный Вельф был приговорён к лишению всех своих ленов. [[Восточная Саксония]] была передана [[Бернхард Анхальтский|графу Бернхарду Анхальтскому]].
==== Трэці крыжовы паход ====
Из западных саксонских земель Фридрих образовал новое [[герцогство]] [[Вестфалия|Вестфальское]], которое оставил за собой. [[Бавария]] была отдана графу [[Отто фон Виттельсбах]]. От неё также была отнята [[Штирийская марка]], превращённая в [[герцогство]]. В [[1180 год]]у император повёл войска в Саксонию, взял [[Брауншвейг]] и осадил [[Любек]]. Летом [[1181]] года [[Генрих Лев]] понял, что его дело проиграно. В ноябре он приехал на съезд в [[Эрфурт]] и бросился к ногам Фридриха, вымаливая прощение. Барбаросса простил его, вернул Брауншвейг, но удержал все остальные владения Вельфов. Кроме того, [[герцог]] должен был на три года удалиться в изгнание. Конфликт с ломбардцами также постепенно улаживался. В [[1183]] года в [[Констанц]]е был подписан мир с Ломбардской лигой. Города признали императора своим сюзереном, а Фридрих согласился на сохранение их старинных вольностей, в том числе таких важных, как право возводить укрепления и организовывать лиги. За императором осталось право инвестировать городских консулов, его суд был признан высшей инстанцией. В [[1184]] году Фридрих признал [[королевский титул]] за [[Вильгельм II Добрый|Вильгельмом II Сицилийским]], который согласился выдать свою тётку [[Констанция Норманнская|Констанцию]] за сына Фридриха, Генриха. (Тогда ещё никто не мог предположить, что этот брак в будущем принесёт [[род Гогенштауфенов|Гогенштауфенам]] Сицилию.)
[[Выява:Monument barbarossa.jpg|thumb|left|250px|Статуя імператара Фрыдрыха I Барбаросы ў гары [[Кіфхойзер]]. Доўгая барада імператара аплятае трон.]]
У [[1189]] годзе Фрыдрых прыняў удзел у [[Трэці крыжовы паход|Трэцім крыжовым паходзе]] ў [[Святая зямля|Святую зямлю]]. У паходзе таксама прынялі ўдзел французскі кароль [[Філіп II Аўгуст]] і англійскі кароль [[Рычард Львінае Сэрца]]. Усе яны мелі ўласныя войскі і ўвесь час варагавалі паміж сабой, прэтэндуючы на галоўнае камандаванне і славу пераможца. На час сваёй адсутнасці Фрыдрых перадаў кіраванне дзяржавай сыну Генрыху і ўвесну [[1189]] года выступіў з [[Ратысбон]]а на [[Дунай|Дунаі]]. Паспяхова прайшоўшы праз [[Венгрыя|Венгрыю]], [[Сербія|Сербію]] і [[Балгарыя|Балгарыю]], крыжакі ўлетку ўступілі ў [[Візантыя|Візантыю]]. Фрыдрых I Барбароса вёў сваю войска праз тэрыторыю [[Візантыйская імперыя|Візантыйскай імперыі]] па сушы (французскія і англійскія крыжакі дабіраліся ў [[Палесціна|Палесціну]] марскім шляхам) — дарога была выведана яшчэ ў Першы і Другі крыжовыя паходы.
==== Третий Крестовый поход ====
[[Файл:Monument barbarossa.jpg|thumb|left|250px|Статуя императора Фридриха I Барбароссы у горы [[Кифхойзер]]. Отросшая борода императора оплетает трон.]]
У [[Малая Азія|Малой Азіі]] яму даводзілася раз-пораз адбіваць напады лёгкай мусульманскай конніцы. Як і ў мінулы раз, паміж немцамі і грэкамі вельмі хутка ўзніклі непаразуменні. Пасланцы імператара [[Ісак II Ангел|Ісака Ангела]] запатрабавалі ад Барбаросы закладнікаў і абавязацельствы таго, што ён саступіць частку будучых заваяванняў. Фрыдрых адправіў да імператара паслоў, якіх Ангел загадаў кінуць у турму. Пры вестцы пра гэта Фрыдрых перапыніў перамовы і павёў сваю армію на [[Канстанцінопаль]], аддаючы ўсё на сваім шляху спусташэнню. У канцы лістапада крыжакі ўзялі [[Адрыянопаль]]. Толькі пасля гэтага Ісак уступіў з ім у перамовы, і ў студзені [[1190]] года было заключана пагадненне. Фрыдрых абяцаў не праходзіць праз [[Канстанцінопаль]], за што візантыйскі імператар падаў немцам харч і абяцаў пераправіць іх праз праліў.
В [[1189]] году Фридрих принял участие в [[Третий крестовый поход|Третьем крестовом походе]] в [[Святая земля|Святую землю]]. В походе также приняли участие французский король [[Филипп II Август]] и английский король [[Ричард Львиное Сердце]]. Все они имели собственные войска и постоянно враждовали между собой, претендуя на главное командование и славу победителя. На время своего отсутствия Фридрих передал управление государством сыну Генриху и весной [[1189]] года выступил из [[Ратисбонн]]а на [[Дунай|Дунае]]. Благополучно миновав [[Венгрия|Венгрию]], [[Сербия|Сербию]] и [[Болгария|Болгарию]], крестоносцы летом вступили в [[Византия|Византию]]. Фридрих I Барбаросса вёл своё войско через территорию [[Византийская империя|Византийской империи]] по суше (французские и английские крестоносцы добирались в [[Палестина|Палестину]] морским путём) — дорога была разведана ещё в Первый и Второй крестовые походы.
В [[Малая Азия|Малой Азии]] ему приходилось то и дело отбивать нападения лёгкой мусульманской конницы. Как и в прошлый раз, между немцами и греками очень скоро возникли недоразумения. Посланцы императора [[Исаак II Ангел|Исаака Ангела]] потребовали от Барбароссы заложников и обязательства в том, что он уступит часть будущих завоеваний. Фридрих отправил к императору послов, которых Ангел приказал бросить в тюрьму. При известии об этом Фридрих прервал переговоры и повёл свою армию на [[Константинополь]], предавая всё на своём пути опустошению. В конце ноября крестоносцы взяли [[Адрианополь]]. Только после этого Исаак вступил с ним в переговоры, и в январе [[1190]] года было заключено соглашение. Фридрих обещал не проходить через [[Константинополь]], за что византийский император предоставил немцам продовольствие и обещал переправить их через пролив.
=== Смерть ===
[[Файл:Friedrich Barbarossas Tod Druck nach Schnorr.jpg|thumb|200px|[[Шнорр фон Карольсфельд, Юлиус|Юлиус Шнорр фон Карольсфельд]] Смерть Фридриха Барбароссы]]
По пути в [[Палестина|Палестину]] [[немцы|германское]] войско понесло большие потери в стычках с мусульманскими войсками султана [[Саладин]]а. [[18 мая]] крестоносцы взяли приступом [[Конья|Конью]]. [[10 июня]] войско, сопровождаемое [[Киликийская Армения|армянскими]] проводниками, подошло к горной реке [[Селиф]]. При переправе через неё император, будучи облачён в тяжёлые доспехи и [[кольчуга|кольчугу]], упал с коня, был подхвачен бурным течением и захлебнулся в воде, до того, как к нему успели подоспеть на выручку его [[рыцари]].
=== Смерць ===
[[Выява:Friedrich Barbarossas Tod Druck nach Schnorr.jpg|thumb|200px|[[Юліус Шнор фон Каральсфельд]] Смерць Фрыдрыха Барбаросы]]
На шляху ў [[Палесціна|Палесціну]] [[немцы|германскае]] войска панесла вялікія страты ў сутычках з мусульманскімі войскамі султана [[Саладзін]]а. [[18 мая]] крыжакі ўзялі прыступам [[Конья|Конью]]. [[10 чэрвеня]] войска, якое суправаджалася [[Кілікійская Арменія|армянскімі]] праваднікамі, падышло да горнай ракі [[Селіф]]. Пры пераправе праз яе імператар, быўшы адзеты ў цяжкія даспехі і [[кальчуга|кальчугу]], зваліўся з каня, быў падхоплены бурным цячэннем і захлынуўся ў вадзе, да таго, як да яго паспелі падаспець на выручку яго [[рыцары]].
== Шлюбы і дзеці ==
[[Выява:Hochzeit friedrich I. tiepolo.jpg|thumb|200px|вяселле Фрыдрыха I Барбаросы і Беатрыс Бургундскай. Фрэска на столі Імперскай залы. Вюрцбург]]
* ''1-я жонка:'' (з [[1147]] года) — '''Адэльгейд''' ([[1122]]—[[1190]]), дачка Дыпольда III, маркграфа Фобурга (пам. [[1146]]); шлюб ануляваны ў сакавіку [[1153]] года.
* ''2-я жонка:'' (з [[10 чэрвеня]] [[1156]] года) — '''[[Беатрыс I, (графіня Бургундыі)|Беатрыс I Бургундская]]''' (каля [[1145]] — [[15 лістапада]] [[1184]]), — дачка [[Рэно III, (граф Бургундыі)|Рэно III]] (каля [[1093]]—[[1148]]), пфальцграфа [[графства Бургундыя|Бургундыі]]. Дзеці:
** '''Беатрыс''' (каля [[1160]]/[[1162]] — [[1174]])
** '''[[Фрыдрых V, (герцаг Швабіі)|Фрыдрых V]]''' ([[1164]]—[[1168]]/[[1170]]), [[герцаг Швабіі]] з [[1167]] года
** '''[[Генрых VI, (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых VI]]''' ([[1165]]—[[1197]]), [[імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі]] ([[1191]]—[[1197]])
** '''[[Фрыдрых VI, (герцаг Швабіі)|Конрад]]''' ([[1167]]—[[1191]]), герцаг Швабіі ([[1170]]—[[1191]]) пад імем Фрыдрых VI
** '''[[Атон I, (граф Бургундыі)|Атон I]]''' (каля [[1170]]—[[1200]]), [[пфальцграф Бургундыі]] з [[1189]]
** '''Дачка (магчыма Гізела)''' (каля [[1168]]—[[1184]]); заручана з [[Рычард I Львінае Сэрца|Рычардам]] ([[1157]]—[[1199]]), будучым каралём Англіі Рычардам I Ільвінае Сэрца
** '''[[Конрад II, (герцаг Швабіі)|Конрад II]]''' (каля [[1172]]—[[1196]]), герцаг [[Ротэнбург-об-дэр-Таўбер|Ротэнбурга]] ([[1188]]—[[1191]]), герцаг Швабіі ([[1191]]—[[1196]])
** '''Райнальд (Рэно)''' (каля [[1173]]—[[1178]])
** '''Вільгельм''' (каля [[1176]] — пасля [[1178]])
** '''[[Філіп Швабскі|Філіп]]''' ([[1177]]—[[1208]]), герцаг Швабіі ([[1196]]—[[1208]]), [[кароль Германіі]] ([[1198]]—[[1208]])
** '''Агнэс''' (пам. [[8 кастрычніка]] [[1184]]); заручана з [[Імрэ, (кароль Венгрыі)|Імрэ]] ([[1174]]—[[1204]]), будучым каралём Венгрыі
== Легенда ==
== У культуры ==
=== У літаратуры ===
У рамане [[Умберта Эка]] «[[Баўдаліна]]» апісваецца, што, нібы, [[Фрыдрых Барбароса]] патануў у рацэ ў выніку інсцэноўкі сваёй світай. Спадарожнікі, якія ахоўвалі яго, сярод якіх быў прыёмны сын [[Баўдаліна]], знайшоўшы караля раніцай за зачыненымі дзвярамі ў адным з пакояў [[Замка Ардзруні]] без свядомасці, і, пераканаўшыся, што кіраўнік мёртвы, спалохаліся, што сын загінулага імператара пакарае смерцю іх і прыдумалі афёру, у выніку якой усе прыйшлі да высновы, што Барбароса патануў падчас ранішняга купання.
=== У кінематографе ===
* «[[Барбароса, (фільм)|Барбароса]]» ([[Італія]], [[2009]]). У ролі імператара Фрыдрыха I — [[Рутгер Хаўэр]]. Фільм распавядае пра проціборства Фрыдрыха Барбаросы з горадам [[Мілан]]ам і [[Ламбардская ліга|Ламбардскай лігай]], якія пярэчылі ўладзе імперыі і адстойвалі сваю незалежнасць. Фільм сканчаецца [[Бітва пры Леньяна|бітвай пры Леньяна]] [[1176]] года (разгром Фрыдрыха аб'яднанымі сіламі італьянцаў).
== Літаратура ==
* {{книгакніга|автораўтар=Балакин В. Д.|заглавиезагаловак=Фридрих Барбаросса|местомесца={{М.}}|издательствовыдавецтва=Молодая гвардия|год=2001}}
* {{Книга:Опль Фердинанд: Фридрих Барбаросса}}
* {{книгакніга|автораўтар=Пако Марсель|заглавиезагаловак=Фридрих Барбаросса|местомесца=Ростов-на-Дону|издательствовыдавецтва=Феникс|год=1998}}
* {{книгакніга|автораўтар=Шишов А. В.|заглавиезагаловак=100 великих военачальников|местомесца={{М.}}|издательствовыдавецтва=Вече|год=2000}}
* {{книгакніга|автораўтар=Рыжов К.|заглавиезагаловак=Все монархи мира. Западная Европа|местомесца={{М.}}|издательствовыдавецтва=Вече|год=1999}}
* {{книгакніга|заглавиезагаловак=Всемирная история войн. Книга первая|ответственныйадказны=Р. Эрнест и Тревор Н. Дюпюи|местомесца={{М.}}|издательствовыдавецтва=Полигон|год=1997}}
* {{книгакніга|автораўтар=Умберто Эко|заглавиезагаловак=Баудолино|местомесца={{М.}}|издательствовыдавецтва=Симпозиум|год=2007}}
== Спасылкі ==
{| class="standard" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center" style="border: black solid 1px"
|-
| align="center" style="background:#fafff6;" width="30%"| Папярэднік <br />'''[[Конрад III, (кароль Германіі)|Конрад III]]'''
| align="center" style="background:#bef49a;" width="40%"| '''[[Спіс манархаў Германіі|кароль Германіі]]''' <br />[[1152]]—[[1190]]
| align="center" style="background:#fafff6;" width="30%" rowspan=2| Пераемнік<br />'''[[Генрых VI, (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Генрых VI]]'''
|-
| align="center" style="background:#fafff6;" width="30%"| Папярэднік <br />'''[[Лотар II]]'''
| align="center" style="background:#bef49a;" width="40%"| '''[[Спіс імператараў Свяшчэннай Рымскай імперыі|імператар Свяшчэннай]]<br />[[Спіс імператараў Свяшчэннай Рымскай імперыі|Рымскай імперыі]]''' <br />[[1155]]—[[1190]]
|-
| align="center" style="background:#fafff6;" width="30%" rowspan=2| Папярэднік <br />'''[[Фрыдрых II, (герцаг Швабіі)|Фрыдрых II]]'''
| align="center" style="background:#bef49a;" width="40%"| '''[[Спіс кіраўнікоў Швабіі|герцаг Швабіі]]''' <br />[[1147]]—[[1152]]
| align="center" style="background:#fafff6;" width="30%"| Пераемнік<br />'''[[Фрыдрых IV, (герцаг Швабіі)|Фрыдрых IV]]'''
|}-->
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Патанулыя]]
[[Катэгорыя: каралі германскія]]
|
