Вікіпедыя

Ліберыя: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др →‎Гісторыя: Арфаграфія
clean up using AWB
Радок 10:
|Назва гімна=All Hail, Liberia Hail
|lat_dir =N |lat_deg =6 |lat_min =25 |lat_sec =0
|lon_dir =W |lon_deg =9 |lon_min =21 |lon_sec = 0
|region = LR
|CoordScale =2000000
|На карце=Location Liberia AU Africa.svg
|Мова=[[Англійская мова|англійская]]
Радок 34:
|Насельніцтва=3 334 587
|Год перапісу=Ліпень 2008
|Шчыльнасць насельніцтва = 29
|Дамены=[[.lr]]
|Валюта=[[Ліберыйскі долар]] (LRD)
|Тэлефонны код =231
|Часавыя паясы=+0
}}
'''Лібе́рыя''' ([[Англійская мова|анг.]]: ''Republic of Liberia'') — краіна ў [[Заходняя Афрыка|Заходняй Афрыцы]]. Мяжуе з [[Гвінея]]й, [[Кот -д'Івуар]]ам і [[Сьера-Леонэ]]. Мае выхад да [[Атлантычны акіян|Атлантычнага акіяна]]. Сталіца — [[горад Манровія]].
 
== Гісторыя ==
{{main|Гісторыя Ліберыі}}
Ліберыя з'яўляецца самай старой рэспублікай у [[Афрыка|Афрыцы]]. Узнікла ў выніку дамовыдагавора паміж мясцовымі жыхарамі і Амерыканскім Каланіяльным Таварыствам падпісанай ўу [[1821]] г. Дзякуючы ёй вызваленыя [[Рабства|рабы]] маглі сяліцца тут і жыць у згодзе з 18 плямёнамі тубыльцаў. [[26 ліпеня]] [[1847]] г. была прынятая канстытуцыя, якая пацвердзіла незалежнасць Ліберыі. Амаль уся гісторыя краіны цесна звязаная са [[ЗША|Злучанымі Штатамі Амерыкі]], як эканамічна, так і культурна.
 
У [[1980]] г. [[Самуэль Доэ]] здзейсніў вайсковываенны пераварот, забіў існуючага [[прэзідэнт]]а і зрынуў [[урад]]. Усталяваў уласны ўрад, а сябе абвясціў кіраўніком дзяржавы. У [[1989]] г. пачалася грамадзянская вайна, вынікам якой стала забойства Доэ, а таксама вывад вайскоўцаўваенных з улады. У [[1997]] г. [[Чарльз Тэйлар]], адзін з апанентаў Доэ, быў абраны прэзідэнтам Ліберыі. [[23 лістапада]] [[2005]] г. на пасаду прэзідэнта была абрана [[Элен Джонсан-Серліф]].
 
== Дзяржаўны лад і палітыка ==
{{main|Дзяржаўны лад і палітыка Ліберыі}}
=== Дзяржаўны лад ===
Ліберыя — прэзідэнцкая рэспубліка. Дзейнічае Канстытуцыя, прынятая 6 студзеня 1986 г. с наступнымі зменамі. Кіраўнік дзяржавы і ўрада, а таксама вярхоўны галоўнакамандуючы ўзброенымі сіламі — прэзідэнт, якога выбірае насельніцтва шляхам усеагульных прамых выбараў на 6-гадовы тэрмін.
 
Вышэйшы прадстаўнічы і заканадаўчы орган — двухпалатны парламент — [[Нацыянальная Асамблея Ліберыі|Нацыянальная Асамблея]] ([[Сенат Ліберыі|Сенат]] і [[Палата Прадстаўнікоў Ліберыі|Палата Прадстаўнікоў]]). 64 дэпутата Палаты Прадстаўнікоў абіраюцца шляхам усеагульных прамых і таемных выбараў на 6 гадоў. Сенат, які складаецца з 30-ці сенатараў, таксама абіраецца шляхам усеагульнага прамога і тайнага галасавання (тэрмін паўнамоцтваў 15-ці старэйшых сенатараў - 9 гадоў, 15-ці малодшых - 7 гадоў).
Радок 59:
 
=== Судовая сістэма ===
 
=== Знешняя палітыка ===
 
== Геаграфія ==
Краіна знаходзіцца ў Заходняй Афрыцы уў некалькіх сотнях кіламетраў ад [[экватар]]а. Палова тэрыторыі пакрытая трапічнымі [[лес|лясамі]]. Навакольны выгляд змяняецца з аддаленнем ад марскога ўзбярэжжа: пачаткова раўніна пераходзіць у пласкагор'е, а потым у невысокія горы ў паўночна-заходняй частцы краіны.
 
Ліберыя мяжуе з Гвінеяй (563 км) на поўначы, С'ера Леонэ (306 км) і Кот -д'Івуарам (716 км) — на ўсходзе. Берагавая лінія складае 579 км. Самая высокая кропка краіны — гара [[Маўнт-Вутэвэ]] (1380 м). Лясы займаюць 48 % тэрыторыі. Клімат [[Экватарыяльны клімат|экватарыяльны]], спякотны, з [[май|мая]] да [[кастрычнік]]а цягнуцца трапічныя [[Дождж|дажджы]]. Колькасць ападкаў складае 5 000 мм на ўзбярэжжы і 1 500 мм у глыбіні краіны. Сярэднегадавая тэмпэратуратэмпература +25  °C.
 
== Эканоміка ==
Ліберыя вядомая як краіна «таннага фрахту». Лёгкасць атрымання ліберыйскага сцягусцяга для карабля, а таксама адсутнасць плацяжоў за яго выкарыстанне прывяло да таго, што гандлёвы флот які ходзіць пад ліберыйскім сцягам адзін з самых вялікіх у свеце. Іх агульны [[танаж]] складае 99 млн. т.
 
== Дэмаграфія ==
Радок 74 ⟶ 72:
 
== Гл. таксама ==
 
* [[Горад Ганта]]
 
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Ліберыя"