Ніца: Розніца паміж версіямі

'''Ні́ца''' ({{lang-fr|Nice}}, {{lang-oc|Niça}}, {{lang-it|Nizza}}, {{lang-la|Nicaea}}) — [[Міжземнае мора|міжземнаморскі]] горад і порт на поўдні [[Францыя|Францыі]]. Адміністрацыйны цэнтр дэпартаментудэпартамента [[дэпартамент Альпы Прыморскія (дэпартамент)|Альпы Прыморскія]]. Каля 339 тыс. жыхароў ([[2004]]). Буйны транспартны вузел. Адно з галоўных курортных месцаў [[Лазурны бераг|Лазурнага берага]] (або ''Французскай Рыўеры'').

Ніца была заснаванаязаснавана грэкамі ў сяр.сярэдзіне [[IV стагоддзе да н.э.|IV ст. да н.э.]] і была названаяназвана НікейяНікея ў гонар багіні перамогі [[Ніка, (багіня)|Нікі]], у азнаменаваннепамяць перамогі над [[лігурыйцы|лігурыйцамі]]. Яна стала адным з найважнейшых гандлёвых гарадоў на ўзбярэжжы [[Лігурыйскае мора|Лігурыйскага мора]] і праіснавала да ўварвання [[ламбардцы|ламбардцаў]]. У [[VII стагоддзе]] Ніца далучылася да [[Генуэзская ліга|Генуэзскай лігі]], якая аб'ядноўвала гарады Лігурыйскага ўзбярэжжа. У [[729]] годзе ліга вытрымала ўварванне [[сарацыны|сарацынаў]], але апошнія ў [[859]] і [[880]] разрабавалі і спалілі Ніцу, і на працягу большай часткі [[X стагоддзе|X]] стагоддзя горад і прылеглыя тэрыторыі знаходзіліся пад іх уладай.

У [[Сярэднія стагоддзівякі]] Ніца не раз падвяргалася бедствам і войнам. [[Кароль|Каралі]] [[Францыя|Францыі]] спрабавалі захапіць яе, але горад паспяхова адстойваў сваю свабоду. У [[XIII стагоддзе|XIII]] і [[XIV стагоддзе|XIV]] стагоддзях Ніцу не раз захоплівалі кіраўнікі [[Праванс]]а, а ў [[1388]] годзе горад апынуўся пад абаронай [[Савоя|савойскага графства]]. З тых часоў Ніца ўваходзіла ў склад савойскага графства аж да [[1860]] года, калі Каралеўства [[Сардзінія]] перадалаперадало Ніцу Францыі па [[турынскі дагавор 1860|турынскаму дагавору]]. Гэты перыяд дзяліўся на дзве часткі — з [[1691]] па [[1731]], калі Ніцай валодаў кароль Францыі [[Людовік XIV]], і з [[1792]] па [[1814]], калі горад быў захоплены [[Напалеон]]ам.

Горад быў умацаваны і цяпер быў у стане справіцца з бярберскіміберберскімі піратамі. Былі пракладзены добрыя дарогі. Падчас войнаў паміж [[Францыск I|Францыскам I]] і [[Карл V Габсбург|Карлам V]] вялікія разбурэнні былі выкліканы войскамі, якія ўварваліся ў Праванс; мор і голад лютаваў у горадзе на працягу шэрагунекалькіх гадоў. У [[1538]] годзе гэтыя манархі пры пасярэдніцтвепасрэдніцтве [[Папа Рымскі|Папы Рымскага]] [[Павел III, Папа Рымскі|Паўла III]] заключылі мір на 10 гадоў, аднак у [[1543]] годзе Ніца зноў падвергнулася нападу аб'яднаных сілаў Францыска I і піратаў пад камандаваннем [[Барбароса II Хайр-ад-Дзін|БарбаросаБарбаросы]] і, хаця жыхары вытрымалі напад пад моцным абстрэлам горада, яны былі ў канчатковымрэшце рахункурэшт вымушаныя здацца, і Барбароса дазволіў рабаваць горад і захапіў 2 500 палонных. Падчас аблогі горада вызначылася прачка Катрын Сегюран. Падчас аблогі Ніцы бярбераміберберамі [[15 жніўня]] 1543 г. гэтая жанчына, узброіўшыся валікам для мыцця бялізны, забіла варожага салдата і адабрала ў яго сцяг. Ашаламлёныя піраты аслупянелі, калі Катрын выказала ім сваю пагарду, задраўшы спадніцу і паказаўшы свой зад.

Пасля Напалеонаўскіх войнаў Ніца набывае сваю папулярнасць як курорт: мяккі клімат, цёплыя зімы прыцягнулі ў гэты край замежнікаўіншаземцаў.

У другой паловепалавіне [[XX стагоддзе|XX]] стагоддзя Ніца вяла даволі спакойнае існаванне пад уладай мэра Жана Медэсэна ([[1928]]—[[1944]], [[1947]]—[[1966]]) і яго сына Жака (1966—[[1990]]). Адзінае надзвычайнае здарэнне — [[цунамі]] [[16 кастрычніка]] [[1969]] года, якіякое ўнёсзабрала жыцці 23 чалавек.

== ВыбітныяВыдатныя ўраджэнцы і жыхары ==