Габрыэля Пузына: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Альбіна Габрыэля Пузына (ПузыняГюнтэр''', Пузыніна)замужам з— княгіня Гюнтэраў'''Габрыэля Пузына''') ({{lang-pl|Puzynina}}; {{ДН|24|9|1815}}, {{МН|Вільня|у Вільнюсе|}} — {{ДС|16|8|1869}}; Псеўданімы і крыптанімы: ''G.G.'') — польскамоўная паэтэса, пісьменніца і мемуарыстка з [[Віленская губерня|Віленскай губерні]] (Расійская Імперыя).
 
Карысталася псеўданімам і крыптанімам ''G.G.''.
== Біяграфічныя звесткі ==
 
Нарадзілася ў сям'і графа Адама Гюнтэра і Аляксандры з Тызенгаўзаў, малодшая з трох іх дачок. Да шлюбу жыла ў радавым маёнтку ў Дабраўлянах Свянцянскага пав. (10 міль ад Вільні, цяпер [[Смаргонскі раён]]), там бывалі [[Ігнат Ходзька]] (пазней ён адрэдагаваў і давёў да друку першы паэтычны зборнік А. Г. Пузыны) і [[Антоні Эдвард Адынец]] (пазней літаратурны дарадца і сябра паэтэсы), [[Ян Дамель]], [[Юліян Корсак]], [[Ян Рустэм]], [[Андрэй Снядэцкі]], [[Марыя Шыманоўская]], [[Тамаш Зан, паэт|Тамаш Зан]]. У 1851 г. выйшла замуж за Тадэвуша Пузыну, шлюб з якім быў безпатомны. Трымала літаратурны салон у маёнтку мужа Гарадзілава (цяпер [[Маладзечанскі раён]]), збірала мастацкую калекцыю, бібліятэку. У 1850-я г. гасцямі літаратурнага салону Альбіны Габрыэлі былі [[У. Сыракомля]], [[С. Манюшка]], [[Эдвард Жалігоўскі|Э. Жалігоўскі]], [[Уладзіслаў Міцкевіч|У. Міцкевіч]].<ref name="PSB">Puzynina // PSB…</ref> Разам з мужам падарожнічала па Еўропе, наведала Германію і Францыю, у Парыжы завязвае цеснае знаёмства з вядомымі пісьменнікамі-эмігрантамі — Антоніем Гарэцкім і Юзэфам Багданам Залескім<ref>Бурдзялёва І. Габрыэля Пузыня:…</ref>.
== Паходжанне і сям'я ==
Нарадзілася ў каталіцкай сям'і графа [[Адам Гюнтэр|Адама Гюнтэра]] (з [[Ігуменскі павет|Ігуменскага павета]] Мінскай губерні) і графіні Аляксандры Тызенгаўз (з Віленскай губерні). Была малодшай з трох сваіх бацькоў.
 
У 1851 г. выйшла замуж за князя Тадэвуша Пузыну, шлюб з якім быў безпатомны.
== Выхаванне і адукацыя ==
Да шлюбу жыла ў родавым (па маці) маёнтку Дабраўляны Свянцянскага павета (10 міль ад Вільні, цяпер [[Смаргонскі раён]]) Літоўска-Віленскай губерні. У Дабраўлянах бывалі [[Ігнат Ходзька]] (пазней ён адрэдагаваў і давёў да друку першы паэтычны зборнік А. Г. Пузыны) і [[Антоні Эдвард Адынец]] (пазней літаратурны дарадца і сябра паэтэсы), [[Ян Дамель]], [[Юліян Корсак]], [[Ян Рустэм]], [[Андрэй Снядэцкі]], [[Марыя Шыманоўская]], [[Тамаш Зан, паэт|Тамаш Зан]].
== Культурная дзейнасць ==
 
Трымала літаратурны салон у маёнтку мужа Гарадзілава (цяпер [[Маладзечанскі раён]]), збірала мастацкую калекцыю, бібліятэку. У 1850-я г. гасцямі літаратурнага салону Габрыэлі Пузыні былі [[Уладзіслаў Сыракомля]], [[Станіслаў Манюшка]], [[Эдвард Жалігоўскі]], [[Уладзіслаў Міцкевіч]] (сын паэта Адама Міцкевіча)<ref name="PSB">Puzynina // PSB…</ref>.
 
Разам з мужам падарожнічала па Заходняй Еўропе — наведала Германію і Францыю, у Парыжы завязвае цеснае знаёмства з вядомымі пісьменнікамі-эмігрантамі — Антоніем Гарэцкім і Багданам Залескім<ref>Бурдзялёва І. Габрыэля Пузыня:…</ref>.
 
== Творчасць ==
Як паэтэса вядомая з 12-гадовага ўзросту. Дэбютавала вершам у 1828 г. у варшаўскім часопісе «Motyl» пад крыптонімам '''{{nobr|G. G.'''}} Выдала некалькі зборнікаў лірычных і маралізатарскіх вершаў, пісала апавяданні, фельетоны, камедыі. У 1830−1840-х склалася як адмысловая паэтэса, у Вільні з друку выйшлі некалькі яе паэтычных зборнікаў: у 1843 г. «W imie Boże» («У імя Божае») і ў 1845 г. «Dalej w świat!» («Далей у свет!»). Другое выданне гэтых яе вершаў, дапоўненае новымі творамі, пад назвай «W imie Boże — Dalej w świat!» («У імя Божае — далей у свет!») выйшла ў Вільнюсе ў 1959 г.<ref name="PSB"/>
 
У канцы жыцця на падставе дзённіка, які вяла з юначых гадоў, уласнай перапіскі і дакументаў напісала ўспаміны «Мая памяць», даведзеныя да 1867. Рукапіс, багата ілюстраваны малюнкамі, літаграфіямі і фотаздымкамі, уяўляў панараму жыцця ўсіх слаёў грамадства паўночна-заходняй Беларусі і Вільні, змяшчаў каштоўную інфармацыю пра мастацкае жыццё края. У ім шмат звестак пра сем'і Сапегаў, Радзівілаў, Пшаздзецкіх, Тызенгаўзаў, Вайніловічаў, маёнтак Дабраўляны і [[Дабраўлянская збраёўня|Дабраўлянскую збраёўню]], [[Паставы]], [[Дзярэчын]], [[Віленскі ўніверсітэт]], [[вайна 1812|вайну 1812]], [[паўстанне 1830-1831]]. Рукапіс успамінаў загінуў у 1944 у Варшаве. Часткова выдадзены А. Чарткоўскім і Г. Масціцкім у [[1928]].
 
Некаторыя даследчыкі атаясняюцьатаясамляюць з Альбінай Габрыэляй Пузынай [[Адэля з Устроні|Адэлю з Устроні]]<ref>Багдановіч І. Загадка…</ref>.
 
Паасобныя вершы А. Г.Габрыэлі Пузыны перакладаліся [[Ірына Багдановіч|І. Багдановіч]] і іншымі.
 
{{зноскі}}