Вікіпедыя

Віленскі край: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 77:
Падчас савецка-літоўскіх перамоў у траўні 1920 асноўным пытаннем, якое вызначала межы Літвы, былао вайсковае супрацоўніцтва супраць Польшчы, потым, пры пагаршэнні ваеннай сітуацыі, - нейтралітэт Літвы. [[12 ліпеня]] [[1920]] у [[Масква|Маскве]] быў падпісаны дагавор паміж [[РСФСР]] і [[Літва|Літвою]], яки прызнаваў незалежнасць Літвы ў межах былой [[Ковенская губерня|Ковенскай губерні]], частцы [[Виленская губерня|Виленскай]], [[Гродзенская губерня|Гродзенскай]], [[Сувалкаўская губерня|Сувалкаўскай]] губерняў, включаючы [[Відзы]], [[Вільня|Вільню]], [[Ашмяны]], [[Ліда|Ліду]], [[Шчучын (Гродзенская вобласць)|Шчучин]], [[Гродна]]. Дагавор набываў юрыдычную моц [[14 кастрычніка]]. Аднак ужо [[26 жніўня]] [[1920 год]]а Вільня была перададзена пад кіраўніцтва Літвы. Іншыя тэрыторыі, якія адыходзілі згодна з савецка-літоўскім дагаворам Літве, таксама перадаваліся пад кіраўніцтва літоўскай адміністрацыі падчас польскага наступу пасля "Цуду на Вісле".
 
З ўварваннем ў жніўні [[1920]] а польскіх частак на тэрыторыі, на якія прэтэндавала Літва, польскія войскі сутыкнуліся з літоўскімі часткамі. Савет [[Ліга Нацый | Лігі Нацый]] [[20 верасня]] прыняла рэкамендацыю, якая пацвярджае ў якасці ўсходняй мяжы Польшчы «"[[Лінія Керзона | лінію КерзанаКерзона]]», на захад ад якой ляжалі зямлі з пераважнаперавагай польскімпольскага насельніцтвам, на ўсход - тэрыторыі з пераважнаперавагай няпольскімняпольскіх (літоўскімлітоўскага, беларускімбеларускага, украінскімукраінскага) насельніцтвамнасельніцтва, і прапанаваў Польшчы лічыцца з нейтралітэтамнейтралітэту тэрыторыі Літвы з усходняга боку лініі. Літва і Польшча афіцыйна прынялі гэтую рэкамендацыю. Пад ціскам [[Ліга Нацый | Лігі Нацый]] падў канецапошніх чыслах верасня 1920 года ў [[Сувалкі | Сувалках]] пачаліся польска-літоўскія перамовы. [[7 кастрычнікаКастрычніцкай]] быў падпісаны дагавор, які размяжоўваўразмяжоўваюць польскую і літоўскую зоны ([[План ГімансаГиманса]]). У адпаведнасці з дамовай, [[Вільнюс | Вільня]] і прылеглыя тэрыторыі аказвалісяапыняўся на літоўскім баку дэмаркацыйнай лініі. Дагавор павінен быў уступіць у дзеянне [[10 кастрычніка]] 1920 года.
За два дні да ўступлення Сувалкское дамовы ў сілу па сакрэтным распараджэнні Юзэфа Пілсудскага часткі польскай арміі (1-я Літоўска-Беларуская дывізія) пад камандай генерала Люцыяна Жалігоўскі, імітуючы непадпарадкаваньне вярхоўнаму камандаванню, пачалі наступ і занялі Вільню (9 кастрычніка) і Віленскі край. Занятыя тэрыторыі былі абвешчаныя дзяржавай сярэдзіну Літва, часова кіраваным Вярхоўным галоўнакамандуючым і Часовай кіруючай камісіяй. Выбары, праведзеныя 8 студзеня 1922 года, сфармавалі прадстаўнічы орган насельніцтва сярэдзіну Літвы - Віленскі сойм. Сейм 20 лютага 1922 года большасцю галасоў прыняў рэзалюцыю аб уключэнні Віленскага краю ў склад Польшчы. 22 сакавіка 1922 года Устаноўчы сойм у Варшаве прыняў Акт ўз'яднання Віленскага краю з Польскай Рэспублікай. У красавіку 1922 Віленскі край увайшоў у склад Польшчы. У 1926 годзе на тэрыторыі краю было сфармавана Віленскае ваяводства▼
Аднак Літва не адмаўлялася ад правоў на Віленскі край і вяла за яго актыўную прапагандысцкую і дыпламатычную барацьбу. Толькі ў 1938 годзе, калі Літва, пасля ўзброеных інцыдэнтаў на мяжы і ультыматуму Польшчы, была вымушана пагадзіцца з аднаўленнем дыпламатычных адносін, былі адкрытыя межы і адноўлена паведамленне.▼
=== [[Вторая мировая война]] ===
В результате [[Польский поход РККА (1939)|вторжения в сентябре 1939 года советских войск на территорию Польши]] Виленский край был занят советскиими войсками.
По «Договору о передаче Литовской Республике города Вильно и Виленской области и о взаимопомощи между Советским Союзом и Литвой» от [[10 октября]] [[1939 год]]а часть Виленского края [[История Вильнюса|с городом Вильно]] была передана Литве. Эта часть составляла территорию в 6909 км² с 490 тыс. жителей.
{{начало цитаты}}С утра город <small><[[Каунас]], [[временная столица]]></small> украшен национальными флагами, всюду играла музыка, люди обнимались и поздравляли друг друга. К вечеру готовились праздничные манифестации.
{{конец цитаты|источник=из донесения временного поверенного в делах [[Соединённые Штаты Америки|США]] в Литве г-на Норама}}
 
▲За два дні да ўступлення Сувалкское дамовы ў сілу па сакрэтным распараджэнні [[Пілсудскі, Юзэф | Юзэфа Пілсудскага]] часткі польскай арміі ([[1-я Літоўска-Беларуская дывізія]]) пад камандай генерала [[Жалігоўскі, Люцыян | Люцыяна Жалігоўскі] ], імітуючы непадпарадкаваньне вярхоўнаму камандаванню, пачалі наступ і занялі [[Вільнюс | Вільню]] ([[9 кастрычнікаКастрычніка]]) і Віленскі край. Занятыя тэрыторыі былі абвешчаныя дзяржавай [[сярэдзіну Літва]], часова кіраваным Вярхоўным галоўнакамандуючым і Часовай кіруючай камісіяй. Выбары, праведзеныя [[8 студзеня]] [[1922]] годаа, сфармавалі прадстаўнічы орган насельніцтва сярэдзіну Літвы - [[Віленскі сойм]]. Сейм 20 лютага 1922 года большасцю галасоў прыняў рэзалюцыю аб уключэнні Віленскага краю ў склад Польшчы. 22 сакавіка 1922 года Устаноўчы сойм у Варшаве прыняў Акт ўз'яднання Віленскага краю з Польскай Рэспублікай. У красавіку 1922 Віленскі край увайшоў у склад Польшчы. У 1926 годзе на тэрыторыі краю было сфармавана Віленскае ваяводства
После [[Присоединение Прибалтики к СССР|присоединения Литвы к СССР]] и образования [[Литовская ССР|Литовской ССР]] к новообразованной советской республике в октябре [[1940 год]]а дополнительно отошла территория Белоруссии площадью в 2&nbsp;637 км².
Сойм [[20 лютага]] [[1922]] а большасцю галасоў прыняў рэзалюцыю аб уключэнні Віленскага краю ў склад [[Польшча | Польшчы]].
<!--- Национальный состав населения до войны и ныне --->
[[22 Сакавік]] [[1922]] а Устаноўчы сойм у [[Варшава | Варшаве]] прыняў Акт ўз'яднання Віленскага краю з Польскай Рэспублікай. У красавіку 1922 Віленскі край увайшоў у склад Польшчы. У [[1926]] у на тэрыторыі краю было сфармавана [[Віленскае ваяводства (II Рэч Паспалітая) | Віленскае ваяводства]]
<!--- Особенности культурного и экономического развития --->
 
▲Аднак Літва не адмаўлялася ад правоў на Віленскі край і вяла за яго актыўную прапагандысцкую і дыпламатычную барацьбу. Толькі ў [[1938]] годзеу, калі Літва, пасля ўзброеных інцыдэнтаў на мяжы і ультыматуму Польшчы, была вымушана пагадзіцца з аднаўленнем дыпламатычных адносін, былі адкрытыя межы і адноўлена паведамленне.
=== [[Другая Сусветная вайна]] ===
У выніку [[Польскі паход РККА (1939) | ўварвання ў верасні 1939 савецкіх войскаў на тэрыторыю Польшчы]] Віленскі край быў заняты савецкімі войскамі.
Па «Дамовы аб перадачы Літоўскай Рэспубліцы горада Вільні і Віленскай вобласці і аб узаемадапамозе паміж Савецкім Саюзам і Літвой» ад [[10 кастрычніка]] [[1939]] а частка Віленскага краю [[Гісторыя Вільнюса | з горадам Вільні]] была перададзена Літве. Гэтая частка складала тэрыторыю ў 6909 км² з 490 & nbsp; тыс. жыхароў.
{{Пачатак цытаты}} З раніцы горад <small> <[[Каўнас]], [[часовая сталіца]]> </ small> упрыгожаны нацыянальнымі сцягамі, усюды гуляла музыка, людзі абдымаліся і віншавалі адзін аднаго. Да вечара рыхтаваліся святочныя маніфестацыі.
{{Канец цытаты | крыніца = з данясення часовага паверанага ў справах [[Злучаныя Штаты Амерыкі | ЗША]] ў Літве г-на норама}}
 
Пасля [[Далучэнне Прыбалтыкі да СССР | далучэння Літвы да СССР]] і адукацыі [[Літоўская ССР | Літоўскай ССР]] да новастворанай савецкай рэспубліцы ў кастрычніку [[1940]] а дадаткова адышла тэрыторыя Беларусі плошчай у 2 & nbsp; 637 км².
<! --- Нацыянальны склад насельніцтва да вайны і цяпер --->
<! --- Асаблівасці культурнага і эканамічнага развіцця --->
 
== Глядзіце таксама ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Віленскі_край"