Віленскі край: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
clean up using AWB
→‎Гісторыя: clean up using AWB
Радок 4:
== Гісторыя ==
[[Файл:Russia ethnic.JPG|thumb|250px|Этнічная карта Еўрапейскай Расіі ў 1898 г.]]
Да 1917 года Віленскі край уваходзіў у склад [[Віленская губерня|Віленскай губерні]] Расійскай імперыі. Гэта Свянцянскі, Віленскі і ТрокскіТроцкі паветы. Палову насельніцтва складалі беларусы, за імі — літоўцы, асаблівае месца займаў горад [[Вільня]]. Згодна з Усерасійскім перапісам насельніцтва 1897 г. нацыянальны (моўны) склад губерні<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=87 Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей]</ref>:
{| class="wikitable sortable"
|-
Радок 63:
| 5,4 %
|-
| [[ТрокскіТроцкі павет|ТрокскіТроцкі]]
| 17,7 %
| 49,1 %
Радок 80:
З уварваннем у жніўні [[1920]] польскіх войскаў на тэрыторыі, на якія прэтэндавала Літва, яны сутыкнуліся з літоўскім супрацівам. Савет [[Ліга Нацый|Лігі Нацый]] [[20 верасня]] прыняла рэкамендацыю, якая пацвярджае ў якасці ўсходняй мяжы Польшчы "[[Лінія Керзана|лінію Керзана]]", на захад ад якой ляжалі зямлі з перавагай польскага насельніцтва, на ўсход - тэрыторыі з перавагай беларускага, украінскага, літоўскага насельніцтва, і прапанаваў Польшчы лічыцца з нейтралітэтам тэрыторыі Літвы з усходняга боку лініі. Літва і Польшча афіцыйна прынялі гэту рэкамендацыю. Пад ціскам [[Ліга Нацый|Лігі Нацый]] пад канец верасня 1920 года ў [[Сувалкі|Сувалках]] пачаліся польска-літоўскія перамовы. [[7 кастрычніка]] быў падпісаны дагавор, каторы размяжоўваў польскую і літоўскую зоны ([[План Гіманса]]). У адпаведнасці з дамовай [[Вільня]] і прылеглыя тэрыторыі адыходзілі да Літвы. Дагавор павінен быў уступіць у дзеянне [[10 кастрычніка]] 1920 года.
 
За два дні да ўступлення Сувалкскага дагавора ў сілу па сакрэтным распараджэнні [[Юзаф Пілсудскі|Юзафа Пілсудскага]] часткі польскай арміі ([[1-я Літоўска-Беларуская дывізія]]) пад камандай генерала [[Люцыян Жалігоўскі|Люцыяна Жалігоўскага]] , імітуючы непадпарадкаванне вярхоўнаму камандаванню, пачалі наступ і занялі [[Вільня|Вільню]] ([[9 кастрычніка]]) і Віленскі край. Занятыя тэрыторыі былі абвешчаны дзяржавай [[Сярэдняя Літва]], пад часовым кіраваннем Вярхоўнага галоўнакамандуючага і Часовай кіруючай камісіяй. Выбары, праведзеныя [[8 студзеня]] [[1922]], сфарміравалі прадстаўнічы орган насельніцтва Сярэдняй Літвы - [[Віленскі сойм]].
Сойм [[20 лютага]] [[1922]] большасцю галасоў прыняў рэзалюцыю аб уключэнні Віленскага края ў склад [[Польшча|Польшчы]].
[[22 сакавіксакавіка]]а [[1922]] Устаноўчы сойм у [[Варшава|Варшаве]] прыняў Акт уз'яднання Віленскага края з Польскай Рэспублікай. У красавіку 1922 Віленскі край увайшоў у склад Польшчы. У 1926 на тэрыторыі края было сфарміравана [[Віленскае ваяводства, 1926—1939|Віленскае ваяводства]]
 
Аднак Літва не адмаўлялася ад правоў на Віленскі край і вяла за яго актыўную прапагандысцкую і дыпламатычную барацьбу. Толькі ў [[1938]] у, калі Літва, пасля ўзброеных інцыдэнтаў на мяжы і ўльтыматуму Польшчы, была вымушана пагадзіцца з аднаўленнем дыпламатычных адносін, былі адкрыты межы.