Вікіпедыя

Дукат: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Bwag (размовы | уклад)
29 правак
clean up using AWB
Радок 1:
[[Выява:Zecchino Antonio Venier 1382.jpg|thumb|right|300px|Дукат ([[цэхін]]) [[дож]]а [[Антоніа Веньер]]а, 1382 год]]
'''Дукат''' ({{lang-it|ducato}}) — назва залатых манет, якія ўпершыню пачалі чаканіць у [[Венецыя|Венецыі]] уў [[1284]] годзе і пазней сталі выпускаць у іншых краінах.
== Пачатак чаканкі дуката ==
Нягледзячы на тое, што дукатам прынята зваць высакапробную залатую манету, спачатку дукат — гэта срэбная манета.<br />
Першы дукат (дукал) быў выпушчаны ў [[Сіцылія|Сіцыліі]] уў [[1140]] годзе. На манеце быў намаляваны [[Хрыстос]], а [[легенда]] абвяшчала ''SIT TIBI CHRISTE DATUS, QUEM TU REGIS ISTE DUCATUS'' («Гэтае герцагства, якім ты кіруеш, табе, Хрыстос, прысвячаецца»). Ад апошняга слова легенды адбылася назва манеты — '''дукат'''.
[[Выява:Matapan.jpg|thumb|200px|Срэбны дукат («матапан») 1280 г.]]
У [[1202]] годзе ў Венецыі пачалі чаканіць срэбны дукат — [[грош|гроса]] («'''матапан'''») з выявай на аверсе [[Хрыстос|Хрыста]] на [[трон]]е, на рэверсе — [[дож]], які прымае з рук Святога Марка сцяг.
 
Нарэшце, у [[1284]] годзе ў [[Венецыя|Венецыі]] была выпушчанаявыпушчана залатая манета, якая капіравала па вазе [[Фларэнцыя|фларэнтыйскі]] [[фларын, манета|фларын]], але была арыгінальнага вонкавага выгляду.<br />
На [[аверс]]е быў намаляваны Хрыстос у мандорле (ад {{lang-it|mandorla}} — міндаліна, у хрысціянскім мастацтве — авальны німб, які атачае постаць Хрыста), на [[рэверс]]е — укленчаны дож, што прымае з рук святога Марка сцяг. Кругавая легенда паўтарала легенду на срэбным дукаце: ''SIT TIBI CHRISTE DATUS, QUEM TU REGIS ISTE DUCATUS''.<br />
Дукат важыў 3,5 г і чаканіўся амаль з чыстага золата (986-я проба).<br />
Радок 16:
Дзякуючы стабільнай вазе і якасці манеты, яна атрымала шырокае распаўсюджванне. Дукат выпускалі ледзь не ўсе [[Еўропа|еўрапейскія дзяржавы]].<br />
У [[Італія|Італіі]], акрамя Венецыі, дукат чаканілі ў [[Рым]]е, [[Генуя|Генуі]], [[Мілан]]е.<br />
Дукат выпускалі ў [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі германскай нацыі]], [[Нідэрланды|Нідэрландах]], [[Рэч Паспалітая|Рэчы паспалітайПаспалітай]], [[Іспанія|Іспаніі]] (для сваіх валадарстваў, уключаючы [[Фландрыя, гістарычная вобласць|Фландрыю]], [[Каралеўства Абедзвюх Сіцылій]] і [[Амерыка|Амерыку]]), [[Данія|Даніі]], [[Швецыя|Швецыі]], [[Францыя|Францыі]] (для сваіх італьянскіх валадарстваў), [[Шатландыя|Шатландыі]] (першая чаканка ў [[1539]] годзе; выпускалі таксама манеты траціна дуката і дзве траціны дуката), [[Швейцарыя|Швейцарыі]] і [[Ліхтэнштэйн]]е, [[Расія|Расіі]], пазней — у [[Румынія|Румыніі]], [[Сербія|Сербіі]], [[Югаславія|Югаславіі]], [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], на ўсходзе — у [[Канстанцінопаль|Канстанцінопаля]].
 
З часам дукат выцесніў [[фларын, манета|фларын]] у якасці эталоннай залатой манеты Еўропы.<br />
Вядома тры асноўных тыпу дуката:
* [[Венгрыя|вянгерсківенгерскі]] (чаканіўся з [[1325]] г.) — на манеце быў намаляваны Святы Ласло;
* [[Германія|германскі]] (упершыню выпушчаны ў [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Імперыі]] уў [[1511]] годзе, у [[1559]] годзе прыняты за асноўную залатую манету Імперыі) — з выявай стаялага кіраўніка;
* [[Нідэрланды|нідэрландскі]] (першы выпуск — [[1487]] год) — з [[1586]] г, калі дукат стаў асноўнай залатой манетай Злучаных правінцый, на ёй сталі адлюстроўваць ваяра з пучком стрэл у руцэ.
 
Радок 27:
Манету ў 1/32 дуката ў XVIII стагоддзі выпускалі [[Нюрнберг]] і [[Рэгенсбург]] — гэта так званы «чэчэвічны дукат» вагай 0,1 г.
 
== Дукат у [[Польшча|Польшчы]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы паспалітайПаспалітай]] ==
У Польшчы першы дукат быў выпушчаны ў [[1320]] годзе, але затым больш 200 гадоў у звароце знаходзіліся дукаты замежнай чаканкі.<br />
У [[1528]] годзе кароль [[Жыгімонт I|Жыгімонт I Стары]] ізноў выпусціў залаты дукат.<br />
З тае пары дукаты ў Польшчы, затым у Рэчы паспалітайПаспалітай выпускалі рэгулярна.
 
Апошні залаты дукат — копія «галандскага» — быў выбітыадчаканены ў Польшчы ў [[1831]] годзе, падчас [[Польскага паўстання 1830 года|паўстання]] .
 
== Дукат у [[Расія|Расіі]] ==
З XV стагоддзі вянгерскіявенгерскія дукаты атрымалі шырокую распаўсюджанне ў Расіі. У выніку словам «вянгерсківенгерскі» сталі зваць любую залатую манету з вагай дуката, нават калі яна чаканілася ў самой Расіі.<br />
У [[1701]] годзе расійскі імператар - [[Пётр I]] выпусціў аналаг дуката — [[чырвонец]].
 
Радок 46:
[[Аўстра-Венгрыя]] чаканіла дукат аж да 1914 года.<br />
У 1920-36 гадах Аўстрыя чаканіла залатыя манеты 1 і 4 дуката з датай «1915».<br />
Пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] уў адпаведнасці з федэральным законам ад студзеня 1951 г. і чэрвеня 1964 г. [[Аўстрыя]] аднавіла выпуск залатых манет вартасцю ў 1 і 4 дуката з датай «1915».
 
У [[1923]]-—[[1939|39]] і [[1978]]-—[[1982|82]] гадах залатыя манеты ў 1, 2, 5 і 10 дукатаў чаканіла [[Чэхаславакія]] на манетным двары ў [[Крэмніца|Крэмніцэ]].
 
У цяперашні час выпуск залатых дукатаў працягваюць [[Аўстрыя]] і [[Нідэрланды]].
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Дукат"