Час: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
M.L.Bot (размовы | уклад)
др →‎Вымярэнне часу: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| using AWB
вікіфікацыя
Радок 13:
}}
[[Выява:RelojDespertador.jpg|thumb|Для адсочвання часу выкарыстоўваецца, напрыклад, [[будзільнік]].]]
'''Час''' — адно з фундаментальных паняццяў [[філасофія|філасофіі]] і [[фізіка|фізікі]], якое характарызуе усе змены, што адбываюцца ў матэрыяльным свеце. Час непарыўна звязаны з [[матэрыя]]ю, а дакладней - — з [[рух матэрыі|яе рухам]].
 
== Уласцівасці часу ==
 
У [[класічная фізіка|класічнай фізіцы]] час надзяляецца наступнымі характарыстыкамі:
 
* аднамернасць - — любы момант часу можна прадставіць адным лікам
* непарыўнасць - — у час няма прабелаў; між любымі двума яго момантамі існуе [[бясконцае мноства]] іншых (прамежкавых) момантаў
* аднароднасць - — усе моманты часу аднолькавыя. Гэта, у прыватнасці, азначае, што час не мае пачатку і канца (бо адпаведныя моманты былі б адрозныя ад іншых)
* незваротнасць - — перамяшчэнне ў часе магчымае толькі ў адным напрамку: ад мінулага да будучыні. Зваротнае перамяшчэнне немагчымае
* раўнамернасць - — бег часу аднолькавы ўва ўсе яго моманты. Час не можа паскарацца або замаруджвацца
 
У адпаведнасці з гэтымі ўласцівасцямі час можна прадставіць як [[прамая|прамую]], якая мае накірунак. Кожны [[пункт]] гэтай прамой адпавядае пэўнаму моманту ў часе.
 
== Вымярэнне часу ==
{{main|вымярэнне часу}}
 
Радок 36:
Асноўнай [[адзінка вымярэння|адзінкай вымярэння]] часу ў [[сістэма СІ|сістэме СІ]] з'яўляецца [[секунда]]. Іншыя адзінкі вымярэння часу:
 
* [[хвіліна]] - — 60 секунд
* [[гадзіна]] - — 60 хвілін
* [[суткі]] - — 24 гадзіны
* [[тыдзень]] - — 7 сутак
* [[Месяц (каляндарны)|Месяц]] - — ад 28 да 31 сутак (у [[Грыгарыянскі каляндар|грыгарыянскім календары]])
* [[год]] - — 12 месяцаў; 365 або 366 сутак (у грыгарыянскім календары).
 
Паколькі час не мае пачатку, то момант часу можна ідентыфікаваць толькі адносна нейкага іншага моманта, што ўмоўна прымаецца за нуль. Такім нулявым момантам (пачаткам [[летазлічэнне|летазлічэння]]) звычайна прымаецца пачатак года, у якім адбылася пэўная знакавая гістарычная падзея. У найбольш распаўсюджаным на сёння [[грыгарыянскі каляндар|грыгарыянскім календары]] такой падзеяй з'яўляецца [[Нараджэнне Хрыстова]].