Соф’я Слуцкая: Розніца паміж версіямі

Пачынальнікам роду лічыцца Аляксандр (Алелька), сын Уладзіміра кіеўскага, унук Альгерда - вялікага князя літоўскага. Алелькі былі таксама звязаны дынастычнымі сувязямі з дачкой маскоўскай княгіні Соф'і Вітаўтаўны Настассяй. Дзед Соф'і Юрый вызначаўся асаблівай набожнасцю: ён уласнаручна перапісаў Евангелле для Слуцкага Троіцкага манастыра, заснаваў багатую бібліятэку, якой карыстаўся гісторык і паэт М. Cтрыкоўскі. З трох яго сыноў адданасць праваслаўнай веры захаваў толькі старэйшы - бацька Соф'і, князь Юрый Юр'евіч ІІ. Ён быў жанаты з Кацярынай з роду Кішкаў. Ад гэтага нядоўгага шлюбу і нарадзілася дачка Соф'я - апошні парастак роду Алелькавічаў. ▼

У раннім узросце страціла маці, адразу за ёй пайшоў з жыцця і бацька. Апеку над сіратой, якая стала багатай спадчынніцай, прынялі на сябе яе сваякі Хадкевічы: Жмудскі стараста Юрый, пасля яго смерці - віленскі кашталян і брэсцкі стараста Геранім. Яны запазычылі князям Радзівілам значныя грашовыя сумы і хацелі выкарыстаць сваю апеку: Хадкевічы вырашылі выплаціць даўгі пасагам малалетняй Соф'і. Таму яны і сасваталі адзінаццацігадовую дзяўчынку за нясвіжскага князя Януша Радзівіла, сына віленскага ваяводы Крыштафа. Перад вяселлем абвастрыліся фінансавыя спрэчкі двух кланаў, і Хадкевічы скасавалі заручыны сваёй выхаванкі. Аднак Радзівілы рашуча заявілі, што не жадаюць адмаўляцца ад нявесты і падалі на Хадкевічаў у суд. Рашэнне суда на карысць Радзівілаў вельмі ўдарыла па гонару апекуна Соф'і. Новы дзень вяселля прызначылі на 1 кастрычніка 1600 г., на свята Пакрова Багародзіцы. Соф'я Слуцкая і Януш Радзівіл павянчаліся па праваслаўнаму абраду ў адным з сабораў Брэста.▼

Адразу пасля вяселля княгіні даводзілася падоўгу заставацца адной: Я. Радзівіл удзельнічаў спачатку ў шведскай, а пазней - у маскоўскіх войнах. Уцехай і суцяшэннем тых дванаццаці год, што правяла Соф'я ў шлюбе, былі беззапаветная вера і служэнне праваслаўю. Свой родны горад яна ператварыла ў цвярдыню веры: тут акрамя Слуцкага Троіцкага манастыра дзейнічала 15 праваслаўных цэркваў. Маладая княгіня не толькі аказвала матэрыяльную і маральную падтрымку духавенству і слуцкім вернікам, якія аб'ядналіся ў Праабражэнскае брацтва, каб процістаяць уніі, але і сама ўдзельнічала ў яго дзейнасці. Яна выдзяляла сродкі для пабудовы храмаў і бальніц для бедных, учыняла паломніцтвы ў святыя мясціны. Соф'і ўдалося пры дапамозе мужа атрымаць каралеўскую грамату, якая забараняла далучэнне праваслаўных вернікаў да уніі ў княгініных уладаннях. ▼

Соф'я была апошняй прадстаўніцай роду князёў Алелькавічаў. 19 сакавіка 1612 г. яна памерла пры родах. Княгіню пахавалі ў Слуцкім Троіцкім манастыры. Хутка сярод гараджан пайшлі чуткі пра дзівосы, што адбываліся ля труны. Менавіта тады Соф'ю пачалі ўшаноўваць як святую, але кананізавалі княгіню значна пазней, у 1984 г. Цяпер святыя мошчы Соф'і Слуцкай захоўваюцца ў Свята-Духавым кафедральным саборы Мінска. Дзень яе памяці адзначаецца 1 красавіка. ▼

{{літ|1=|Радзівіл Соф'я, Соф'я Слуцкая // Рэлігія і царква на Беларусі : энцыкл. давед. Мн., 2001. С. 275.|Радзівіл Соф'я// Энцыкл. гісторыі Беларусі : у 6 т. Мн., 2001. Т. 6, кн. 1. С. 61.|Радзівіл (Алелька-Радзівіл) Соф'я // Асветнікі зямлі Беларускай, Х - пач. ХХ ст. : энцыкл. давед. Мн., 2001. С. 344-345.|Яскевіч, А. Падзвіжнікі і іх святыні : духоўная культура старажыт. Беларусі / Алена Яскевіч ; навук. рэд. У.П. Вялічка, М.П. Касцюк ; маст. афарм. В.П. Масцераў. - Мн. : Полымя, 2001. - 368 с. : іл.|Пра С. Слуцкую гл. с. 96-97.|Праведная София, княгиня Слуцкая (1612) // Собор белорусских святых. Мн., 1997. С. 38-43.| Праведная Сафія, княгіня Слуцкая // Начаткі праваслаўя. Мн., 1998. С. 109.|Масляніцына, І. Соф'я Алелькавіч (Слуцкая) / Ірына Масляніцына // На рубеже столетий. 1998. № 3. C. 18-19.|Праведная София, княгиня Слуцкая / подгот. протоиерей Георгий Дзичковский // Гаспадыня. 2003. № 4. С. 30-31.|Кенька, М. І стала ў Слуцку Сафія / Міхась Кенька // Бібліятэка прапануе. 2001. № 1. С. 4-6.|Вайтовіч, А. Праведная Сафія, княгіня Слуцкая / Аляксей Вайтовіч // Алеся. 1999. № 11. С. 19.|Минчук, А. Праведная София, княгиня Слуцкая / Минчук Алла // Минские епархиальные ведомости. 1997. № 2. С. 56-60.|Рублеўская, Л. Апошняя з Алелькавічаў : драм. паэма : у 3 дз. / Людміла Рублеўская // Праваслаўе. 1998. № 7. С. 106-125.|Від=Б}}▼