Крытычны пункт (тэрмадынаміка): Розніца паміж версіямі

'''Крытычны пункт''' - — спалучэнне значэнняў тэмпературы <math>\! T_{crit}</math> і ціску <math>\! P_{crit}</math> (ці, што эквівалентна, [[Малярны аб'ём|малярных аб'ёмаў]] <math>\! V_{crit}</math>), пры якіх знікае адрозненне ва ўласцівасцях вадкай і газападобнай фаз рэчыва.

Крытычная [[тэмпература]] [[Фазавы пераход|фазавага пераходу]] - — значэнне тэмпературы ў крытычным пункце. Пры тэмпературы вышэй крытычнай газ немагчыма [[Кандэнсацыя|скандэнсаваць]] ні пры якім [[ціск]]у.

У крытычным пункце шчыльнасць вадкасці і яе насычанай пары становяцца роўныя, а павярхоўнаепавярхневае нацяжэнне вадкасці падае да нуля, таму знікае мяжа падзелу фаз [[вадкасць]]-[[пара]].

Для сумесі рэчываў крытычная тэмпература не з'яўляецца пастаяннай велічынёй і можа быць прадстаўлена прасторавай крывой (якая залежыць ад прапорцыі складнікаў кампанентаў), крайнімі кропкамі якой з'яўляюцца крытычныя тэмпературы чыстых рэчываў - — кампанентаў разгляданай сумесі.

Крытычнаму пункту на дыяграме стану рэчывы адпавядаюць гранічныя кропкі на крывых раўнавагі фаз, у ваколіцах пункту фазавая раўнавага парушаецца, адбываецца страта тэрмадынамічнай устойлівасці па шчыльнасці рэчыва. Па адзін бок ад крытычнага пунктупункта рэчыва аднастайнааднароднае (звычайна пры <math>\! T > T_{crit}</math>), а па другі - — падзяляецца на вадкасць і пару.

У наваколлі пунктупункта назіраюцца крытычныя з'явы: з-за росту характарыстычных памераў флуктуацый шчыльнасці рэзка ўзмацняецца рассейванне святла пры праходжанні праз рэчыва - — пры дасягненні памераў флуктуацый парадкаў сотняўсоцень нанаметраў, г. зн. даўжынь хваль святла, рэчыва становіцца непразрыстым. Рост флуктуацый прыводзіць таксама да ўзмацнення паглынання [[гук]]у і росту яго [[дысперсія|дысперсіі]], зменезмены характару [[броўнаўскі рух|броўнаўскага руху]], анамаліяманамалій глейкасцівязкасці, цеплаправоднасці, запаволення ўстанаўлення цеплавогацеплавой раўнавагі і т. п.

[[Файл:Phase-diag ru.svg|міні|злева|На гэтай тыповай фазавай дыяграме мяжа між вадкай і газападобнай фазай намаляванаянамалявана уў выглядзе крывой, якая пачынаецца у [[патройнытрайны пункт, тэрмадынаміка|патройнамутрайным пункце]] і канчаецца у крытычнамукрытычным пункце.]]

Практычна з'ява крытычнага пунктупункта былобыла выяўлена пры награванні вадкасці, якаякая часткова запаўняе залітавануюзапаяную трубку. Па меры нагрэву меніск паступова губляў сваю крывізну і станавіўся ўсё больш плоскім, а пры дасягненні крытычнай тэмпературы пераставаў быць адрознымбачным.

Крытычныя пункты існуюць не толькі для чыстых рэчываў, але і, у некаторых выпадках, для іх сумесяўсумесей і вызначаюць параметры страты ўстойлівасці сумесі (з падзелам фаз) - — раствор (адна фаза). Прыкладам такой сумесі можа служыць сумесь фенол-вада.