Крэсы ўсходнія: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
clean up, replaced: XX ст. → XX ст. , дміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел II → дміністрацыйны падзел II, і у → і ў, мэтай using AWB
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{нейтральнасць}}
'''Крэсы''' ({{lang-pl|Kresy}}) — ускраіны. Крэсы ўсходнія ― тэрмін у польскай гістарыяграфіі, які азначае беларускія, ўкраінскія і літоўскія землі, што часова апынуліся ў складзе польскай дзяржавы [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|II Рэчы Паспалітай]]. У беларускай гістарыяграфіі гэтыя тэрыторыі вызначаюцца як [[Заходняя Беларусь]] і Заходняя Украіна.
 
Тэрмін выкарыстоўваецца і выкарыстоўваўся нацыянальнымі, нацыяналістычнымі і рэакцыйнымі коламі польскага грамадства на працягу XX—XXI  стст., для таго каб падкрэсліць прыналежнасць усходніх ад «лініі Керзана» тэрыторый з «польскім насельніцтвам», да Польшчы. Дадзены тэрмін з'яўляецца адным з фактаў стварэння «Вялікай Польшчы» і польскага ірэдэнтызма. Польскі даследчык {{нп3|Ежы Тамашэўскі|Ежы Тамашэўскі|pl|Jerzy Tomaszewski}} адзначае, што:
{{цытата|...вялікая частка польскага грамадства нічога не ведала пра беларусаў і думала, што «крэсовую» вёску насяляюць палякі, прынамсі этнічна польскае насельніцтва, якое, аднак, з прычыны захопу расейцамі падлегла чужым уплывам і страціла нацыянальную свядомасць}}<ref>Радзік, Р. Палякі - — Беларусы: узаемныя стэрэатыпы ў XIX і XX ст. (да 1939  г.) / Рышард Радзік // Беларускі гістарычны агляд.  — 1997.  — Т. 4.  — Сш. 1—2 (6—7).  — Снежань.  — С. 51. Са спасылкай на: Białorusini w oczachpolaków. 1919—1939 // Literatura na świecie.  — 1991.  — №  8—9.  — S. 237—238.</ref>
 
Афіцыйная назва(?) ў даваеннай Польшчы [[1920]]—[[1939]] земляў, у якія ўваходзілі [[Заходняя Беларусь]] і [[Заходняя Украіна]]<ref>{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.8: Канто — Кулі|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=1999|том=8|старонак=576|isbn=985-11-0144-3|тыраж=10&nbsp;000}}</ref>. У склад уваходзілі: [[Львоўскае ваяводства]] (частка), [[Наваградскае ваяводства, 1919—1939|Наваградскае ваяводства]], [[Палескае ваяводства]], [[Віленскае ваяводства, 1923—1939|Віленскае ваяводства]], [[Станіслаўскае ваяводства]], [[Тарнопальскае ваяводства]], [[Валынскае ваяводства, 1921—1939|Валынскае ваяводства]] і [[Беластоцкае ваяводства, 1919—1939|Беластоцкае ваяводства]]. У 1924 польскім парламентам быў прыняты адмысловы «крэсавы» закон, па якім з мэтай асіміляцыі мясцовага насельніцтва ў Заходняй Украіне і ў Заходняй Беларусі ўводзілася двухмоўная школьная адукацыя<ref name="lyt">''Литвин В.'' Західноукраїнські землі у міжвоєнний період: [http://pidruchniki.ws/15640509/istoriya/kulturno-duhovne_zhittya Культурно-духовне життя] // Історія України: підручник / Відп. ред. В. Смолій. НАН України. Інститут історії України. — К.: Наукова думка, 2013. — 991 с. — ISBN 978-966-00-1356-8 — С. 654—657.</ref>. Польскія жыхары гэтых тэрыторый, у тым ліку перасяленцы ў Польшчу, могуць называцца крэсавякамі ці грэбліва — забуголямі<ref name="gaz">''Гаврилюк Ю.'' [http://archive.is/o4zgg Тут «Креси», там — «Закерзоння»…] // Львівська газета, № 72 (142). — Четвер, 26 квітня 2007.</ref>.