Камета: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
украінізмы (слова няма ў слоўніках)
др вікіфікацыя
Радок 1:
[[Выява:Halebopp031197.jpg|thumb|250px|Камета [[Хейл-БопC/1995 O1 (Хейла — Бопа)|Хейла-Бопа]]]]
 
'''Каме́та''' (ад {{lang-grc|κομήτης|komḗtēs|валасаты, калматы}}) — [[нябеснае цела]], якое ўдалечыні ад [[Сонца]] мае выгляд абкружанай туманнай абалонкай яркай светлай плямы з вузкай паласой святла ў форме хваста. Праходзіць па вельмі выцягнутай арбіце вакол [[Сонца]].
 
== Гісторыя даследаванняў ==
Першае пісьмовае ўзгадванне камет датуецца [[-2296 да н.э.|2296 годам да н.э]]. Рух каметы назіраўся кітайскімі[[кітай]]скімі астраномамі[[астраном]]амі. Па тагачасным у’яўленні кітайцаў, неба ў’яўляла сабой вялізную імперыю, у якой каметы выконвалі ролю ганцоў.
 
Доўгі час людзі лічылі каметы веснікамі войн, мора, катастроф. З каметамі была звязана вялікая колькасць міфаў[[міф]]аў. Напрыклад, [[Старажытная Грэцыя|старажытныя грэкі]] ў’яўлялі камету галавой з распушчанымі валасамі – адсюль паходзіць і назва, што ў перакладзе з грэцкай мовы значыць “валасаты”.
 
Першым патлумачыць з’яву паспрабаваў [[Арыстоцель]]. Ён сцвярджаў, што каметы – гэта ўспламяняючыеся атмасферныя выпарэнні. Гэтая думка панавала даволі доўгі час, і з-за аўтарытэта Арыстоцеля іншыя версіі амаль не ўспрымаліся сур’езна. Абвергнуць пазіцыю Арыстоцеля атрымалася толькі ў [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзі]]. У гэты перыяд моцна ўзрасла цікавасць да камет. Так нямецкі астраном [[Пётр Апіян]] заўважыў, што хвост каметы накіраваны заўжды ў супрацьлеглы бок ад Сонца.
Радок 13:
 
== Тэорыі паходжання ==
 
=== Тэорыя Лапласа ===
У [[1796]] годзе французскі навуковец [[П'ер-Сімон Лаплас|Лаплас]] у сваёй кнізе напісаў, што лічыць каметы абрыўкамі міжзорных туманнасцей. Гэта была першая навуковая гіпотэза паходжання камет. Яна была абвергнута з-за неадпаведнасці складу, але некаторыя моманты ў ёй застаюцца цікавымі, у прыватнасці міжзорнае паходжанне, якое тлумачыць [[Рух па парабале|блізкія да парабалы арбіты]] доўгаперыядычных камет. Кароткаперыядычныя каметы Лаплас лічыў выхапленымі ў свой час [[Юпітэр (планета)|Юпітэрам]] і за кошт гравітацыі пераведзеныя на кароткія арбіты.
 
=== Воблака ОартамОарта ===
У 50-я годы XX ст. галандскім астраномам [[Ян Хендрык Оарт|Оартам]] была прапанавана ідэя існавання каметнага воблака на адлегласці 150 000 [[Астранамічная адзінка|а. а.]], якое ўтварылася за кошт выбуха планеты [[планета Фаэтон|Фаэтон]], якая знаходзілася паміж арбітамі [[планета Марс|Марса]] і [[Планета Юпітэр|Юпітэра]]. Час ад часу з-за знешняга ўздзеяння асобныя каметы з яго пачынаюць рухацца ў кірунку Сонца.
 
=== Гравітацыйная кандэнсацыя ===
Зараз самай распаўсюджанай тэорыяй паходжання камет з’яўляецца тэорыя агульнага паходжання ўсіх аб’ектаў сонечнай сістэмы з аднаго [[газа-пылаваеМалекулярнае воблака|газа-пылавага воблака]].
 
== Вывучэнне ў Беларусі ==
Радок 27 ⟶ 26:
 
== Спасылкі ==
* [http://www.cometography.com/ Кометография] {{ref-ru}}
* [http://planetarium-kharkov.org/?q=node/373 Артыкул «Таямніцы міжзоркавых аблокаў»] — пра праект Стардаст {{ref-ru}}
* [http://www.scribd.com/doc/9726345/- Уільям Нейп'ер. Небяспека камет і астэроідаў] {{ref-ru}}
 
{{Вікіфікацыя}}
 
{{Тыпы камет}}
Радок 39 ⟶ 36:
[[Катэгорыя:Сонечная сістэма]]
[[Катэгорыя:Каметы|Каметы]]