Даасізм: Розніца паміж версіямі

'''Даасі́зм''' (кіт. 道教, піньінь dàojiào) — [[Кітайцы|кітайскае]] традыцыйнае вучэнне, якое ўключае элементы [[рэлігія|рэлігіі]], [[містыка|містыкі]], [[гаданні|гаданняў]], [[шаманізм]]у, [[медытацыя|медытацыйнай практыкі]], [[Навука|навукі]]. Існуе таксама даоская [[філасофія]].

Даасізм варта адрозніваць ад Вучэння пра [[Даа]] (道学) — больш позняга з’явы, шырока вядомай пад назвай [[неаканфуцыянства]].

Іншым заснавальнікам даасізму лічыцца старажытнакітайскі мудрэц [[ЛаоЛаа-цзыЦзы]]. Даоскай традыцыяй яму прыпісваецца аўтарства адной з асноўных кніг даасізму — «[[Даа Дэ Цзін]]» кіт. 道德經. Гэты трактат з'явіўся ядром, вакол якога стала фарміравацца вучэнне даасізму.

У пачатку II стагоддзя н.э. постаць Лао-цзы абагаўляецца, распрацоўваецца складаная іерархія багоў і дэманаў, узнікае культ, у якім цэнтральнае месца займаюць варажба і абрады, «выганяючыя» злых духаў. [[Пантэон]] даасізму ўзначаліў Яшмавы ўладар (Шан-дзі), які пачытаўся як бог неба, вышэйшае бажаство і бацька імператараў («сыноў неба»). За ім шлі [[Лаа-Цзы]] і творца міру — [[Пань-гу]].

Даасізм як рэлігійная арганізацыя з’явіўся пазней. Перадумовай узнікнення даасізму з’явілася [[Паўстанне Жоўтых павязак]], а афармленне даасізму адбылося падчас позняй дынастыі Хань, у другой палове [[II стагоддзе|II стагоддзя н.э.]] [[Чжан Даалін]] заснаваў школу [[Школа Нябесных Настаўнікаў|Нябесных Настаўнікаў]] і стаў яе першым патрыярхам. Трэці Нябесны настаўнік [[Чжан Лу]] змог атрымаць у кіраванне тэрыторыю ў горахгарах правінцыі [[Сычуань]], якая стала першай даоскай [[Тэакратыя|тэакратычнай]] дзяржавай. Даоская дзяржава пацярпела паразу ад [[Цаа Цаа]] ў [[215]] і спыніла сваё існаванне.

У літаратуры (уключаючы кітайскую) нярэдка абмяркоўваецца магчымасць запазычанняў палажэнняў даасізму з індыйскай філасофіі, або наадварот, перанясенні даасізму ў [[Індыя|Індыю]] і заснаванне там [[будызм|будызму]]. Паказваецца таксама падабенства да кітайскай філасофіі індыйскай канцэпцыі безаблічнага [[Абсалют, філасофія|Абсалюту]], эманацыя якога стварыла бачны фенаменальны мірсвет і зліцца з якім (сысці ад фенаменальнага мірусвету) было мэтай [[брахманы|брахманаў]]. Гэтае пытанне неаднаразова ставілася ў розных даоскіх школах. Аднак дэталёвае даследаванне адхіляе гіпотэзу прамога запазычання.

Лао-цзы не мог прынесці ў Індыю філасофію, з якой там былі знаёмыя не менш за паўтысячагоддзя да яго нараджэння. Можна толькі выказаць здагадку, што сам факт вандраванняў паказвае, што і ў тотой падалены час яны не былі немагчымымі і што, такім чынам, не толькі з Кітая на захад, але і з захаду (у тым ліку і з Індыі) у Кітай маглі перамяшчацца людзі і іх ідэі.

Вядома, што імператар [[Кансі]] (1654—1722) скептычна ставіўся да ўсякага роду забабонаў і містычных практык. Што не дзіўна: ён быў [[Маньчжуры|маньчжурам]] і яго не цікавіла кітайская філасофія. Так, калі падчас аднаго з вандраванняў па поўдні Кітая нейкі прастачына паднёс яму трактат аб дасягненні неўміручасці пасродкам [[алхімія|алхіміі]], Кансі загадаў шпурнуць яму кнігу назад. Даосы нават самага высокага рангу таксама не былі ў яго ў фаварытах.

Даасізм прайшоў доўгі шлях эвалюцыі і ў XX стагоддзе ўвайшоў як традыцыйная кітайская рэлігія. Пасля прыходу ў Кітаі да ўлады камуністаў у [[1949]] годзе даасізм падвергнуўся значнаму ганенню. Пасля рэформ [[Дэн СяопінСяапін|Дэн Сяапіна]]а ў [[1978]] годзе становішча стала паляпшацца. За апошнія гады адкрылася вялікая колькасць даоскіх храмаў і кляштараў. У некаторай ступені адраджэнне даасізму абавязанае росту папулярнасці тэхнікі [[Цыгун|цы гун]], якая непасрэдна ўзыходзіць да даоскай [[унутраная алхімія|унутранай алхіміі]]. Даасізм у сучасным выглядзе ўяўляе сабой рэлігію, з пышным вонкавым пластомпластам (абрады, рытуалы, храмы) і хупавым унутраным, эзатэрычным, улучальным у сябе тэхнікі для ўдасканалення цела, розуму і духу.