Экзапланета: Розніца паміж версіямі

{{legend|#ab5500|Гравітацыйнае лінзіраваннелінзаванне}}

[[Файл:Exoplanet Period-Mass Scatter History.gif|thumb|300px|Анімацыя храналогіі адкрыцця экзапланет. колерКолер кропкі абазначае метад адкрыцця. Гарызантальная паўвось - памер вялікай паўвосі. Вертыкальная вось - маса. Для параўнання, белым колерам абазначаны планеты сонечнай сістэмы]]

Гістарычна, першым заяўленнем аб магчымасці існавання планетнай сістэмы ў іншай зорнкізоркі, было паведамленне капітана Джэйкаба (Capt. W. S. Jakob), астранома Мадраскай абсерваторыі (East India Company's Madras Observatory), зробленае ў 1855 годзе. У ім паведамлялася аб «высокай верагоднасці» існавання «планетарнага цела» ў двайной сістэме [[70 Змеяносца]]. Пазней, у 1890-ых гадах, астраном [[Томас Джэферсан Джэксан Сі|Томас Дж. Дж. Сі]] з Чыкагскага ўніверсітэта і Ваенна-Марская Абсерваторыя ЗША пацвердзілі наяўнасць у сістэме 70 Змеяносца цела, якое не мае свячэння (нябачнага спадарожніка) з перыядам абарачэння ў 36 гадоў, але разлікі [[Форэст Рэй Мультан|Ф. Р. Мультана]] абвяргаюць сцвяржэнні Сі, даказваючы няўстойлівасць падобнай сістэмы. Таму, на дадзены момант, існаванне планетнай сістэмы ў зоркі 70 Змеяносца не прызнаецца навукай.

Першыя спробы знайсі планеты па-за Сонечнай сістэмы былі звязаны з назіраннямі за месцазнаходжаннем блізкіх зорак. Яшчэ ў 1916 годзе [[Эдвард Эмерсан Барнард| Эдуард Барнард]] выявіў чырвоную зорачку, якая хутка змяшчалася па небу адносна іншых зорак. Астраномы назвалі яе [[Зорка Барнарда|Ляцячай зоркай Барнарда]]. Гэта адна з бліжэйшых да нас зорак, з масай у семь разоў меньшай за сонечную. Зыходзячы з гэтага, уплыў на яепатэнцыйныхяе патэнцыйных планет павінен быць прыметнымпрыкметным. У пачатку 1960-ых гадоў Пітэр Ван дэ Камп абвясціў, што адкрыў у яе спадарожнік памерам з Юпіцер. але Дж. Гейтвуд у 1973 годзе выявіў, штозоркашто зорка Барнарда рухаецца без хістанняў і, значыць, масіўных планет не мае.

У [[2011]] годзе дэвід Бенэт з Універсітэта Нотр-Дам (Індыяна, ЗША) абўявіў на падставе назіранняў 2006-207 гадоў на 1,8-мятровым тэлескопе Ўніверсітэтскай абсерваторыі Маўнт-Джон у [[Новая Зеландыя|Новай Зеландыі]] аб адкрыцці з дапамогай метада мікралінзінаваннямікралінзавання 10 [[Планета-сірата|адзіночных юпітэрападобных планет]]. праўда дзьве з іх могуць быць высокаарбітальнымі спадарожнікамі бліжэйшых да іх зорак<ref>[http://www.gazeta.ru/science/2011/05/18_a_3621145.shtml Открыты планеты-гиганты, свободно дрейфующие по космосу]</ref>.

У верасні [[2011]] года было абвешчана аб адкрыцці дзьвух экзапланет [[KIC 10905746 b]] і [[KIC 6185331 b]] аматарамі астраноміі ў межах праекта [[Planet Hunters]] прызначанага для анализааналіза дадзеных, сабраных тэлескопам [[Кеплер, тэлескоп|«Кеплер»]]. Пры гэтым згадвалася аб 10 кандыдатах у планеты, але на той момант толькі два з іх з дастаковай упэўненасцю вызначаліся як экзапланеты<ref>{{cite web|url=http://arxiv.org.abs/1109.4621/|title=PlanetHunters: The First Two Planet Candidatew Identified by the Publi using the Kepler Archive Data|author=Debra Fisher, Megan Schwamb et al.|date=2011-09-21|worc=|publisher=[[arXiv.org]]|accesdate=2011-09-29|lang=en}}</ref><ref name="lenta_amateur">{{cite web|url=http://lenta.ru/news/2011/09/22/planet/|title=Любители астрономии помогли ученым найти пару экзопланет|author=|date=2011-09-22|worc=|publisher=[[Lenta.ru]]|accesdate=2011-09-29|lang=ru|archiveurl=http://www.webcitation.org/68uVGlzSW|archivedate=2012-07-04}}</ref>. Планеты былі знойдзены дабраахвотнымі ўдзельнікамі праекта сярод дадзеных, якія б прафесійныя астраномы на той ці іншай падставе адсеялі, і калі б не дапамога дабраахвотнікаў, то гэтыя планеты, верагодна, засталіся б неадкрытымі.

22 студзеня [[2012]] года вучоныя з [[Гарвард-Смитсанаўскі цэнтр астрафізікі|Гарвард-Смітсанаўскага цэнтра астрафізікі]] на адлегласці 40 светлавых гадоў ад Зямлі адкрылі першую суперземлюсуперзямлю, якая верагодна з'яўляецца [[Планета-акіян|планетай-акіянам]] - [[GJ 1214 b]]<ref>[http://www.yugopolis.ru/news/science/2012/02/22/30349/kosmos-kosmicheskie-issledovaniya-astronomiya-akzoplanety Астрономы открыли первую экзопланету из воды] - Югополис, 22.02.2012</ref>. Апошнія дадзеныятранзітных праходаў, дазваляюць меркаваць аб наяўнасці ў GJ 1214 b працяглай вадародна-геліяавй атмасферы, нізкім узроўні метана і слой аблокаў на ўзроўні ціску 0,5 бар, што не адпавядае ўласцівасцям атмасферы з устойлівым дамінаваннем вадзяных пароў<ref>[http://www.researchgate.net/publication/51953375_optical_to_near-infrared_transit_observations_of_super-Eart_GJ1214bwater-world_or_mini-Neptune Optical to near-infrared transit observations of super-Eart GJ1214b: water-world or mini-Neptune? (PDF Download Available)]</ref>. Перыяд абарачэння планеты вакол зоркі- [[чырвоны карлік|чырвонага карліка]] - 38 гадзін, адлегласць складае каля 2 міліёнаў кіламетраў. Тэмпература на паверхні планеты складае прыкладна 230 °C.