Экзапланета: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 87:
Акрамя касмічных місій, у будучыні плануецца развіваць наземныя інструменты. Напрыклад, на [[Еўрапейскі надзвычай вялікі тэлескоп|Еўрапейскім надзвычай вялікім тэлескопе]], які зараз будуецца, будуць усталяваныя прылады, прыстасаваныя да вывучэння атмасферы экзапланет<ref name="esoscience">{{cite book|title=An Expanded View of the Universe - Science with the Europeen Extremely Large Telescopr|publisher=ESO Science Office|url=http://www.eso.org/sci/facilities/eelt/science/doc/eelit_sciencecase.pdf}}</ref>
== Метады пошука экзапланет ==
{{main|Метады выяўлення экзапланет}}
# '''[[Метад Доплера]]''' - [[спектраметр]]ычнае вымярэнне радыяльнай хуткасці зоркі. Гэта самы распаўсюджаны метад. З яго дапамогай магчыма знайсці планеты з масай не меньш за некалькі мас Зямлі, якія знаходзяцца ў непасрэднай хуткасці ад зоркі, і планеты-гіганты, з перыядамі да каля 10 гадоў. Планета, якая абарачаецца вакол зоркі, як бы расхіствае яе, і мы можам назіраць доплераўскае змяшчэнне спеткра зоркі. <br />Гэты метад дазваляе вызначыць амплітуду ваганняў [[Радыяльная хуткасць|радыяльнай хуткасці]] для пары «зорка - адзіночная планета», масу планеты, перыяд абарачэння, [[эксцэнтрысітэт]] і ніжнюю мяжу масы планеты <math>~M_j \sin \alpha</math>. Вугал <math>~\alpha</math> паміж [[нармаль|нармаллю]] да арбітальнай плоскасці планеты і накірункам на Зямлю сучасныя метады выявіць не дазваляюць.<br />
# '''[[Транзітны метад]]''' звязаны з з праходжаннем планеты на фоне зоркі. У гэты момант свяцільнасць зоркі памяньшаецца. Метад дазваляе вызначыць памеры планеты, а ў спалучэнні з метадам [[Доплер]]а - плотнасць планет. Дае інфармацыю аб наяўнасці і складзе атмасферы. Трэба разумець, што гэтым метадам магчыма выявіць толькі тыя планеты, арбта якіх ляжыць у адной плоскасці з кропкай назірання.
# '''[[Гравітацыйная лінза|Метад гравітацыйнага мікралінзавання]]'''. Паміж назіраемым аб'ектам (зоркай, галактыкай) і назіральнікам на Зямлі павінна быць іншая зорка (яна выступае ў якасці лінзы), якая факусуе сваім гравітацыным полем святло назіраемай зорнай сістэмы. Калі зорка-лінза мае планеты, то з'яўляецца асіметрычная крывая бляска і магчыма адсутнасць [[Ахраматычны колер|ахраматычнасці]]. У гэтага метада вельмі абмежаванае прымяненне. Метад адчувальны да планет з малой масай, аж да зямной.
# '''[[Астраметрыя|Астраметрычны]] метад'''. Заснаваны на назіранні ўластнага руху зоркі пад гравітацыйным уздзеяннем планеты. З дапамогай астраметрыі былі ўдакладнены масы асобных экзапланет, у прыватнасці, Эпсілона Эрыдана b. Будучыня гэтага метада звязаная з арбітальнымі місіямі, такімі, як [[Space Interferometry Mission|SIM]].
# '''Радыёназіранне пульсараў'''. Калі вакол [[Радыёпульсар|пульсара]] абарочваюцца планеты, то выпраменьванне сігнала мае асцылуючы характар. Магутныя накіраваныя пучкі выпраменьвання ўтвараюць у прасторы [[Канічная паверхня|канічныя паверхні]]. Калі на такой паверхні апынецца Зямля, тады магчыма зарэгістраваць дадзенае выпраменьванне.
# '''Прамое назіранне'''. Існуе метад атрымання прамых выяў экзапланет праз ізаляванне іх ад святла зоркі. Найбольш яскравым прыкладам такога мметада з'яўляецца з'яўляецца выява чатырох планет сістэмы [[HR 8799]]. Гэтты метад лепей за ўсё працуе для гарачых і аддалённых (~ 10-100 а.е.) ад сваёй зоркі планет. Гэтыя планеты гарачыя з-за астаткавага цяпла ад іх утварэння. Пагэтаму прамое назіранне імкнецца да выбара маладых зорак<ref>http://arxiv.org/pdf/1407/4150v1.pdf</ref>.<br/>Мяркуецца, што касмічны тэлескоп імя [[Джэймс Вэб, тэлескоп|джэймса Вэба]] дзякуючы вялізнаму люстэрку 6,5 м. і высокай распазнавальнай здольнасці, будзе здольны выяўляць экзапланеты, а таксама выяўляць склад іхніх атмасфер<ref>[http://ria.ru/science/20100908/273656887.html Космический телескоп «Уэбб» сможет обнаруживать даже вулканы на экзопланетах]</ref><ref>[http://www.cybersecurity.ru/prognoz/102543.html Телескоп Джэймс Уэбб будет искать звёздные блики на экзопланетах]</ref>
== Наменклатура ==
Радок 94 ⟶ 103:
Аобныя экзапланеты маюць дадатковыя неафіцыйныя «''мянушкі''» (як, напрыклад, [[51 Пегаса b]] неафіцыйна мае назву «Белерафонт»). Але, у навуковым таварыстве, на бягучы момант наданне планетам афіцыйных асабістых імён планетам лічыцца непрактычным і, адпаведна, шырока не распаўсюджана.
== Наступствы адкрыцця экзапланет ==
[[Файл:Kepler-11 System.jpg|міні|thumb|Параўнанне сістэмы [[Kepler-11]] з арбітамі [[Меркурый (планета)|Меркурыя]] і [[Венера (планета)|Венеры]]|left]]
Адкрыццё экзапланет дазволіла астраномам зрабіць вывад: планетныя сістэмы - з'ява ў космасе распаўсюджаная. Да гэтага часу няма агульнапрызнанай тэорыі ўтаврэння экзапланет, але цяпер, калі з'явілася магчымасць падвесці статыстыку, сітуацыя ў гэтай вобласці змяняецца да лепшага. Болшасць выяўленых сістэм вельмі адрозніваюцца ад сонечнай - хучэй за ўсё гэта тлумачыцца [[Эфект эксперыментальнай селекцыі|селектыўнасцю прымяняемых метадаў]] (лягчэй за ўсё выявіць кароткаперыядычныя масіўныя планеты). У юольшасці выпадкаў планеты [[Планеты, прыдатныя для жыцця|падобныя да Зямлі]], і меньшыя па памерам, магчыма выявіць толькі [[Транзітны метад|транзітным метадам]].
=== «Закрыццё» экзапланет ===
Уважлівае вывучэнне спектра зоркі WASP-9 пры дапамозе высокадакладнага спектрометра HARPS выявіла ў ім сляды іншага зорнага спектра. такім чынам, планеты WASP-9b не існуе<ref>[http://www.allplanets.ru/novosti.htm#140 Новости планетной астрономии] // allplanets.ru </ref>.
== Гл. таксама ==
|