Юрай: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Юрай''' (Юр'я, Юрыла, Ярыла) - [[Беларускі фальклор|фальклорна]]-[[Беларуская міфалогія|міфалагічны]] вобраз, ахоўнік вясны, [[Сонца, беларуская міфалогія|сонца]], цеплыні, урадлівасці і дзікай і свойская жывёлы. Імя хрысціянскага святога [[Георгій Перамаганосец|Георгія]] (Егорыя, Юрыя) напластавалася на постаць язычніцкага бога [[Ярыла|Ярылы]]. Меркавана Юрай пераняў і некаторыя функцыі [[Вялес|Вялеса]] - апякуна жывёл і нават гаспадара зімы ("зімовы Юрай"). Уяўляюся прыгожым юнаком на коні.
 
== Варыянты імя ==
Радок 35:
 
== Як ахоўнік жывёл ==
У народзе Юрай лічыўся гаспадаром над хатнімі дзікімі звярыма. ЁнВясной ездзіць(канец накрасавіка белым- коніпачатак імая, замыкаекалі імсвяткалі пашчывеснавы дзень Юр'я) актыўнасць ваўкоў зніжалася, адале зімой (пачатак снежня, на "зімовага чагоЮрая") яны радзейзноў нападаюцьзбіраліся наў свойскуюстаі скацінуі рабіліся небяспечнымі дзеля свойскай жывёлы і людзей. ВылучаўсяЛюдзі веснавытлумачылі гэта тым, что вясной Юрай ездзіць на белым коні і замыкае ваўкам пашчы, а таксамаў восеньскіпачатку ізімы зімовыён вяртаў ваўкам свабоду. Восеньскі«Асенні расчыняўЮрай пашчыадмыкае раты ваўкам, ітакім пачынаўсячынам, іхз час.гэтага Зграідня [[Воўк|ваўкоў]]крыважэрныя ваўкі пачынаюць хадзіць табунамі і палявалінападаць на свойскуюскаціну»<ref>[http://galinaartemenko.livejournal.com/421341.html жывёлу,Радзіма лесмая і полеБеларусь. рабіліся9 небяспечныяСНЕЖНЯ – ЗІМОВЫ ЮРАЙ.]</ref>. З Юр’ям звязваўся першы выпас свойскай жывёлы. Калі першы раз выганялі кароў (6 мая, гэты дзень зваўся Галодны Юрай), на полі сцялілі хусту, клалі на яе хлеб з соллю і прасілі Юрая: “На табе, святы Юрый, хлеб-соль, пасі нашу скацінку”. У [[Замовы|замовах]] Юрая заклікалі даглядаць кароў, ездзіць на кані і "засякаць" жалезным мячом языкі [[Ведзьма|ведзьмам]], каб тыя не псавалі скаціну, "зажаць" пашчы дзікім драпежнікам і г.д. Таксама прасілі пасці коней і адганяць ад іх [[Хлеўнік|хлеўніка]] і [[Цмок, беларуская міфалогія|цмока]]. У замовах жа ўжываецца словазлучэнне "юраўскія росы"<ref>Хрэстаматыя: вучэбны дапаможнік па раздзеле “Замовы” для студэнтаў спецыяльнасці 1-21 05 01“Беларуская філалогія” / уклад., сістэм. тэкстаў, уступ. арт. С.А. Вяргеенка; Мін-ва адукацыі РБ, Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Францыска Скарыны. – Гомель : ГДУ імя Ф. Скарыны, 2010. – 66 с.</ref>.
 
== Юрай у прыказках і прымаўках ==
* "Да Юр'я хлеба і ў дурня"<ref>В. Палешына, запісана Н.А. Канінай</ref>.
* "Юры з мостам, Мікола з цвіком".
* "Чакай Юр'ева дня, калі рак свісне".
* "Да Юр’я сена павінна быць і ў дурня".
* "Два Юр’я, абое дурня – адзін галодны, а другі халодны"<ref>В. Гарысты Веткаўскага р- на</ref> ("халодны" - зімовы Юр'еў дзень, "галодны" - веснавы, калі заставалася мала хлеба).
 
 
== Гл. таксама ==