Атаман: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др - {{тупіковы артыкул}} |
дапаўненне, афармленне, катэгорыя |
||
Радок 1:
{{Казакі}}
[[Файл:F.I.Krasnoschekov by Antropov (1761, Russian museum).jpg|thumb|250px|Атаман {{нп3|Фёдар Іванавіч Каснашчокаў|Фёдар Краснашчокаў|ru|Краснощёков, Фёдор Иванович}}]]
1) кіраўнік нерэгулярнага, незалежнага ад дзяржаўнай улады вайсковага атрада (часам шайкі разбойнікаў).▼
{{значэнні}}
'''Атаман''' ([[важак|правадыр]], начальнік) — старэйшы ў родзе і правадыр у стэпавых народаў, правадыр казакоў або (саст.) наогул старэйшы ў справе (як тамада ў каўказскіх народаў). Па адной з версій, слова паходзіць ад [[Цюркі|цюркскага]] слова «ата» — «бацька»/«дзед» з асабістым заканчэннем «ман» («мен — чалавек») і літаральна азначае «бацька людзей». Аналагамі тытула «атаман» з'яўляюцца такія звароты да старэйшых і начальнікам як баця-камандзір, бацюшка-цар, бацька-атаман (пар. з турэцкім «ага» («афіцэр») ад «ага» — старэйшы, старшына).
2) Вышэйшы начальнік [[Казацтва|казацкага]] войска — камандзір (вайсковы, наказны, паходны, кашавы атаман ), начальнік казацкай адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі (аддзела, акружны, станічны, хугарскі атаман) або камандзір падраздзялення (куранны атаман). У [[Запарожская Сеч|Запарожскім казацкім войску]] існавалі кашавыя і куранныя атаманы, у Данскім — вайсковыя. На пачатку 18 ст. атаман у [[Данскія казакі|Данскім войску]] назначаўся ўрадам, з 1723 ён называўся вайсковым наказным атаманам, з 1866 меў правы генерал-губернатара і камандуючага вайсковай акругай. Званне атамана адменена пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] 1917. Адноўлена ў [[Расія|Расіі]] на пачатку 1990-х г. у сувязі з адраджэннем казацкага руху.▼
▲
3) У [[Грамадзянская вайна ў Расіі|грамадзянскую вайну 1918—20]] камандзір у часцях белай гвардыі.▼
▲
== У казакаў ==
▲
== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца
* {{ВТ-ЭСБЕ|Атаман}}
[[Катэгорыя:Казачыя чыны]]
[[Катэгорыя:Званні]]
[[Катэгорыя:Пасады]]
|