Вікіпедыя

Бітва пад Лясной (1708): Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
imported>Move page script
др [Wp/be]-спасылкі
Радок 1:
{{Інфармацыя пра бітву |
Назва = Бітва пры Лясной |
Вайна = [[Wp/be/Вялікая Паўночная вайна|Вялікая Паўночная вайна]] ([[Wp/be/1700|1700]] – [[Wp/be/1721|1721]]) |
Выява = Battle of Lesnaya.jpg |
Подпіс да выявы = Бітва пры Лясной. [[Wp/be/Жан Марк Нацье|Жан Марк Нацье]] ([[Wp/be/1717|1717]]) |
Дата = [[Wp/be/28 верасня|28 верасня]] [[Wp/be/1708|1708]] |
Месца = [[Wp/be/Лясная|Лясная]] (зараз у [[Wp/be/Беларусь|Беларусі]]) |
Вынік = Перамога расійскага войска |
Войска1 = [[Wp/be/Швецыя|Швецыя]] |
Войска2 = [[Wp/be/Расія|Расія]] |
Камандуючы1 = [[Wp/be/Адам Людвіг Левенгаўпт|Адам Людвіг Левенгаўпт]] |
Камандуючы2 = [[Wp/be/Пётр I|Пётр I]] |
Колькасць1 = 12.500 – 16.000 |
Колькасць2 = 12.000 – 14.500 |
Радок 17:
}}
 
'''Бі́тва пры Лясно́й''' была адной з самых значных і вырашальных падзей у гісторыі [[Wp/be/Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] ([[Wp/be/1700|1700]] – [[Wp/be/1721|1721]]).
 
Бітва адбылася [[Wp/be/28 верасня|28 верасня]] [[Wp/be/1708|1708]] года непадалёк ад беларускай вёскі [[Wp/be/Лясная|Лясная]]. Рускае войска было пад камандаваннем цара [[Wp/be/Пётр I|Пятра I]] і фельдмаршала [[Wp/be/Аляксандр Меншыкаў|Аляксандра Меншыкава]]. Шведскай арміяй камандаваў генерал [[Wp/be/Адам Людвіг Левенгаўпт|Адам Людвіг Левенгаўпт]]. Перад пачаткам бітвы армія генерала Левенгаўпта налічвала 5.500 ваяроў [[Wp/be/Інфантэрыя|інфантэрыі]] і 3.000 [[Wp/be/Кавалерыя|кавалерыі]], моц рускага войска складала 4.830 ваяроў інфантэрыі (10 батальёнаў) і 6.795 ваяроў кавалерыі.
 
== Бітва ==
Радок 25:
[[Image:Peter_der-Grosse_1838.jpg|thumb|140px|left|Пётр I]]
 
Генерал Адам Людвіг Левенгаўпт камандаваў адной з самых выдатных шведскіх вайсковых частак, якая ў той час кватэравала пад [[Wp/be/Рыга|Рыгай]]. Улетку 1708 году войска Левенгаўпта вырушыла з Рыгі, каб злучыцца з галоўнай арміяй [[Wp/be/Карл XII|Карла XII]].
 
Армія Карла XII таксама чакала ад Левенгаўпта зброю, харчаванне і вайсковую амуніцыю, плануючы пасля дапамогі працягнуць паход на [[Wp/be/Масква|Маскву]]. Але падрыхтоўка Левенгаўпта зацягнулася і Карл XII вырашыў адправіцца тым часам з паходам на [[Wp/be/Украіна|Украіну]]. [[Wp/be/15 верасня|15 верасня]] 1708 году рушыла ў паход галоўная армія шведаў. Армія Левенгаўпта знаходзілася пры гэтым усяго каля сотні кіламетраў ад Карлавага войска.
 
Расейскія военачальнікі вырашылі скарыстацца гэтым становішчам, і Пётр I аддаў прыказ ісці ў наступ на армію Левенгаўпта, вырашыўшы не дазволіць шведскай арміі злучыцца з галоўнай часткай войскаў Карла XII. Неабходна было спяшацца, каб не дапусціць пераправы корпусу генерала Левенгаўпта на другі бераг ракі [[Wp/be/Сож|Сож]]. Такі паварот дзеянняў не схапіў Левенгаўпта знянацку; генерал спыніў сваё войска і загадаў рыхтавацца да бітвы. Нечакана ў дзень бітвы ў другой палове дня пачаўся моцны снегапад, што было вельмі неспрыяльна для непадрыхтаванага да такой змены шведскага войска. Шведы былі дэзарыентаваны, Левенгаўпт аддаў загад адступаць, а таксама паліць і знішчаць зброю, харчаванне і ваенную амуніцыю, якія прызначаліся для арміі Карла.
 
[[Image:Adam Ludvig Lewenhaupt.jpg|thumb|140px|Адам Людвіг Левенгаўпт]]
 
Левенгаўпт аддаў загад свайму корпусу імкліва і непрыкметна пад пакровам ночы ўцякаць праз лес да Прапойску (назва цяперашняга беларускага гораду [[Wp/be/Слаўгарад|Слаўгарад]] да [[Wp/be/1945|1945]] году). Калі на ранку наступнага дня высветлілася, што войска Левенгаўпта на месцы ўчорашняга бівака няма, Пётр I кінуў наўздагон атрад [[Wp/be/Драгун|драгун]]аў, якіх узначальваў генерал-лейтэнант [[Wp/be/Пфлуг|Пфлуг]]. Драгунамі Пфлуга было пасечана каля пяцісот шведаў і захоплена ўсё тое, што Левенгаўпт не паспеў патапіць у рацэ Сож: зброю і амуніцыю схавалі пад сабой воды ракі. Да галоўнага стану Карла здолела дабрацца ўсяго 6.503 салдата корпуса Левенгаўпта, армія шведскага караля засталася без правіянту і без страчанай у бітве пры Лясной зброі. Таксама не дасталася шведскаму каралю зброя і багатыя запасы правіянту ад гетмана [[Wp/be/Мазепа|Мазепы]], таму што даведаўшыся пра нечаканую здраду Мазепы і яго войска, Пётр загадаў спаліць стан гетмана ў [[Wp/be/Батурын|Батурын]]е.
 
== Страты і вынікі ==
 
У бітве пры Лясной загінула больш 6.500 шведаў, каля 3.000 былі паранены. Страты на баку рускай арміі склалі 1.111 чалавек забітымі і 2.856 чалавек параненымі. Знішчэнне корпусу Адама Левенгаўпта значна паслабіла пазіцыі Карла ХII і ўзняло дух рускай арміі, бо гэта была перамога над самым моцным корпусам шведаў, які доўгі час (9 гадоў) лічыўся непераможным. Бітва пры Лясной таксама стала канцом перавагі [[Wp/be/Швецыя|Швецыі]] на поўдні [[Wp/be/Еўропа|Еўропы]].
 
Па словах Пятра I, бітва пры Лясной — «маці [[Wp/be/Палтаўская бітва|Палтаўскай бітвы]]», якая адбылася роўна дзевяццю месяцамі пазней.
 
<!-- Бітва пры Лясной была не апошнім эпізодам Паўночнай вайны, у выніку якой насельніцтва Беларусі скарацілася, дзякуючы вайсковым дзеяньням, рэквізіцыям чужых арміяў і хваробам, на чвэрць. Шведы і расейцы ваявалі на чужой тэрыторыі, і стаўленьне іх да мясцовага (беларускага, яўрэйскага, жмудзінскага) насельніцтва было надзвычай жорсткім. -->
Радок 45:
== Бітва пры Лясной у культуры і мастацтве ==
 
У [[Wp/be/1717|1717]] годзе французскі мастак [[Wp/be/Жан Марк Нацье|Жан Марк Нацье]] напісаў палатно «Бітва пры Лясной», якое замовіў яму Пётр I. У гонар 200-годдзя перамогі над арміяй шведаў непадалёку ад вёскі Лясная быў узведзены мемарыял, які стварыў [[Wp/be/Скульптар|скульптар]] [[Wp/be/А. Обер|А. Обер]].
 
== Знешнія спасылкі ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Бітва_пад_Лясной_(1708)"