Розніца паміж версіямі "Узбуйненне БССР"

Узбуйненне БССР (правіць)

Версія ад 21:17, 26 кастрычніка 2015

687 байтаў дададзена ,  5 гадоў таму
ілюстрацыя
(ілюстрацыя)
Пасля [[Рыжскі дагавор, 1921|Рыжскага дагавору]] этнічна беларускія землі былі падзеленыя на тры часткі — заходнюю ў складзе Польшчы, усходнюю ў складзе [[Савецкая Расія|Савецкай Расіі]] (перададзены у склад РСФСР яшчэ ў снежні 1919), і частку былой Мінскай губерні ў складзе ўласна БССР (6 паветаў — Бабруйскі, Барысаўскі, Iгуменскі, Мазырскі, часткова Мінскі і Слуцкі).
 
У [[1920-я]] гг. тэрыторыя БССР два разы ўзбуйнялася за кошт усходніх [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічна беларускіх земляў]].
У 1920-я гг. тэрыторыя БССР два разы ўзбуйнялася за кошт усходніх этнічна беларускіх земляў. У снежні [[1923]] палітбюро ЦК РКП(б) пагадзілася з прапановай ЦБ КП(б)Б аб далучэнні да БССР «''роднасных ёй у бытавых, этнаграфічных і гаспадарча-эканамічных адносінах''» тэрыторыі, а менавіта Горацкі і Мсціслаўскі паветы Смаленскай губерні, [[Віцебская губернія|Віцебскую губерню]] цалкам і Гомельскую губерню цалкам за выключэннем чатырох паветаў былой Чарнігаўскай губерні. Аднак хутка спецыяльная камісія ЦВК СССР перагледзела рашэнне палітбюро. У выніку па-за межамі БССР пакідаліся Веліжскі, Невельскі, Себежскі паветы Віцебскай губерні, Гомельскі і Рэчыцкі паветы Гомельскай губерні і большая частка Мсціслаўскага павета Смаленскай губерні. Такім чынам, рашэнне аб узбуйненні было прынята ў [[Масква|Маскве]] і ў сакавіку [[1924]] яно было прынята ЦВК [[СССР]]. Рашэнне фармальна зацвердзіў VI надзвычайны з'езд саветаў БССР. Тэрыторыя БССР у выніку першага ўзбуйнення павялічылася да 110 584 км², а насельніцтва — да 4,2 млн чалавек. 70,4 % насельніцтва БССР складалі беларусы. Аднак Гомельскі і Рэчыцкі паветы заставаліся па-за межамі БССР.▼
 
== Першае ўзбуйненне БССР ==
Пасля дзяржаўнага перавароту ў [[Польшча|Польшчы]] ў 1926 і пагаршэння адносін з СССР саюзнае кіраўніцтва вырашыла другім узбуйненнем БССР актывізаваць беларускі нацыянальны рух у [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] і паменшыць падтрымку польскіх улад насельніцтвам. Менавіта таму ініцыятарам другога узбуйнення БССР быў НКЗС СССР, які [[8 верасня]] [[1926]] г. прыняў пастанову аб неабходнасці настойваць у палітбюро ЦК [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|УКП(б)]], каб Гомельскі і Рэчыцкі паветы былі далучаны да БССР. Створаная камісія на чале з Я.Пэтэрсам знайшла на Гомельшчыне ў значнай ступені русіфікаванае насельніцтва. Аднак ЦК КП(б)Б здолеў пераканаць ЦК УКП(б) аб неабходнасці далучэння Гомельшчыны да БССР. [[4 снежня]] 1926 г. на аб'яднаным пленуме Гомельскага губернскага і гарадскога камітэтаў КП(б)Б выступіў сакратар ЦК УКП(б) М.Швернік, які праінфармаваў аб пастанове палітбюро далучыць Гомельскі і Рэчыцкі паветы да БССР. Такім чынам, адбылося другое узбуйненне БССР. У выніку другога узбуйнення тэрыторыя БССР павялічылася на 15 727 км², а насельніцтва — на 649 тыс. чалавек.▼
[[Файл:Першае ўзбуйненне БССР (1924).jpg|thumb|300пкс|БССР пасля першага ўзбуйнення]]
▲У 1920-я гг. тэрыторыя БССР два разы ўзбуйнялася за кошт усходніх этнічна беларускіх земляў. У снежні [[1923]] палітбюро ЦК РКП(б) пагадзілася з прапановай ЦБ КП(б)Б аб далучэнні да БССР «''роднасных ёй у бытавых, этнаграфічных і гаспадарча-эканамічных адносінах''» тэрыторыі, а менавіта Горацкі і Мсціслаўскі паветы Смаленскай губерні, [[Віцебская губернія|Віцебскую губерню]] цалкам і Гомельскую губерню цалкам за выключэннем чатырох паветаў былой Чарнігаўскай губерні. Аднак хутка спецыяльная камісія ЦВК СССР перагледзела рашэнне палітбюро. У выніку па-за межамі БССР пакідаліся [[Веліжскі павет|Веліжскі]], [[Невельскі павет|Невельскі]], [[Себежскі павет|Себежскі паветы]] Віцебскай губерні, [[Гомельскі павет|Гомельскі]] і [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкі паветы]] Гомельскай губерні і большая частка [[Мсціслаўскі павет|Мсціслаўскага павета]] Смаленскай губерні. Такім чынам, рашэнне аб узбуйненні было прынята ў [[Масква|Маскве]] і ў сакавіку [[1924]] яно было прынята ЦВК [[СССР]]. Рашэнне фармальна зацвердзіў VI надзвычайны з'езд саветаў БССР. Тэрыторыя БССР у выніку першага ўзбуйнення павялічылася да 110 584 км², а насельніцтва — да 4,2 млн чалавек. 70,4 % насельніцтва БССР складалі беларусы. Аднак [[Гомельскі павет|Гомельскі]] і [[Рэчыцкі паветыпавет]]ы заставаліся па-за межамі БССР.
 
== Другое ўзбуйненне БССР ==
[[Файл:Другое ўзбуйненне БССР (1926).jpg|thumb|300пкс|БССР пасля другага ўзбуйнення]]
▲Пасля дзяржаўнага перавароту ў [[Польшча|Польшчы]] ў [[1926]] і пагаршэння адносін з СССР саюзнае кіраўніцтва вырашыла другім узбуйненнем БССР актывізаваць беларускі нацыянальны рух у [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] і паменшыць падтрымку польскіх улад насельніцтвам. Менавіта таму ініцыятарам другога узбуйнення БССР быў НКЗС СССР, які [[8 верасня]] [[1926]] г. прыняў пастанову аб неабходнасці настойваць у палітбюро ЦК [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|УКП(б)]], каб Гомельскі і Рэчыцкі паветы былі далучаны да БССР. Створаная камісія на чале з Я.Пэтэрсам знайшла на Гомельшчыне ў значнай ступені русіфікаванае насельніцтва. Аднак ЦК КП(б)Б здолеў пераканаць ЦК УКП(б) аб неабходнасці далучэння Гомельшчыны да БССР. [[4 снежня]] [[1926]] г. на аб'яднаным пленуме Гомельскага губернскага і гарадскога камітэтаў КП(б)Б выступіў сакратар ЦК УКП(б) М.Швернік, які праінфармаваў аб пастанове палітбюро далучыць Гомельскі і Рэчыцкі паветы да БССР. Такім чынам, адбылося другое узбуйненне БССР. У выніку другога узбуйнення тэрыторыя БССР павялічылася на 15 727 км², а насельніцтва — на 649 тыс. чалавек.
 
{{Гісторыя Беларусі 2}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Адмысловае:MobileDiff/2162886"