Праваслаўная царква ў Вялікім Княстве Літоўскім: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Адхілена апошняя 1 змена (91.187.17.51) і адноўлена версія 1875533 Чаховіч Уладзіслаў
др вікіфікацыя
Радок 17:
Праваслаўная царква ў ВКЛ была даволі разгалінаванай. У крыніцах [[XIII]]—[[XVI]] стст. няма звестак аб колькасці цэркваў у Беларусі ці ў ВКЛ. Значную ролю ў іх размяшчэнні адыгрывалі гістарычныя традыцыі, асаблівасці рассялення праваслаўнага насельніцтва і яго колькасць. Невялікія цэрквы знаходзіліся ў вёсках і мястэчках. У сярэдзіне [[XVI ст.]] (па няпоўных даных) у [[Пінск]]у было 14 цэркваў, у [[Наваградак|Наваградку]] — 10, у [[Берасце|Берасці]] і [[Полацк]]у — па 9, у [[Віцебск]]у — 7, [[Гродна|Гародні]] і [[Слонім]]е — па 6, у [[Магілёў|Магілёве]], [[Клецк]]у, [[Слуцк]]у — па 5, [[Менск]], [[Кобрын]], [[Пружаны]], [[Мазыр]] мелі крыху меншую колькасць храмаў. У сталіцы ВКЛ — [[Вільня|Вільні]] ў першай палове XVI ст. налічвалася 17 цэркваў.
 
У канцы XIII — сярэдзіне XVI ст. на тэрыторыі Беларусі было заснавана каля 40 новых [[манастыр]]оў. Некалькі манастыроў, што знаходзіліся пад асаблівай апекай мітрапалітаў і феадалаў, пастаўлялі галоўных саноўнікаў царкоўнай іерархіі: [[Віленскі Свята-Троіцкі манастыр|Троіцкі ў Вільні]] і {{нп3|[[Слуцкі Свята-Троіцкі манастыр|Слуцку|ru|Слуцкий Свято-Троицкий монастырь}}]], [[Супрасльскі Благавешчанскі манастыр|Благавешчанскі]] ў [[Супрасль|Супраслі]], [[Пінскі Ляшчынскі манастыр|Лешчанскі]] каля [[Пінск]]а і інш. Кіеўскія мітрапаліты ВКЛ звычайна жылі ў [[Наваградак|Наваградку]], [[Вільня|Вільні]], [[Менск]]у, радзей у [[Кіеў|Кіеве]], дзе доўгі час было даволі небяспечна.
 
У XV—XVI стст. праваслаўная царква вяла барацьбу супраць пашырэння ўплыву [[каталіцкая царква|каталіцкай царквы]] ў ВКЛ. Пачынаючы з [[Ягайла|Ягайлы]], праваслаўная знаць, роўна як і духавенства, паступова стала губляць свае пазіцыі ў ВКЛ, чаму асабліва садзейнічаў [[Гарадзельскі прывілей]] 1413 г. Але, улічваючы, што большасць насельніцтва ВКЛ складалі праваслаўныя, вялікія князі ў дачыненні да праваслаўнай царквы прытрымліваліся пераважна талерантнай (цярпімай) палітыкі. У XV—XVI стст. быў выдадзены шэраг прывілеяў, якія ўраўноўвалі праваслаўных феадалаў з католікамі (прывілеі [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонта Кейстутавіча]] 1434 г., [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонта-Аўгуста]] 1563 г.). Становішча праваслаўнай царквы значна пагоршылася пасля [[Берасцейская унія|Берасцейскай уніі]] 1596 г., у выніку якой узнікла [[уніяцтва|уніяцкая царква]]. Большасць праваслаўных епіскапаў на чале з мітрапалітам перайшла ва [[уніяцтва]].
Радок 31:
* {{нп3|Феадарыт, мітрапаліт Літоўскі|Феадарыт|ru|Феодорит (митрополит Литовский)}} – тытул невядомы (1352—1354);
* {{нп3|Раман, мітрапаліт Літоўскі|Раман|ru|Роман (митрополит Литовский)}} – мітрапаліт Літвы (1355—1362);
* {{нп3|[[Кіпрыян, мітрапаліт Кіеўскі|Кіпрыян|ru|Киприан (митрополит Киевский)}}]] – мітрапаліт Літвы і Малое Русі (1375—1378);
 
; Мітрапаліты Кіеўскія і ўсяе Русі:
* {{нп3|[[Кіпрыян, мітрапаліт Кіеўскі|Кіпрыян|ru|Киприан (митрополит Киевский)}}]] (1378—1406);
* [[РыгорГрыгорый Цамблак|РыгорГрыгорый]] (1415—пасля 1420);
* {{нп3|Герасім, мітрапаліт Кіеўскі|Герасім|ru|Герасим (митрополит Киевский)}} (1433—1435);
* {{нп3|Ісідар, мітрапаліт Кіеўскі|Ісідар|ru|Исидор (митрополит Киевский)}} (1436 — 1458).
 
; Мітрапаліты Кіеўскія, Галіцкія і ўсяе Русі:
* {{нп3|Рыгор[[Грыгорый Балгарын|РыгорГрыгорый (Балгарын)|ru|Григорий Болгарин}}]] (1458—1473);
* {{нп3|Спірыдон, мітрапаліт Кіеўскі|Спірыдон|ru|Спиридон (митрополит Киевский)}} (1475—1481);
* {{нп3|Сімяон, мітрапаліт Кіеўскі|Сімяон|ru|Симеон (митрополит Киевский)}} (1481—1488);