Акад: Розніца паміж версіямі

3 788 байтаў дададзена ,  8 гадоў таму
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 231:
 
Апошнім акадскім царом стаў сын Дуду — [[Шу-турул]]{{sfn|Гісторыя Старажытнага Усходу. 1 том|1983|с=260}}. У часы яго кіравання Акадская дзяржава канчаткова прыйшла ў заняпад. Адпалі шумерскія номы са сваімі дынастыямі, у тым ліку [[Чацвёртая дынастыя Урука|IV дынастыя Урука]] і [[Другая дынастыя Лагаша|II дынастыя Лагаша]]. Пасля смерці [[Шу-турул]]а каля [[2137 да н.э.|2137 г. да н.э.]] [[гутыі|кутыі]] знішчылі Акадскае царства, захапіўшы і разбурыўшы яго [[Акадэ|сталіцу]]. У Месапатаміі канчаткова ўсталявалася ўлада чужынцаў{{sfn|Гісторыя Старажытнага Усходу. 1 том|1983|с=260—263}}.
 
== Спадчына Акада ==
[[Выява:Birth Sargon II Louvre AO7673.jpg|thumb|right|250px|Таблічка [[Вавілонія|старававілонскага]] перыяду, якая паведамляе пра нараджэнне [[Сарган Старажытны|Саргана]] і прыход яго да ўлады. [[Луўр]]]]
Акад стаў першай цэнтралізаванай дзяржавай у гісторыі [[Месапатамія|Месапатаміі]]{{sfn|Лойд|1984|с=150}}. Упершыню ўлада цара набыла тут дэспатычны характар, а сам ён ужо пры жыцці шанаваўся ў якасці бажаства. Была створана новая сістэма кіравання, якая ляжа ў аснову наступных вялікіх дзяржаў Старажытнага Усходу — Шумера-Акадскага царства [[Трэцяя дынастыя Ура|3-й дынастыі Ура]], [[Вавілонія|Вавілоніі]] і [[Асірыя|Асірыі]]<ref>{{кніга |аўтар= Оппенхейм А.|частка= |загаловак= Древняя Месопотамия|арыгінал= |спасылка= |адказны= |выданне= 2-е, испр. и доп|месца= М.|выдавецтва= Наука|год = 1990|том = |старонкі= 42|старонак= 319|серыя= |isbn= 5-02-016582-4|тыраж= 30000}}</ref>.
 
Упершыню ў гісторыі Месапатаміі была створана дзяржава, якая ўключыла ў свой склад іншыя дзяржавы. Размах экспансіі акадскіх цароў і шырокасць тэрыторыі краіны дазволілі шэрагу навукоўцаў лічыць яе першай у свеце [[Імперыя|імперыяй]]{{sfn|Лойд|1984|с=152}}<ref>{{Кніга:Тураеў Б.А.: Гісторыя старажытнага Усходу|91}}</ref><ref>{{кніга |аўтар= Бардески К. Д.|частка= |загаловак= Месопотамия: колыбель человечества|арыгінал= |спасылка= |адказны= |выданне= |месца= М.|выдавецтва= Ниола-Пресс|год = 2008|том = |старонкі= 30|старонак= 128|серыя= |isbn= 978-5-366-00327-8|тыраж= 5500}}</ref>.
 
Новая дзяржава ўпершыню задзейнічала [[акадская мова|акадскую мову]] ў якасці афіцыйнай, што моцна паспрыяла працэсу семітызацыі шумераў{{sfn|Лойд|1984|с=149}} і фарміраванню новых народаў — [[вавіланяне|вавіланян]] і [[старажытныя асірыйцы|асірыйцаў]]. Выхад акадскай мовы на дзяржаўны ўзровень спрыяў умацаванню яе ў якасці мовы міжнацыянальных зносін, а пазней — і дыпламатычнай перапіскі, зрабіўшы яе адной з найвялікшых моў Старажытнага Усходу.
 
Памяць пра Акадэ доўгі час захоўвалася сярод народаў [[Старажытны Усход|Старажытнага Усходу]]. Досыць яскравы характар гэта мела ў [[Хеты|хетаў]] і [[Асірыя|асірыйцаў]]{{sfn|Тураеў|2004|с=91}}. Акад лічыўся нейкім узорам, свайго роду эталоннай цэнтралізаванай дзяржавай.
 
== Гл. таксама ==