Вавель: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Выява:Krakau Wawel Wisla.jpg|thumb|360px|Від на Вавельскі ўзгорак з боку Віслы]]
'''Вавель''' ({{lang-pl|Wawel}} — ''узгорак'') — замкавы комплекс на аднайменным узгорку ў горадзе [[Кракаў]], старажытнай сталіцы [[Польшча|Польшчы]]. Знаходзіцца на левым беразе [[рака Вісла|Віслы]], на поўдні ад Старога горада.
 
== Гісторыя ==
У пач.пачатку 9 ст. тут існаваў умацаваны горад. 3З 11 ст. да 1564 Вавель  — галоўная каралеўская рэзідэнцыя. Вядомы комплексам помнікаў архітэктуры 10— 1710—17 ст.: ратонда Дзевы Марыі (2-я пал.палова 10 ст.), каралеўскі замак (13—17 ст.) з рэнесансавым аркадным унутраным дваром (1502—161502—1516, архітэктар Ф.Ф’ёрэнціна Ф'ёрэнціна, Б. Берэчы), заламі ў стылях готыкі, рэнесансу і барока (у тлт.л. «Пасольская» зала з разной столлю, упрыгожанай т. зв. Вавельскімі галовамі, 1531—35 і з 1925, скульптар К. Дунікоўскі), гатычны кафедральны сабор (14 ст., магільны склеп польскіх каралёў, епіскапаў і вядомых дзеячаў нацыянальнай гісторыі  — А. Міцкевіча, Ю. Славацкага, Ю. Пілсудскага, Т. Касцюшкі і інш.) з раманскай крыптай св. Леанарда (каля 1100), рэнесансавай капліцай Жыгімонта I (1517—33) і шматлікімі надмагіллямі (работы Ф. Штоса, Яна Міхаловіча і інш.). У замку  — Дзяржаўныя мастацкія зборы (у тлт.л. вавельскія габелены; звон Жыгімонта). У архіве каштоўныя рукапісы 12 ст.
 
Вавель занесены ЮНЕСКА y спіс сусветнай спадчыны.
 
=== МінуўшчынаХраналогія ===
* [[1290]]—[[1300]] — кароль [[Вацлаў ІІ]] узвёў першыя мураваныя пабудовы.
* [[XIV стагоддзест.]] — кароль [[Казімір III Вялікі|Казімір Вялікі]] перабудаваў замак у стылі [[Готыка|готыкі]].
* [[1499]] — замак спустошаны пажарам. Аднаўленне распачаў [[Аляксандр Ягелончык]].
* [[1595]] — чарговы пажар, працы па аднаўленні давялося пачынаць зноў.
Радок 16 ⟶ 17:
* [[1905]] — распачатыя рэстаўрацыйныя працы.
 
== ДзейнасцьМузей ==
Замак — вядомы музейны цэнтр Польшчы. У яго запасніках ёсць калекцыі зброі, [[габелен]]аў, гістарычных дакументаў, звязаных з дзяржаўніцкай дзейнасцю [[Гуга Калантай|Гугі Калантая]] і стварэннем [[Канстытуцыя 3 мая|Канстытуцыі 3 мая]].
 
Радок 24 ⟶ 25:
 
== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.3: Беларусы  — Варанец / Рэдкал.: Г.  П.  Пашкоў і інш  — Мн.: БелЭн, 1996.  — Т. 3.  — 511 с.  — 10 000 экз.  — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
 
== Спасылкі ==