Расціслаў Усяславіч: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →‎Расціслаў Рагвалодавіч: стылявыя змены
Радок 7:
 
== Расціслаў Рагвалодавіч ==
Паводле «Рускай геральдыкі» А. Б. Лакіера, Расціслаў Усяславіч меў сыноў [[Маўкольд Расціславіч|Маўкольда]] і [[Давіл Расціславіч|Давіла]], якіх гараджане Вільні запрасілі з Візантыі на княжанне і ад іх, быццам, [[Полацкае паходжанне літоўскіх князёў|паходзіць род вялікіх князёў літоўскіх]]. Паданне пра гэта змешчана ў [[Васкрасенкі летапіс|Васкрасенскім летапісе]], але там згадваецца ''Расціслаў Рагвалодавіч'', які невядомы з ранніх крыніц, таму няма адзінай думкі, чым ў тэксце з'яўляецца ''Рагвалодавіч'' — родавым празванне, як у «Аповесці мінулых часоў», або імем па бацьку.
 
Калі Рагвалодавіч — родавае празванне, Расціслава Рагвалодавіча прапануюць атаясняць з Расціславам Усяславічам, бо ёнз адзіныадзіным вядомывядомым крыніцам РасціслаўРасціславам сярод Ізяславічаў Полацкіх (Рагвалодавічаў) на час іх высылкі ў Візантыю (1129). Калі Рагвалодавіч — імя па бацьку, таксама няма адзінай думкі, які з Рагвалодаў быўмог бацькамбыць Расціславаяго бацькам — [[Рагвалод Усяславіч]], існаванне якога ставіцца пад сумненне, або [[Рагвалод-Васіль Барысавіч]]. Паводле некаторых меркаванняў, версія тоеснасці ''Расціслава Рагвалодавіча'' Васкрасенскага летапісу з Расціславам Усяславічам не адпавядае храналагічным рамкам, таму яе апаненты лічаць Расціслава Рагвалодавіча сынам Рагвалода-Васіля<ref name="Пятроў">История родов русского дворянства… С. ?.</ref>.
 
Васкрасенскі летапіс, аднак, дае яскравыя прыклады «канструявання» генеалогій, прычым менавіта ў выпадку Рагвалода-Васіля. У раздзеле «Пра вялікіх князёў разанскіх», пад 1159 годам летапіс паведамляе, што друцкі князь Рагвалод-Васіль унук Юрыя Даўгарукага і, адпаведна, сын [[Барыс Юр'евіч|Барыса Юр'евіча]]. Вядома, крыніцай «канструявання» з'яўляеццабыў Іпацеўскі летапіс, дзеякі пад 1159 годам паведамляеццапаведамляе і пра смерць Барыса Юр'евіча, і пра княжанне Рагвалода-Васіля ў Друцку, але нічогане пра іх роднасць.{{sfn|Литвина, Успенский|2006|с=274, прим. 15;}} Такім чынам, паводле Васкрасенскага летапісу, Расціслаў Рагвалодавіч быў прадстаўніком Ізяславічаў, а Рагвалод-Васіль — не, т.-б. не бацькам першага.
 
Прыклад «канструявання» ёсць і ў паведамленні пра высылку полацкіх князёў у Візантыю, іу т.л. ў іх пераліку. Публікацыя Васкрасенскага летапісу дае гэтае месца з праўкамі Карамзіна, у арыгінале ж было: ''«пославъ по Кривския Князи, по Давыда, и по Ростислава, и Святослава, и по Рогволодовича два, и по Ростислава и по Василия и по Ивана»'', — т.б. называецца прынамсі два Расціслава, мабыць, меўся на ўвазе меўся і трэці — адзін з двух Рагвалодавічаў. У Іпацеўскім летапісе пра высылку полацкіх князёў паведамляецца ў двух месцах, пад 1130 годам, дзе называюцца высланыя Давыд, Расціслаў і Святаслаў, і пад 1139 годам, дзе гаворыцца пра высылку ўсіх ''Рагвалодавічаў'' і пра вяртанне двух княжычаў ''Рагавалодавічаў''. Такім чынам, гэта месца Васкрасенскага летапісу не ўнікальнае, а «сканструявана» з двух артыкулаў Іпацеўскага летапісу з утраеннем іх інфармацыі. У Візантыю быў сасланы адзіны Расціслаў — Расціслаў Усяславіч; княжычы, якія вярнуліся ў 1139 годзе, былі, як вынікае з пазнейшых падзей, Рагвалод-Васіль і, напэўна, яго брат Іван.
 
На думку яшчэ В. Данілевіча і многіх следам, у т.л. Э. Загарульскага, у 1128—1130 гадах Рагвалод-Васіль быў малалетні, бо палачане «прыводзілі» яго да вял.кн. Мсціслава, а не «хадзіў» сам. Пра тое ж сведчыць актыўная дзейнасць Рагвалода-Васіля ў 1150-1160-х і жыццё яшчэ ў 1170-х гадах. Таму, наўрад ці да высылкі ён быў жанаты і меў дзяцей, пра яго шлюб паведамляецца толькі пад 1144 годам, ужо па вяртанні. Нават калі дапусціць наяўнасць дзяцей у Рагвалода-Васіля да 1130 года, да 1139 года яны мусілі быць малалетнімі і вярнуліся б з Візантыі разам з бацькам. Такім чынам, ні дзяцідзеці, ні ўнукі Рагвалода-Васіля ў Візантыі не былі. Пагатоў неверагоднай выглядае пасылка ў Візантыю па ўнукаў, калі іх дзед княжыў у Полацку або Друцку.
 
Расціслаў Усяславіч нарадзіўся ў 1060-1070-я гады, адпаведна, у 1130-м яму было каля 60-ці гадоў. Пэўна ён мог мець дзяцей і ўнукаў, сасланых разам з ім у Візантыю. Дзеці Расцілава Усяславіча на час ссылкі маглі быць як дарослымі, так і малымі. Старэйшы з братоў Усяславічаў — Барыс, меў у 1128 годзе малалетняга сына Рагвалода-Васіля і яшчэ маладзейшую дачку Звяніславу, першыякія жыўжылі яшчэ ў 1170-х, другая — у 1167 здзейсніла паломніцтва ў Іерусалім, а потым была ігуменняй. Другі паводле старшынства Усяславіч — Глеб, меў сына Валадара, які жыў яшчэ ў канцы 1170-х. Чацвёрты Усяславіч — Давыд, меў сына, які толькі ажаніўся ў 1128, а іншыя сыны былі яшчэ малалетнія. Дзеці малодшага, бліжэйшага ўзростам да Расціслава, Усяславіча — Святаслава, актыўна дзейнічалі ў канцы 1160-х і мелі ў гэты час малалетніх дзяцей. ТакімАдпаведна чынамдзеці Расціслава Усяславіча, пры розных акалічнасцях, дзеці Расціслава Усяславіча маглі жыць яшчэ ў 1180-1190-х гадах і, тэарэтычна, па іх маглі паслаць у Візантыю.
 
== Удзел — Віленскае княства ==