Вікіпедыя

Фотасінтэз: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
M.L.Bot (размовы | уклад)
Боты
15 742 праўкі
др →‎Спасылкі: выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| using AWB
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Выява:Blatt-wiki.jpg|thumb|Лісцінка расліны]]
'''Фотасі́нтэз''' (ад {{lang-el|φωτο-}} — святло і {{lang-el2|σύνθεσις}} — сінтэз, сумяшчэнне, змяшчэнне разам) — працэс утварэння [[арганічнае рэчыва|арганічнага рэчыва]] з [[дыяксід вугляроду|дыяксідавуглякіслага вугляродугазу]] і [[вада|вады]] на [[святло|святле]] пры ўдзеле фотамінтэтычных пігментаў [[хларафіл]]а ў [[расліны|раслін]], [[бактэрыяхларафіл]] і [[бактэрыядапсін]] у [[бактэрыя|бактэрый]]. Гэта адзін з самых важных біяхімічных працэсаў на [[планета Зямля|Зямлі]]<ref>Bryant DA., Frigaard NU. Prokaryotic photosynthesis and phototrophy illuminated. «Trends in microbiology». 11 (14), s. 488–96</ref>. Гэты працэс падтрымлівае высокі ўзровень [[кісларод]]у ў [[атмасфера|атмасферы]] і спрыяе павелічэнню колькасці арганічнага вугляроду, павелічэнню масы арганічнага рэчыва за кошт неарганічнай матэрыі.
 
Фотасінтэз адбываецца ў два этапы — этап святла, гэтак званы этап змены [[энергія|энергіі]], у якім [[святло]] паглынаецца і яго энергія пераўтвараецца ў энергію хімічных сувязяў і ў якасці пабочнага прадукта вылучаецца кісларод, і цёмную фазу, гэтак званы этап змены фазы рэчыва, дзе энергія хімічных сувязяў злучэнняў, якія ўтварыліся ў фазе святла, выкарыстоўваюцца для [[сінтэз]]у арганічных злучэнняў. Абедзве фазы адбываюцца адначасова і пры наяўнасці святла. Эфектыўнасць пераўтварэння энергіі святла ў энергію хімічных сувязяў вугляводаў складе 22—33%.
 
У гэтым працэсе адбываецца ператварэнне светлавой энергіі ў хімічную, якая назапашваецца ў арганічных рэчывах. Атрыманая ў выніку фотасінтэзу багатая на энергію [[глюкоза]] перамяшчаецца з [[хларапласты|хларапластаў]] у [[цытаплазма|цытаплазму]] [[клетка|клеткі]] і выкарыстоўваецца па чатырох асноўных напрамках:
Фотасінтэз з'яўляецца адзіным працэсам у [[біясфера|біясферы]], які прыводзіць да засваення энергіі [[Сонца]] і забяспечвае існаванне як [[расліна|раслін]], гэтак і ўсіх гетэратрофных арганізмаў<ref>Ничипорович А.А. Ничипорович А.А. О Фотосинтезе растений. – М.: Правда, 1948. – 31 с</ref>.▼
* ідзе на пабудову яшчэ больш складаных рэчываў, якія патрэбны клетцы для пастаяннага выкарыстання;
* выкарыстоўваецца для дыхання: распадаецца да вуглякіслага газу і вады, выдзеленая пры гэтым энергія выкарыстоўваецца клеткай для падтрымання сваёй жыццядзейнасці;
* ператвараецца ў запасное арганічнае рэчыва крухмал, які можа выкарыстоўвацца як крыніца энергіі пры адсутнасці святла;
* чацвёртая частка пераходзіць у іншыя, неасвятляемыя сонцам клеткі, дзе глюкоза выкарыстоўваецца па першых трох напрамках.
 
Гэта асабліва важна для мнагаклетачных раслін, бо частка іх цела — карані — знаходзіцца пад зямлёй, куды святло не пранікае. Акрамя таго, многія жывыя клеткі раслін размешчаны ўнутры сцябла і таксама не асвятляюцца сонцам. Такім чынам, дзякуючы хларапластам забяспечваюцца энергіяй і пажыўнымі рэчывамі ўсе астатнія часткі расліны, бо фотасінтэз магчымы толькі ў гэтых [[пластыды|пластыдах]].
 
▲Фотасінтэз з'яўляецца адзіным працэсам у [[біясфера|біясферы]], які прыводзіць да засваення энергіі [[Сонца]] і забяспечвае існаванне як [[расліна|раслін]], гэтак і ўсіх гетэратрофных арганізмаў<ref>Ничипорович А.А. Ничипорович А.А. О Фотосинтезе растений. – М.: Правда, 1948. – 31 с</ref>. Гэты працэс падтрымлівае высокі ўзровень [[кісларод]]у ў [[атмасфера|атмасферы]] і спрыяе павелічэнню колькасці арганічнага вугляроду, павелічэнню масы арганічнага рэчыва за кошт неарганічнай матэрыі.
 
{{зноскі}}
Радок 15 ⟶ 23:
* [http://scienceaid.co.uk/biology/biochemistry/photosynthesis.html Фотасінтэз]. Science Aid
 
{{Botanics-stub}}
{{стаб|Біялогія}}
 
{{Бібліяінфармацыя}}
 
 
 
[[Катэгорыя:Фізіялогія раслін]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Фотасінтэз"