Кветка: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →Спасылкі: выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| using AWB |
JerzyKundrat (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
[[Image:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5|Постэр з дванаццаццю відамі кветак ці гронкаў кветак розных сямействаў]]
'''Кве́тка''' (мн. '''кве́ткі''', {{lang-la|flos}} -oris, {{lang-el|ἄνθος}} -ου) — орган насеннага размнажэння [[Кветкавыя|кветкавых]] (пакрытанасенных) [[расліны|раслін]].
Кветка ўяўляе сабой відазменены, скарочаны і абмежаваны ў росце спораносны [[парастак]], прыстасаваны для ўтварэння [[споры|спор]], [[гамета|гамет]] і палавога працэса, які завяршаецца ўтварэннем [[плод]]а з [[насенне]]м. Выключная роля кветкі як асаблівай марфалагічнай структуры звязаная з тым, што ў ёй цалкам сумешчаныя ўсе працэсы бясполага і палавога размнажэння. У двухполай кветцы праходзяць мікра- і мегаспорагенез, мікра -і мегагаметагенез, [[апыленне]], [[апладненне]], развіццё зародка,
Цэнтральнай часткай кветкі з’яўляецца [[кветаложа]]. Гэта вось кветкі, якая з’яўляецца прадаўжэннем кветаножкі. Кветкай сканчаюцца галоўныя або бакавыя [[сцябло|
Калякветнік — гэта частка кветкі, якая выконвае розныя, але не асноўныя, функцыі. Ён прываблівае насякомых-апыляльнікаў, ахоўвае тычынкі і песцікі ад нізкіх і высокіх температур, ад механічных пашкоджанняў і шкоднікаў. У некаторых раслін калякветніка няма.
Парастак, на якім размешчана кветка або суквецце, часцяком называюць [[кветканос]]ам. Лісток, з-за пазухі якога выходзіць кветка, называюць якая крыючым у адносінах да дадзенай кветкі. У раслін на кветаножках ёсць невялікія лісточкі — [[прыкветак|прыкветкі]]. Часам прыкветкі называюць як крыючы ліст, а лісточкі на кветаножках — прыкветнічымі, як у [[браткі|браткоў]].▼
Калякветнік можа быць двайным і простым. Двайны калякветнік складаецца з чашачкі і венчыка. Чашачка звычайна ўтворана зялёнымі чашалісцікамі. Венчык складаецца
з пялёсткаў, якія могуць мець розную афарбоўку. Просты калякветнік адрозніваецца ад двайнога тым, што яго лісцікі аднолькава афарбаваны. Чашалісцікі і пялёсткі, а таксама лісцікі простага калякветніка могуць быць свабоднымі або ў рознай ступені зрослымі.
[[Тычынка]] складаецца з тычынкавай ніці і пыльніка. Форма і памеры тычынкавай ніці і пыльніка ў розных раслін розныя. Пыльнік мае шматслойную сценку і складаную
будову. Ён складаецца з дзвюх палавінак, у кожнай з якіх знаходзіцца па дзве пылковыя камеры. У пылковых камерах утвараюцца пылковыя зярняты. Пылок кветкавых раслін мае розныя памеры, форму і будову. Самы дробны пылок у [[фікус]]аў, самы буйны — у [[гарбуз]]а, агурка, мальвы. Пылковыя зярняты маюць дзве абалонкі — тонкую, унутраную, і трывалую, вонкавую. У вонкавай абалонцы ёсць больш тонкія ўчасткі — поры. Кожнае пылковае зерне ўтрымлівае альбо дзве клеткі — вегетатыўную і генератыўную, альбо тры — вегетатыўную і дзве мужчынскія палавыя клеткі — сперміі. Сперміі ўтвараюцца пры дзяленні генератыўнай клеткі. Колькасць тычынак у розных кветках розная. У казяльцу, суніц, маку іх многа. У радыскі ў кветцы ўсяго 6 тычынак, у [[лубін]]у — 10, у большасці злакаў — 3, у многіх асокаў — 2, у некаторых архідэй — 1.
Песцік складаецца з завязі, рыльца і слупка. Самая важная і абавязковая частка песціка — завязь. У завязі знаходзяцца семязачаткі. У кожным семязачатку ў працэсе развіцця фарміруецца зародкавы мяшок. У кожным зародкавым мяшку развіваецца па адной жаночай палавой клетцы — яйцаклетцы і некалькі дапаможных клетак. Абавязковай часткай песціка з’яўляецца рыльца, на якое асядае пылок. Слупок паднімае рыльца над завяззю, што робіць больш простым пападанне на яго пылку. Слупок — гэта неабавязковая частка песціка. Напрыклад, у маку слупок адсутнічае, таму яго рыльца сядзячае. З усяго песціка або толькі з завязі ўтвараюцца плады, а з семязачаткаў — насенне. Колькасць песцікаў і іх будова ў розных раслін розныя. Многа песцікаў у [[маліна|малін]], [[суніцы|суніц]]. Адзін песцік у [[гарох]]у, [[вішня|вішні]], [[агурок|агурка]].
▲У поўнай кветцы існуюць усе названыя часткі. Ніжнія яе долі ўтвараюць [[калякветнік]], які часта складаецца з падвяночка і вяночка, вышэй размешчаны тычынкі і маждэр. Парастак, на якім размешчана кветка або суквецце,
Кветкі, у якіх ёсць і тычынкі, і песцікі, называюцца двухполымі. У кабачка, агурка, вярбы кветкі раздзельнаполыя. У гэтых раслін адны кветкі ўтрымліваюць толькі тычынкі, такія кветкі называюць тычынкавымі, або мужчынскімі. Песцікавыя, або жаночыя, кветкі маюць толькі песцікі. Тычынкавыя і песцікавыя кветкі ў кукурузы, [[гарбуз]]а знаходзяцца на адной расліне. Такія расліны называюцца аднадомнымі. Калі тычынкавыя і песцікавыя кветкі развіваюцца на розных раслінах, расліны называюцца
двухдомнымі ([[таполя]], [[вярба]]).
Форма кветак разнастайная. Адрозніваюць кветкі правільныя і няправільныя. Праз правільныя кветкі можна правесці некалькі плоскасцей сіметрыі ([[тамат]], [[ружа]], [[цюльпан]]). Праз няправільныя — толькі адну ([[гарох]], [[чабор]], [[гладыёлус]]).
== Гл. таксама ==
| |||