Вікіпедыя

Мікалай Радзівіл Руды: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дрНяма тлумачэння праўкі
інфармацыя згодна з крыніцамі, гл. абмеркаванне
Радок 23:
 
| дата нараджэння = 1512
| месца нараджэння = {{Месца смерці|Кіеў|у Кіеве}}<ref>[http://mariusz.eu.pn/genealogia/rody/radziwillowie01.html Генеалогія Радзівілаў на mariusz.eu.pn]</ref>
| дата смерці = 27.04.1584
| месца смерці = {{Месца смерці|Вільня|у Вільнюсе}}
Радок 29:
| род = [[Радзівілы]]
| бацька = [[Юрый Радзівіл Геркулес|Юрый Радзівіл]]
| маці = Барбара з [[Род Колаў|Колаў]]
| муж =
| жонка = Кацярына з [[Род Івінскіх|Івінскіх]]
Радок 43:
| Commons =
}}
{{значэнніЗначэнні2|Спасылкатып=імя|Мікалай Радзівіл}}
 
'''Мікалай Радзівіл Руды''', '''Мікалай Радзівіл Шосты''' ({{ДН|||1512}} — {{ДС|||1584}}) — ваенны, палітычны, рэгілійны і грамадскі дзеяч [[ВКЛ|Вялікага княства Літоўскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], вялікі канцлер і гетман літоўскі, князь [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай Імперыі]] ([[1574]]).
Радок 49:
Паходзіў з роду [[Радзівілы|Радзівілаў]]. Сын [[Юрый Радзівіл (1480—1541)|Юрыя Радзівіла]] і брат каралевы Польшчы [[Барбара Радзівіл|Барбары Радзівіл]], стрыечны брат [[Мікалай Радзівіл Чорны|Мікалая Радзівіла Чорнага]]. Адным з першых сярод уплывовых магнатаў прыняў [[кальвінізм]], аказаў значны ўплыў на распаўсюджванне і прапаганду рэфармацыйных ідэй. Быў вядомым вайскаводам.
 
Удзельнічаў у [[Вайна Маскоўскай дзяржавы з Вялікім княствам Літоўскім, 1534-1537|вайне Маскоўскай дзяржавы з ВКЛ 1534—1537 гадоў]], у т.л. у [[Аблога Старадуба, 1535|аблозе Старадуба ў 1535]]. Падчашы ВКЛ у 1544-51, лоўчы ВКЛ у 1546-54. Асаблівы рост уплыву М. Радзівіла на дзяржаўныя справы звязаны са шлюбам яго сястры [[Барбара Радзівіл|Барбары]] з вялікім князем ВКЛ [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонтам Аўгустам]] (1547). У 1549 атрымаў ад яго правы велікакняжацкага намесніка з рэзідэнцыяй у [[Вільня|Вільні]]. Дзейнічаў разам са сваім стрыечным братам Мікалаем Чорным, які адыгрываў галоўную ролю ў гэтым саюзе. Ваявода трокскітроцкі ў 1550-661550—1566 і віленскі ў 1566-791566—1579, вялікі гетман ВКЛ у 1553-661553—1566 і з 1577, канцлер ВКЛ у 1566-791566—1579.
 
У 1556-571556—1557 і з 1560 камандаваў войскам ВКЛ, якое знаходзілася на мяжы з [[Інфлянты|Інфлянтамі]]. У пачатку Лівонскай вайны 1558-831558—1583 г.гадоў войска ў 1561 уступіла на тэрыторыю Інфлянтаў. Конніца Радзівіла (5 тыс. чал.) на чале з Ю. Тышкевічам і Радзівілам Трызнам дайшла да Дэрпта ([[Горад Тарту|Тарту]]). Галоўныя сілы на чале з самім Мікалаем Радзівілам аблажылі расійскі гарнізон у замку Таўрус (Тарваст). Праз 3 тыдні 31.8. жніўня 1561 года гарнізон капітуляваў. У час аблогі Полацка войскам Івана IV у лютым 1563 М. Радзівіл з войскам у 5 тыс. чал. не здолеў дапамагчы полацкаму гарнізону, а пасля ўзяцця Полацка рас. войскам адышоў да Мінска. Камандаваў войскам ВКЛ у пераможнай [[Бітва на Уле|Ульскай бітве 1564]]. Улетку 1564 М. Радзівіл заблакіраваў расійскі гарнізон у [[Полацк]]у.
 
Рашуча выступаў супраць заключэння ўніі з Польшчай. У [[1569]] ён не паехаў на Люблінскі сойм і не падпісаў акт [[Люблінская ўнія|Люблінскай уніі]]. У сярэдзіне 1576 перайшоў на бок [[Стэфан Баторый|Стафана Баторыя]]. Каб забяспечыць падтрымку М. Радзівіла, кароль зноў даў яму пасаду гетмана ВКЛ. У час полацкай кампаніі 1579 Мікалай Радзівіл Руды разам з сынамі выставіў у войска 1000 коннікаў і 100 пехацінцаў. Удзельнічаў у аблозе і ўзяцці Полацка. У кампаніі [[1580]] войска Радзівіла (6 тыс. наёмных жаўнераў, 3 тыс. магнацкіх вайскоўцаў і 20 тыс. шляхецкага апалчэння) узяло замкі [[Усвяты]] і [[Езярышча]]. У 1581 удзельнічаў у паходзе на Пскоў.
Радок 57:
Мікалай Радзівіл Руды вызнаваў кальвінізм і пасля смерці Мікалая Радзівіла Чорнага (1565) узначаліў пратэстантаў у ВКЛ. У [[Біржы|Біржах]] ён стварыў цэнтр Рэфармацыі ў Літве і адкрыў там кальвінісцкую школу.
 
Галоўныя маёнткі М. Радзівіла знаходзіліся ў Літве: Біржы, Дубінкі, Шырвінты, Раканцішкі, [[Салечнікі]], меў таксама Свір, Міхалішкі, [[Мядзел]], Жупраны, Баруны ў Ашмянскім пав.павеце, Індуру і Котру ў Гродзенскім пав., Жырмуны, Сялец, [[Збляны]], Дакудава ў Лідскім пав.павеце, Уселюб і Ліпск у НавагрудскімНовагародскім пав.павеце, [[Койданава]] і [[Вязынь]] у Мінскім пав. Трымаў шматлікія староствы і дзяржавы ([[Барысаў]], [[Ліда]], [[Мерач]], [[Мазыр]], [[Ашмяны]], [[Васілішкі]] і інш.).
 
У шлюбе з Кацярынай Івінскай меў дачку і сыноў Мікалая і Крыштофа.
Радок 67:
== Літаратура ==
* ''Шышыгіна-Патоцкая К. Я.'' Нясвіж і Радзівілы. — Мн.: Беларусь, 2007. — 240 с.: іл.
 
{{Зноскі}}
 
== Спасылкі ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Мікалай_Радзівіл_Руды"