Тэорыя грамадскага дагавора: Розніца паміж версіямі

'''Тэорыя грамадскай дамовы (сацыяльны кантракт)''' — сацыяльна-эканамічная тэорыя, што тлумачыць паходжанне грамадзянскага грамадства, дзяржавы, права як вынік пагаднення паміж людзьмі. Панятак грамадскай дамовы мае на ўвазе, што людзі часткова адмовяцца ад суверэнітэту і перададуць яго ўраду ці іншай уладзе, каб атрымаць ці падтрымаць грамадскі лад праз панаванне права. Грамадская дамова азначае пагадненне кіраванымі на наборы правіл, па якіх імі кіруюць.

 

 

'''Эпоха адраджэння'''

Квенцін Скінар сцвярджаў, што некалькі важных сучасных навін у тэорыі грамадскай дамовы былі выяўлены ў лістах французскіх кальвіністаў і гугенотаў, праца якіх паспрыяла пісьменнікам з Гістарычных Нідэрландаў, што пярэчылі супраць падначалення краіны Іспаніі, а пазней каталікам Англіі. Як ранняга тэарэтыка грамадскай дамовы сярод іх можна разглядаць Франсіска Суараса (1548—1617) з Саламанкской школы, які выкарыстаў канцэпт натуральнага права ў споры з «боскім правам» абсалютнай манархіі. Усе гэтыя групы тэарэтыкаў спрабавалі ясна сфармуляваць панятак народнага суверэнітэту, што ўсталёўваецца праз сацыяльнае пагадненне ці дамову. Аргументы пра асновы кіравання пачыналіся са здагадак пра «натуральны стан», калі ўсе людзі па сваёй прыродзе вольныя ад падначалення кожнаму ўраду. З іншага боку, гэтыя аргументы абапіраліся на карпарацыйныя тэорыі, знойдзеныя ў Рымскім праве, паводле якога «populus» (лат. — народ) можа існаваць у якасці асобнай праўнай арганізацыі. У аргументах адзначалася, што група людзей можа яднацца ва ўрад, бо ў гэтай групы есці магчымасць ужыццяўляць адзінае жаданне і прымаць развязкі аднагалосна без вярхоўнай улады. Гэты панятак быў адхілена Гобсам і пазнейшымі тэарэтыкамі грамадскай дамовы.

 

 

Іншыя сцвярджаюць, што грамадская дамова сапраўды можа існаваць, але гэта менавіта што негалосная дамова паміж людзьмі — пільнавацца прынцыпу ненападу; з іх аргументацыі вынікае, што падаткаабкладанне, такім чынам, выяўна парушае грамадская дамова. Прыкладам, анархіст П'ер-Жозэф Прудон лічыў, што заміж дамовы паміж чалавекам і ўрадам «грамадская дамова ўяўляе сабою пагадненне чалавека з чалавекам; пагадненне, якое павінна прывесці тое, што мы завём грамадствам», да «адрачэння ад кожных прэтэнзій да кіравання атачальнымі».