|
'''Дайнава''', '''Дайнова''' ({{lang-lt|Dainava}}) — гістарычная вобласць у [[Літва|Літве]] і на паўночным захадзе [[Беларусь|Беларусі]]. Іншыя назвы: ''Судавія (Судава, Судува), Яцвезь (Ятвезь, Яцвягія, Ятвягія)''.
Упершыню ўпамінаецца ў [[1255]] г. у грамаце [[Міндоўг]]а крыжакам (магчыма, падробленай). Першапачаткова Дайнава ўяўляла сабою, напэўна, тэрыторыю аднайменнага заходне-балцкагазаходнебалцкага ([[яцвягі|яцвяжскага]]) пляменнага княства, якое ў 2-й пал. XIII ст. ўвайшло ў склад [[ВКЛ]] і было паступова асімілявана: на поўначы [[літоўцы|літоўцамі]], на поўдні — [[Русіны, гістарычны этнонім|русінамі]], продкамі [[беларусы|беларусаў]].
Для насельніцтва Дайнавы быў характэрны пахавальны абрад са стварэннем каменных курганоў, пазней — каменных магіл, які захаваўся і пасля асіміляцыі. Асноўная тэрыторыя Дайнавы ахоплівала правабярэжжа [[Нёман]]а на паўночны ўсход ад [[Гродна]], у ніжнім цячэнні р. Мяркіс (суч. Варэнскі раён Літвы) і прылеглых частках сучасных [[Гродзенскі раён|Гродзенскага]], [[Шчучынскі раён|Шчучынскага]] і [[Воранаўскі раён|Воранаўскага]] раёнаў Беларусі, адкуль адбывалася рассяленне далёка на поўдзень (нават на левабярэжжа Нёмана) і на ўсход. У XIII—XIV ст. княства дайноўцаў займала тэрыторыі паміж Нёманам (правыя прытокі [[Дзітва]], [[рака Гаўя|Гаўя]] з р. [[Жыжма]]) і [[Вілія]]й, па р. [[Котра]] межавала з [[Гарадзенскае княства|Гарадзенскім княствам]]<ref>ЭГБ ў 6 т. Т. 3. С. 195.</ref>.
[[Вячаслаў Насевіч]] выказаў гіпотэзуМяркуецца, што ўз ХІІІ1260-х ст.гадоў уладаромдайноўцы, княствастраціўшы Дайнавасваіх князёў, якоезапрасілі змяшчаласяда насябе поўначбудучага адвялікага Гораднакнязя абапаллітоўскага Трайдзеня ([[НёманТрайдзен]]а,)<ref>ЭГБ быўў князь6 т. Т. 3. С. 195.</ref>. Беларускі гісторык [[ТрайдзенВячаслаў Насевіч]]. Прыкладназвяртае ўвагу, што прыкладна з часу Трайдзена дайнаўскія землі робяцца часткай [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]] — гэта лёгка тлумачылася б тым, што князь Дайнавы, стаўшы вярхоўным князем Літвы, зліў сваю вотчыну з уладаннямі папярэдняй дынастыі. У той жа час тэрыторыя [[Яцвягія|Яцвягіі]] імкліва сціскаецца крыжакамі з захаду, мазаўшанамі і валынцамі з поўдня. Для ўладальніка самага ўсходняга з яцвяжскіх княстваў, Дайнавы, прадбачліва было не чакаць, пакуль варожая хваля дасягне яго землі, а загадзя шукаць паратунку ў зліцці з суседняй, адносна маналітнай Літвой, дзе якраз выявіўся недахоп князёў<ref>[http://vln.by/node/63 Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы]</ref>.
Для насельніцтва Дайнавы быў характэрны пахавальны абрад са стварэннем каменных курганоў, пазней — каменных магіл, які захаваўся і пасля асіміляцыі.
У XV ст. і пазней большасць гэтага абшару займала малазаселеная [[Дайнаўская пушча]] — традыцыйнае месца палявання вялікіх князёў літоўскіх.
== Літаратура ==
* Дайноўцы // {{Крыніцы/ЭГБ|3}} С. 195.
* ''[[В. Насевіч|Насевіч В.]]'' Дайнава // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. {{Крыніцы/БЭ|6. — Мн.: БелЭн, 1998.}} С. 11.
[[Катэгорыя:Гістарычныя вобласці Беларусі]]
|
