Фёдар Міхайлавіч Янкоўскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
вікіфікацыя
вікіфікацыя, афармленне
Радок 6:
|Подпіс =
|Дата нараджэння = 21.09.1918
|Месца нараджэння = Вёскав. [[АграгарадокВёска Клетнае|Клетнае]], {{МН|Глускі раён|ў Глускім раёне|}}
|Дата смерці = 13.11.1989
|Месца смерці =[[Горад {{МС|Мінск||Горад Мінск]]}}
|Грамадзянства = СССР
|Навуковая сфера = [[філалогія]] <br /> [[дыялекталогія]] <br /> [[фразеалогія]]
<br /> [[беларусазнаўства]]
|Месца працы = [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт]]
|Навуковая ступень = {{Навуковая ступень|доктар|філалагічных навук}}
|Навуковае званне = {{Навуковае званне||0}}
|Альма-матэр = [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Мінскі настаўніцкі інстытут]]
|Навуковы кіраўнік =
|Знакамітыя вучні =
|Вядомы як = Заснавальнік беларускай школы фразеалогіі
|Вядомая як =
|Узнагароды і прэміі = {{{!}}
{{{!}} style="background:transparent"
Радок 30 ⟶ 29:
}}
{{Цёзкі2|Янкоўскі}}
'''Фёдар Міхайлавіч Янкоўскі''' ({{ДН|21|9|1918}}, в. [[Аграгарадок Клетнае|Клетнае]] (цяпер {{МН|Глускі раён|ў Глускім раёне}} [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]]) — {{ДС|13|11|1989}}, {{МС|Мінск||Горад Мінск}}) — беларускі мовазнавец і [[пісьменнік]]{{празаік|Беларусі|СССР|}}.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Скончыў [[Горад Рагачоў|Рагачоўскі]] педагагічны тэхнікум (1936). Працаваў настаўнікам Буцавіцкай школы [[Мінскі раён|Мінскага раёна]]. Скончыў завочна [[Мінскі настаўніцкі інстытут]] у 1939 годзе. Удзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна, 1939-1940|савецка-фінляндскай вайне]] (1939—1940), быў паранены. У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] — разведчык, начальнік разведкі атрада «Грозны» на Міншчыне. Пасля вызвалення Беларусі ад акупантаў два гады (1944—1946) працаваў адказным сакратаром рэдакцыі Глускай раённай газеты «Сацыялістычная вёска» і настаўнічаў у Глускай сярэдняй школе. У 1948 годзе скончыў філалагічны факультэт [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага педагагічнага інстытута]]. Выкладаў беларускую мову і літаратуру ў [[Гарадскі пасёлак Радашковічы|Радашковіцкай]] сярэдняй школе, вучыўся ў аспірантуры пры [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Мінскім педагагічным інстытуце]]. З 1953 г. — выкладчык беларускай мовы, у 1956—1982 гг. — загадчык, з 1983 — прафесар кафедры беларускага мовазнаўства гэтага інстытута. [[Доктар навук|Доктар]] філалагічных навук. Член [[СП СССР]] (з 1968 г.).
 
=== Даваенны час ===
Дэбютаваў у рэспубліканскім друку [[нарыс]]ам у 1936 годзе (часопіс [[Алеся (1924)|«Работніца і калгасніца Беларусі»]]). Аўтар кніг «Дыялектны слоўнік» (вып. 1-3, 1959—1970), «Беларускае літаратурнае вымаўленне» (1960), «Пытанні культуры мовы» (1961), «Вусная мова і выразнае чытанне» (з У. Калеснікам, 1962), «Роднае слова» (1967, 2-е выданне ў 1972, 3-е пад назвай «Беларуская мова» ў 1978), «Беларуская фразеалогія» (1968, 1981), «Беларускія народныя параўнанні» (1973), «Гістарычная граматыка беларускай мовы» (ч. I — 1974, ч. II — 1977), «Сучасная беларуская мова» (1984), «Само слова гаворыць» (1986). Выдаў «Фразеалагічны слоўнік» (з Н. Гаўрош і Я. Лепешавым, 1973). Складальнік зборнікаў афарызмаў, прыказак і прымавак, параўнанняў, фразеалагізмаў «З беларускіх літаратурных крыніц» (1960), «Беларускія народныя прыказкі, прымаўкі» (1957), «Беларускія прыказкі, прымаўкі, фразеалагізмы» (1962). Адзін з аўтараў дапаможнікаў для [[ВНУ|вышэйшых навучальных устаноў]] «Сучасная беларуская літаратурная мова» (1976, 1984), «Практыкум па беларускай мове» (1980) і інш.
 
Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Скончыў [[Горад Рагачоў|Рагачоўскі]] педагагічны тэхнікум (1936). Працаваў настаўнікам Буцавіцкай школы [[Мінскі раён|Мінскага раёна]]. Скончыў завочна [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Мінскі настаўніцкі інстытут]] у 1939 годзе.
Выйшлі кнігі [[Проза|прозы]] «Абразкі» (1975), «Прыпыніся на часіну» (1979), «І за гарою пакланюся» (1982), «Радасць і боль» (1984), «З нялёгкіх дарог» (выбранае, 1988).
 
=== У час вайны ===
 
Удзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна, 1939—1940|савецка-фінляндскай вайне]] (1939—1940), быў паранены. У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] — разведчык, начальнік разведкі атрада «Грозны» на Міншчыне.
 
=== Пасля вайны ===
 
Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Скончыў [[Горад Рагачоў|Рагачоўскі]] педагагічны тэхнікум (1936). Працаваў настаўнікам Буцавіцкай школы [[Мінскі раён|Мінскага раёна]]. Скончыў завочна [[Мінскі настаўніцкі інстытут]] у 1939 годзе. Удзельнічаў у [[Савецка-фінляндская вайна, 1939-1940|савецка-фінляндскай вайне]] (1939—1940), быў паранены. У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] — разведчык, начальнік разведкі атрада «Грозны» на Міншчыне. Пасля вызвалення Беларусі ад акупантаў два гады (1944—1946) працаваў адказным сакратаром рэдакцыі Глускай раённай газеты «Сацыялістычная вёска» і настаўнічаў у Глускай сярэдняй школе. У 1948 годзе скончыў філалагічны факультэт [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага педагагічнага інстытута]]. Выкладаў беларускую мову і літаратуру ў [[Гарадскі пасёлак Радашковічы|Радашковіцкай]] сярэдняй школе, вучыўся ў аспірантуры пры [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Мінскім педагагічным інстытуце]]. З 1953 г.  — выкладчык беларускай мовы, у 1956—1982 гг.  — загадчык, з 1983 — прафесар кафедры беларускага мовазнаўства гэтага інстытута. [[Доктар навук|Доктар]] філалагічных навук. Член [[Саюз пісьменнікаў СССР|СП СССР]] (з 1968  г.).
 
== Навуковая дзейнасць ==
 
Дэбютаваў у рэспубліканскім друку [[нарыс]]ам у 1936 годзе (часопіс «[[Алеся (1924)|«Работніца і калгасніца Беларусі»]])». Аўтар кніг «Дыялектны слоўнік» (вып. 1-3, 1959—1970), «Беларускае літаратурнае вымаўленне» (1960), «Пытанні культуры мовы» (1961), «Вусная мова і выразнае чытанне» (з [[Уладзімір Андрэевіч Калеснік|У. Калеснікам]], 1962), «Роднае слова» (1967, 2-е выданне ў 1972, 3-е пад назвай «Беларуская мова» ў 1978), «Беларуская фразеалогія» (1968, 1981), «Беларускія народныя параўнанні» (1973), «Гістарычная граматыка беларускай мовы» (ч. I — 1974, ч. II — 1977), «Сучасная беларуская мова» (1984), «Само слова гаворыць» (1986). Выдаў «Фразеалагічны слоўнік» (з [[Ніна Васільеўна Гаўрош|Н. Гаўрош]] і [[Іван Якаўлевіч Лепешаў|І. Я. Лепешавым]], 1973). Складальнік зборнікаў афарызмаў, прыказак і прымавак, параўнанняў, фразеалагізмаў «З беларускіх літаратурных крыніц» (1960), «Беларускія народныя прыказкі, прымаўкі» (1957), «Беларускія прыказкі, прымаўкі, фразеалагізмы» (1962). Адзін з аўтараў дапаможнікаў для [[ВНУВышэйшая навучальная ўстанова|вышэйшых навучальных устаноў]] «Сучасная беларуская літаратурная мова» (1976, 1984), «Практыкум па беларускай мове» (1980) і інш.
 
=== Кнігі ===
 
Выйшлі кнігі [[Проза|прозы]] «Абразкі» (1975), «Прыпыніся на часіну» (1979), «І за гарою пакланюся» (1982), «Радасць і боль» (1984), «З нялёгкіх дарог» (выбранае, 1988).
 
== Узнагароды і званні ==
 
Узнагароджаны ордэнамі [[Ордэн Айчыннай вайны|Айчыннай вайны I ступені]], [[Ордэн Чырвонай Зоркі|Чырвонай Зоркі]], медалямі. Заслужаны дзеяч навукі БССР (1972). Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь (1998)<ref name="bel">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1.: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2004|том=18|старонкі=273|старонак=472|isbn=985-11-0295-4 (Т. 18. Кн. 1.)|тыраж=10&nbsp;000}}</ref>.
 
== Памяць ==
 
Імя Ф. Янкоўскага носіць [[Вуліца Янкоўскага, Мінск|вуліца]] ў [[Горад Мінск|Мінску]].
Радок 50 ⟶ 68:
* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1.: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2004|том=18|старонкі=273|старонак=472|isbn=985-11-0295-4 (Т. 18. Кн. 1.)|тыраж=10&nbsp;000}}
 
{{без карткі|}}
{{DEFAULTSORT:Янкоўскі Фёдар}}
[[Катэгорыя:Дактары філалагічных навук]]
[[Катэгорыя:Беларусісты]]
[[Катэгорыя:Беларускамоўныя пісьменнікі]]
[[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]]
[[Катэгорыя:Постаці беларускага мовазнаўства]]
[[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Глускім раёне]]