Васка да Гама: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 91:
Экспедыцыя да Гамы ўбачыла зямлю толькі на [[2 студзеня]] [[1499]] года, праходзячы міма прыбярэжнай [[Самалі|самалійскага]] горада [[Горад Магадыша|Магадыша]]. Флот не рабіў прыпынку, але праходзячы міма Магадзіша, ананімны мемуарыст экспедыцыі адзначыў, што гэта быў вялікі горад з дамамі з чатырох ці пяці паверхаў, з высокімі і вялікімі палацамі ў цэнтры і многімі мячэцямі з цыліндрычнымі мінарэтамі<ref>Da Gama's First Voyage pg.88.</ref>.
[[Выява:Pillar of Vasco da Gama.jpg|thumb|справа|Слуп Васкі да Гамы ў Маліндзі, узведзены на зваротным шляху]]
Флот да Гамы, нарэшце, прыбыў у [[Маліндзі]] [[7 студзеня]] 1499 года ў жудасным стане - — прыкладна палова экіпажа загінула ў час плавання, а з тых, хто застаўся, многія былі хворыя на [[Цынга|цынгу]]. Не маючы дастаткова здаровых членаў экіпажа, каб кіраваць трыма караблямі, да Гама загадаў затапіць ''Сан-Рафаэл'' ля ўсходняга ўзбярэжжа Афрыкі, а экіпаж размяркаваць паміж астатнімі двума караблямі, ''Сан-Габрыелым'' і ''Берыя''. Пасля гэтага плаванне стала больш хуткім. Да пачатку сакавіка яны прыбылі ў [[Моссел-Бэй]], і перасеклі мыс Добрай Надзеі 20 сакавіка, а ўзбярэжжа Заходняй Афрыкі дасягнулі 25 красавіка.
 
Дзённік экспедыцыі абрываецца на гэтым. Рэканструкцыя з іншых крыніц дазваляе меркаваць, што экспедыцыя працягнулася да [[Каба-Вердэ]], дзе Бэрыа на чале Мікалау Коэльё аддзялілася ад Сан-Габрыэля Васкі да Гамы і паплыла асобна<ref>Subrahmanyam, 1997, p. 149.</ref>. Бэрыа прыбыла у [[Лісабон]] [[10 ліпеня]] [[1499]] года і [[Мікалау Коэльё]] асабіста даставіў навіны каралю Мануэлю I і каралеўскаму двару, які тады знаходзіўся ў [[Горад Сінтра|Сінтры]]. У той жа час, яшчэ ў Каба-Вэрдэ, брат ды Гамы, [[Паўлу да Гама]] цяжка захварэў. Да Гама вырашыў застацца з ім на [[Востраў Сант'ягу, Каба-Вердэ|востраве Сант'яга]], і даручыў свайму намесніку Жуану дэ Са плыць разам з ''Сан-Габрыэлем'' дадому. Пад кіраўніцтвам дэ Са ''Сан-Габрыэль'' прыбыў у Лісабон недзе ў канцы ліпеня - — пачатку жніўня. Да Гама і яго хворы брат ў канчатковым выніку адплылі на гвінеяйскай каравэле ў Партугалію, але Паулў да Гама памёр у шляху. Да Гама спыніўся на [[Азорскія астравы|Азорскіх астравах]], каб пахаваць свайго брата ў манастыры Сан-Францыска ў [[Горад Ангра-ду-Эраіжму|Ангра-ду-Эроіжму]], і затрымаўся там на некаторы час у жалобе па браце. У рэшце рэшт ён сеў на Азорскую каравэлу, нарэшце, прыбыў у Лісабон 29 жніўня 1499 г<ref>João de Barros, ''Da Asia'', Dec. I, Lib. IV, c.11, p. 370.</ref>. (ў пачатку верасня па іншых крыніцах). Нягледзячы на свой меланхалічны настрой, да Гаме быў дадзены геройскі прыём, яго абсыпалі пашанамі, у тым ліку трыўмфальным шэсцем і грамадскімі урачыстасцямі. Кароль Мануэль напісаў два лісты, у якіх апісаў першы рэйс Васкі да Гамы, у ліпені і жніўні 1499, неўзабаве пасля вяртання з караблёў. Джыралама Серджыні таксама напісаў тры лісты, якія апісваюць першы рэйс ды Гамы ў бліжэйшы час пасля вяртання з экспедыцыі.
 
Экспедыцыя мела вялікія выдатки кошту - — былі страчаныя адзін карабель і больш за палова каманды. Не удалося дасягнуць асноўнай місіі плавання - — усталяваць гандлёвы дагавор з Калікутай. Тым не менш, спецыі, прывезеныя на астатніх двух караблях, былі прададзеныя з велізарным прыбыткам да кароны. Васка да Гама быў справядліва ўшанаваны ў адкрыцці прамога марскога шляху ў Азію. Яго шлях пасля будзе працягнуты штогадовымі [[Партугальскія Індыйскія Армады|Партугальскімі Індыйскімі Армадамі]].
 
Гандаль спецыямі аказаўся адным з асноўных крыніц паступлення Партугальскай каралеўскай казны. Таксама, падарожжа да Гама ясна дало зразумець, што на ўсходняе узбярэжжа Афрыкі ''Contra Costa'' стала адыгрываць важнае значэнне для партугальскіх інтарэсаў; парты ўзбярэжжа забяспечвалі прэснай вадой, правізіяй, лесам і гаваннямі для рамонту, і служылі сховішчамі, дзе караблі маглі перачакаць неспрыяльнае надвор'е. Істотным вынікам экспедыцыі была каланізацыя партугальцаімі [[Мазамбік]]у партугальцаімі.
 
== Узнагароды ==
 
У снежні 1499 года Васка да Гама быў узнагароджаны каралём [[Мануэл I|Мануэлем I Партугальскім]] горадам [[Сініш]]ам як спадчынным лёнам (у гэтым самым горадзе яго бацька [[Эштэбан да Гама|Эштэбан]] калісьці быў кіраўніком). Гэта аказалася даволі складанай справай, таму што Сініш тады яшчэ належаў [[ордэн Сант'яга|ордэну Сант'яга]]. На першы погляд, гэта не павінна было быць праблемай для майстара ордэна [[Хорхе дэ Ленкастрэ]] ўхваліць ўзнагароджанне — у рэшце рэшт, да Гама быў рыцарам Сант'яга і блізкі паплечнік Ленкастрэ. Але той факт, што Сініш быў узнагароджаны ад рукі караля, выклікала Ленкастрэ адмовіцца, каб заахвочваць караля зрабіць ахвяраванні маёмасці Ордэна<ref>Subrahmanyam, 1997, p. 168.</ref>. Да Гама некалькі бліжэйшых гадоў спрабуе завалодаць Сінішам, што аддаляе яго ад Ленкастрэ і ў канчатковым выніку прыводзіць да выхаду з свайго любімага ордэна Сант'яга і пераходу да канкуруючага [[Ордэн Хрыста|ордэна Хрыста]] ў [[1507]] годзе.
[[File:Vasco da Gama signature almirante.svg|thumb|Подпіс Васкі да Гамы (чытаецца Ho Comde Almirante — «''Граф Адмірал''»)]]
У той жа час Васка да Гама здолеў атрымаць істотную спадчынную каралеўскую пенсію 300000 [[Рэал, Партугалія|рэалаў]]. Ён таксама быў ганараваны дваранскім званнем Dom (спадар) у бестэрміновы час для сябе, сваіх братоў і сясцёр, а таксама іх нашчадкаў. [[30 студзеня]] [[1502]] года да Гама быў удастоены звання ''Almirante dos mares de Arabia, Persia, India e de todo o Oriente'' («Адмірал мораў Аравіі, Персіі, Індыі і ўсяго Усходу») — гэты тытул сваёй назвай нагадвае ганаровы кастыльскі тытул, дадзены [[Хрыстафор Калумб|Хрыстафору Калумбу]] (хутчэй за ўсё, Мануэль лічыў, што калі [[Кастылія]] мела тытул «''Адмірал акіянскіх мораў''», то, вядома ж, і Партугалія павінна мець таксама такі ж тытул)<ref>João de Barros (1552, [https://books.google.com/books?id=BJ42AAAAMAAJ&pg=PA23#v=onepage&q&f=false pp. 23-24]) адносіць гэтае прызначэнне да студзеня 1502 года, напярэдадні ад'езду ды Гамы ў сваё другое падарожжа. Але Subrahmanyan (1997, p. 169) на падставе Braancamp Freire мяркуе, што гэтая ўзнагарода была зроблена ўжо ў студзені 1500 года</ref>. Яшчэ адзін каралеўскі ліст ад кастрычніка 1501 г., даў да Гаме персанальнае права ўмешвацца і ажыццяўляць вызначальную ролю на любой будучай экспедыцыі, звязанай з Індыяй.
 
Каля 1501 года Васка да Гама жаніўся на Катарыне дэ Атаідзе, дочцы Альвара дэ Атаіда, кіраўніка [[Алвора]], вядомага двараніна, звязанага сваяцтвам з магутнай сям'ёй Алмейда (Катарына была першай стрыечнай сястрой [[Франсішку ды Алмейда]])<ref>Subrahmanyan, 1997, p. 174</ref>
 
== Далейшая біяграфія ==