Архітэктура Адраджэння: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
M.L.Bot (размовы | уклад)
др →‎Спасылкі: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| (2) using AWB
др clean up, replaced: фларэнты → фларэнці using AWB
Радок 2:
'''Архітэктура Адраджэння''' — перыяд развіцця [[архітэктура|архітэктуры]] ў еўрапейскіх краінах з пачатку [[XV]] да пачаткі [[XVII]] стагоддзя, у агульнай плыні [[Эпоха Адраджэння|Адраджэння]] і развіцця асноў духоўнай і матэрыяльнай культуры [[Старажытная Грэцыя|Старажытнай Грэцыі]] і [[Старажытны Рым|Рыма]]. Гэты перыяд з'яўляецца пераломным момантам у [[Гісторыя архітэктуры|гісторыі архітэктуры]], асабліва ў адносінах да папярэдняга [[архітэктурны стыль|архітэктурнага стылю]], да [[Гатычная архітэктура|готыкі]]. Готыка ў адрозненне ад архітэктуры Адраджэння шукала натхненне ва ўласнай інтэрпрэтацыі [[Класічнае мастацтва|класічнага мастацтва]].
 
Асаблівае значэнне ў гэтым кірунку надаецца формам антычнай архітэктуры: [[сіметрыя|сіметрыі]], [[прапорцыя|прапорцыі]], геаметрыі і парадку складовых частак, пра што навочна сведчаць ацалелыя ўзоры [[рымская архітэктура|рымскай архітэктуры]]. Складаная прапорцыя сярэднявечных будынкаў змяняецца спарадкаваным размяшчэннем [[Калона, архітэктура|калон]], [[пілястра|пілястраў]]ў і [[вяршнік|вершніка]], на змену несіметрычным абрысам прыходзіць паўкруг [[арка|аркі]], паўсфера [[купал]]а, [[ніша|нішы]], [[эдыкула|эдыкулы]]. Архітэктура зноў становіцца [[Архітэктурны ордар|ордарнай]].
 
Развіццё архітэктуры Адраджэння прывяло да новаўвядзенняў у выкарыстанні [[будаўніцтва|будаўнічых тэхнік]] і [[будаўнічыя матэрыялы|матэрыялаў]], да развіцця архітэктурнай лексікі. Важна адзначыць, што рух адраджэння характарызуецца адыходам ад ананімнасці [[рамеснік]]аў і з'яўленнем персанальнага стылю ў [[архітэктар]]аў. Вядома няшмат майстроў, што пабудавалі творы ў раманскім стылі, а таксама архітэктараў, што збудавалі цудоўныя гатычныя саборы. У той час як творы эпохі Адраджэння, нават невялікія будынкі ці проста праекты былі акуратна задакументаваны з самага свайго з'яўлення.
 
Першым прадстаўніком данага кірунку можна назваць [[Філіпа Брунелескі]], які працаваў у [[Фларэнцыя|Фларэнцыі]], горадзе, які нароўні з [[Венецыя|Венецыяй]]й лічыцца помнікам Адраджэння. Затым яно распаўсюдзілася ў іншыя італьянскія гарады, ва [[Францыя|Францыю]], [[Германія|Германію]], [[Англія|Англію]], [[Расія|Расію]] і іншыя краіны.
 
== Гістарыяграфія ==
Радок 54:
Галоўнымі прадстаўнікамі архітэктуры гэтага часу былі [[Віньёла]], які пабудаваў [[Іль-Джезу]] у [[Рым]]е і [[віла Фарнезэ|вілу Фарнезэ]] у [[Вітэрба]], [[жывапісец]] і біёграф [[мастак]]оў [[Вазары]], ім пабудаваны палац [[Уфіцы]] ў [[Фларэнцыя|Фларэнцыі]], [[Паладзіа|Андрэа Паладзіа]], які стварыў некалькі палацаў, [[базіліка|базілік]] і алімпійскі [[тэатр]] у [[Вічэнца|Вічэнцы]], генуэзец [[Галеаца Алесі]], які ўзвёў [[царква|царкву]] Мадонны да Карыньяна, палацца Спінола і палацца Саулі ў [[Генуя|Генуі]].
 
Па-за межамі [[Італія|Італіі]] час росквіту Рэнесансу наступіў праз паўстагоддзя, італьянскі стыль распаўсюджваецца па [[Еўропа|Еўропе]], але пры гэтым змяняецца, убіраючы мясцовыя архітэктурныя традыцыі. У <u>Францыі</u> да архітэктуры высокага Адраджэння можна аднесці: створаны [[Леско П'ер|П. Леско]] заходні [[фасад]] [[Луўр]]скага палаца ў [[Парыж]]ы, [[Палац Фантэнбло|каралеўскі замак]] у Фантэнбло, [[замак Анэ]] і [[Цюільры]], збудаваныя [[Філібер Дэлорм |Філіберам Дэлормам]]; [[Экуанскі замак]], [[замак Блуа|палац]] у [[Блуа]]. У <u>Іспаніі </u>— палац [[Эскарыял]] архітэктараў [[Хуан Баўтыста дэ Таледа|X. дэ Таледа]] і [[Хуан дэ Эрэра|Х. дэ Эрэра]], у <u>Германіі </u>— частка [[Гейдэльбергскі замак|Гейдэльбергскага замка]], {{нп3|Альтэнбургская ратуша||de|Altenburger Rathaus}}, сенцы [[Кёльнская ратуша|Кёльнскай ратушы]], {{нп3|Фюрстэнхоф, Вісмар|Фюрстэнхоф у Вісмары|ru|Fürstenhof (Wismar)}} і іншыя.
 
=== Позняе Адраджэнне ===
Радок 74:
 
=== Фасад ===
[[Фасад]] сіметрычны адносна вертыкальнай восі. Царкоўныя фасады, як правіла, размераны пілястрамі, аркамі і антаблементам, увянчаны [[франтон]]ам. Размяшчэнне калон і вокнаў перадае імкненне да цэнтра. Першым фасадам у стылі Адраджэння можна назваць фасад кафедральнага сабора Піенцы ([[1459]]—[[1462]]), які прыпісваецца фларэнтыйскамуфларэнційскаму архітэктару [[Бернарда Гамбарэлі]] (вядомы пад імем [[Раселіна]]), магчыма, што і [[Леон Батыста Альберці|Альберці]] меў дачыненне да стварэння храма.
 
Жылыя будынкі часта маюць [[карніз]], на кожным паверсе размяшчэнне вокнаў і спадарожных дэталяў паўтараецца, галоўныя дзверы адзначаны некаторай рысай — балконам ці акружаны [[рустыка|рустам]]. Адным з прататыпаў такой арганізацыі [[фасад]]а быў палац Ручэлаі ва [[Фларэнцыя|Фларэнцыі]] ([[1446]]—[[1451]]) з трыма папавярховымі шэрагамі [[Пілястра|пілястра]].
 
== Літаратура ==