Хвоя чорная: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др вырашэнне неадназначнасцей using AWB
арфаграфія, вікіфікацыя, афармленне
Радок 30:
| tpl = kew-2562349
}}
'''Хвоя чорная''', або '''''Хвоя чорная аўстрыйская''''' ({{lang-la|''Pinus nigra}}'')  — [[Хвойныя|хваёвае]] дрэва; [[біялагічны від]] роду [[{{bt-bellat|Хвоя]] (|Pinus)}} сямейства [[{{bt-bellat|Хваёвыя]] (|Pinaceae)}}.
 
== Батанічнае апісанне ==
==Распаўсюджанне і экалогія==
{{Біяфота|Pinus_nigra_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-242.jpg|left|ш=225|{{btnameБат.іл.|Хвоя чорная чорная1}}. <br />}}
Дрэва вышынёй 20-55  м, з пірамідальнай ўу маладых і парасонападобнай [[крона]]й у старых дрэў. Галіны на канцы больш ці менш узыходзячыя. Аднагадовыя [[пабегпарасткі]]і шэра-бурыя . [[Кара, біялогія|Кара]] чорна-шэрая , глыбокабарозная . Узрост дрэў можа дасягаць 600-800600—800 гадоў.
 
[[Ігліца]] даўжынёй 8-14  см, шырынёй 1,6-1,8  мм, цёмна-зялёная, слаба бліскучая або матавая, па дзве штукі ў пучку, цвёрдая, завостраная, прамая ці некалькі сагнутая, нярэдка скручаная.
[[Арэал]], па большай частцы, знаходзіцца ў паўночным [[Міжземнамор'е|Міжземнамор'і]], ёсць некалькі раёнаў у [[Марока]] і [[Алжыр]]ы.
 
[[Шышка|Шышкі]] яйкападобныя або некалькі падоўжаныя, даўжынёй 5-7,5  см, шырынёй 2-3,5  см, жоўта -карычневыя, бліскуча-шэра-бурыя, на кароткіх хвосціках, размешчаны на галінах гарызантальна, раскрываюцца на трэці год. Насенне падоўжана- яйкападобнае, даўжынёй 4-6  мм, шэрае, дробна-плямістае.
Расце ў гарах, у асноўным на вапнавых глебах, радзей на прадуктах разбурэння [[магма]]тычных парод. Падымаецца ў горы да вышыні ў 1400-1500 метраў.
 
== Распаўсюджанне і экалогія ==
Лепш за ўсё расце на адкрытых, сонечных месцах, але можа пераносіць бакавое ацяненне. Расліна ветра- і засухаўстойлівая.
Батанічным апісанне [ правіць | рэдагаваць зыходны тэкст ]
 
[[Арэал]], па большай частцы, знаходзіцца ў паўночным [[Міжземнамор'е|Міжземнамор'і]], ёсць некалькі раёнаў у [[Марока]] і [[Алжыр]]ы.
==Батанічнае апісанне==
{{Біяфота|Pinus_nigra_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-242.jpg|left|ш=225|{{btname|Хвоя чорная чорная}}. <br />}}
Дрэва вышынёй 20-55 м, з пірамідальнай ў маладых і парасонападобнай [[крона]]й у старых дрэў. Галіны на канцы больш ці менш узыходзячыя. Аднагадовыя [[пабег]]і шэра-бурыя . [[Кара, біялогія|Кара]] чорна-шэрая , глыбокабарозная . Узрост дрэў можа дасягаць 600-800 гадоў.
 
Расце ў гарах, у асноўным на вапнавых глебах, радзей на прадуктах разбурэння [[магма]]тычных парод. Падымаецца ў горы да вышыні ў 1400-15001400—1500 метраў.
[[Ігліца]] даўжынёй 8-14 см, шырынёй 1,6-1,8 мм, цёмна-зялёная, слаба бліскучая або матавая, па дзве штукі ў пучку, цвёрдая, завостраная, прамая ці некалькі сагнутая, нярэдка скручаная.
 
Лепш за ўсё расце на адкрытых, сонечных месцах, але можа пераносіць бакавое ацяненне. Расліна ветра- і засухаўстойлівая.
[[Шышка|Шышкі]] яйкападобныя або некалькі падоўжаныя, даўжынёй 5-7,5 см, шырынёй 2-3,5 см, жоўта -карычневыя, бліскуча-шэра-бурыя, на кароткіх хвосціках, размешчаны на галінах гарызантальна, раскрываюцца на трэці год. Насенне падоўжана- яйкападобнае, даўжынёй 4-6 мм, шэрае, дробна-плямістае.
 
==Ужыванне==
== Выкарыстанне ==
 
Вельмі дэкаратыўная і перспектыўная парода з-за ўстойлівасці ва ўмовах горада. Дзякуючы густому ахваенню і цёмнай афарбоўцы [[ствол|ствала]] стварае больш цяністыя насаджэнні, чым хвоя звычайная. Прыдатная для крайняга захаду, поўдня стэпавай зоны Паўночнага [[Каўказ]]а.
Радок 54:
[[Зоны марозаўстойлівасці]]: ад 5b да больш цёплых.
{{фотарадок|Pinus nigra JPG4Ad.jpg|ш1=203|Pinus nigra cone Bad Voeslau.jpg|тэкст=Кара и шышка хвоі чорнай}}
 
== Класіфікацыя ==
 
Віды, па адных дадзеных, падзелены на два падвіды з трыма разнавіднасцямі у кожным:
 
Pinus nigra subsp . nigra - — усходняя разнавіднасць
* 1a Pinus nigra subsp . nigra var . nigra
* 1b Pinus nigra subsp . nigra var . pallasiana
* 1c Pinus nigra subsp . nigra var . caramanica
 
Pinus nigra subsp . salzmannii - — заходняя разнавіднасць
* 2a Pinus nigra subsp . salzmannii var . salzmannii
* 2b Pinus nigra subsp . salzmannii var . corsicana
* 2c Pinus nigra subsp . salzmannii var . mauretanica
 
Па іншых - — вылучаюць пяць падвідаў:
* Pinus nigra subsp. nigra
* Pinus nigra subsp. laricio Maire
:* syn. Pinus laricio Poir.
* Pinus nigra subsp. mauretanica (Maire&Peyerimh.) Heywood
* Pinus nigra subsp. pallasiana (Lamb. Holmboe) - Хвоя крымская або Хвоя Паласава
:* syn. Pinus pallasiana Lamb. - Хвоя Паласа
:* syn. Pinus taurica (Loudon) Steud. - [[Хвоя крымская]]
* Pinus nigra subsp. salzmannii (Dunal) Franco
:* syn. Pinus pyrenaica Lapeyr. - [[Хвоя пірэнейская]]
 
[[Катэгорыя:Хваёвыя]]