Порах: Розніца паміж версіямі

'''Порах''' – — шматкампанентная цвёрдая сумесь, якая змяшчае арганічныя і неарганічныя злучэнні, здольныя ўстойліва (без пераходу ў дэтанацыю ) гарэць у шырокім інтэрвале вонкавага ціску (0,1-1000 Мпа), вылучаючы вялікую колькасць газаў з тэмпературай 1200-3700 ° С.

[[Гарэнне]] працякае паралельнымі пластамі ў напрамку, перпендыкулярным паверхні. Адрозніваюць порахі бяздымныя (балістычны, безполымневы, піраксілінавы і інш.), [[дымны порах|дымныя]] і змешаныя. Сумесь з [[драўняны вугаль|драўнянага вуглю]], [[сера|серы]] і [[нітрат калію|нітрату калію]] называецца [[дымны порах|дымным, або чорнымічорным порахам]].

Газаўтварэнне пораху залежыць ад велічыні паверхні зарада і хуткасці яго гарэння. Велічыня паверхні парахавых элементаў вызначаецца іх формай і геаметрычнымі памерамі, і можа ў працэсе гарэння павялічвацца або памяншацца. Такое гарэнне называюць адпаведна прагрэсіўным або дэгрэсіўным. Для атрымання пастаяннай хуткасціскорасці газаўтварэння або яе змены па вызначанаму закону асобныя ўчасткі зарадаў (напрыклад, ракетных) пакрываюць пластомслоем негаручых матэрыялаў (браняваннем). ХуткасцьСкорасць гарэння пораху залежыць ад іх складусаставу, пачатковай тэмпературы і ціску.

Порах класіфікуецца як выбуховае рэчыва нізкай выбуховасці з-за сваёй адносна павольнай хуткасці раскладання і, такім чынам, нізкай [[брызантнасць|брызантнасцю]]. Нізкая выбуховая [[дэфлаграцыя]] праходзіць на дагукавой хуткасціскорасці, у той час як высока выбуховае дытанаванне вырабляеспараджае звышгукавыя хвалі. Запальванне парашку спакаванага ззаду [[куля|кулі]] павінна ствараць дастатковы ціск, каб прымусіць кулю вылецець з дульнага зрэзу на высокай хуткасціскорасці, але недастаткова, каб прывесці да разрыву ствала. ПорахПорахі, такім чынам, менш прыдатныя для зруйнавання скалаўскал ці ўмацаванняў. Порах шырока выкарыстоўваўся для запаўнення [[артылерыя|артылерыйскіх]] снарадаў і ў [[горназдабыўная прамысловасць|горназдабыўной прамысловасці]], а таксама ў грамадзянскім будаўніцтве. Аднак зараз порах больш не выкарыстоўваецца ў сучасных выбуховых боегалоўках, і ён не выкарыстоўваецца ў якасці асноўнага выбуховага рэчыва пры здабычы [[карысныя выкапні|карысных выкапняў]] у сувязі з яго коштам у параўнанні з паказчыкамі новага альтэрнатыўнага рэчыва, гэта значыць [[ANFO]]<ref>Hazel Rossotti (2002). «Fire: Servant, Scourge, and Enigma». Courier Dover Publications. pp. 132–137132—137. ISBN 978-0-486-42261-9.</ref>.

Порах быў выяўлены, у адпаведнасцізгодна з распаўсюджаным меркаваннімеркаваннем, у [[IX стагоддзе|IX стагоддзі]] ў [[Кітай|Кітаі]], калі кітайскія [[алхімія|алхімікі]] шукалі [[эліксір неўміручасці]]<ref>Jack Kelly. «Gunpowder: Alchemy, Bombards, and Pyrotechnics: The History of the Explosive that Changed the World», Perseus Books Group: 2005, pp. 2-5, ISBN :0465037224, 9780465037223</ref>. Гэтае адкрыццё прывяло да вынаходства феерверка і першыхпершай порахавай зброі ў Кітаі. На працягу наступных стагоддзяў кітайскае адкрыццё пораху з'явіласястала вядома ў арабскім свеце, [[Еўропа|Еўропе]] і [[Індыя|Індыі]]. Згодна з меркаваннямі вучоных распаўсюджанне праходзіўадбывалася з Кітая праз [[Блізкі Усход]], а затым у Еўропу<ref>Buchanan, Brenda J., ed. (2006), «Gunpowder, Explosives and the State: A Technological History, Aldershot: Ashgate», p. 2, ISBN 0754652599</ref>, аднак застаюцца некаторыя спрэчкі аб колькасцівелічыні кітайскага ўплыву на наступныя дасягненні ў галіне тэхналогіі порахаў.