Вікіпедыя

Уастэкі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
clean up using AWB
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Выява:Stavenn Huastec 00.jpg|thumb|right|250px|Каменныя скульптуры ўастэкаў]]
'''Уастэ́кі''', або '''уаштэкіўаштэ́кі''' ({{lang-es|Huastecos, Huaxtecos}})  — [[індзейцы|індзейскі]] народ у [[Мексіка|Мексіцы]], які адносіцца да моўнай групы [[маямайя]]. Насяляе паўночную частку ўсходняга ўзбярэжжа краіны, дана поўначыпоўнач ад тэрыторый [[татанакі|татанакаў]]. Уастэкам, аднак, не былі вядомы ні ўласная [[месаамерыканскія сістэмы пісьма|пісьменнасць]], ні каляндар, ні архітэктурныя элементы, тыповыя для астатніх народаў мая[[цывілізацыя майя|майя]]. На гэтай падставе даследчыкі мяркуюць, што іх аддзяленне ад іншых роднасных ім народаў адбылося даволі рана.
 
[[Ацтэкі]] лічылі ўастэкаў дрэнна апранутымі варварамі, якія, аднак, былі дасведчанымі ў [[Вядзьмарства|вядзьмарстве]]. У ваенных паходах ацтэкаў уастекиуастэкі супрацьпастаўлялі сябе як адважныя і жорсткія ваярывоіны. Яны ваявалі голымі і ў якасці [[трафей|трафеяў]] адрэзаліадразалі загінуўшым ворагам галавыгаловы. Ацтэкам, а пасля і [[іспанцы|іспанцам]], ніколі не ўдавалася поўнае заваяванне гэтага народа. Архітэктура ва ўастэкаў была вельмі простая і немудрагелістая. Адной з яе характарыстык з'яўляюцца круглыя ​​падмуркі ці дамы з акругленымі вугламі.
 
Прыблізна ў 1450 годзе ўастэкі былі заваяваны ацтэкскім войскам пад камандаваннем Мактэсумы I. З гэтага часу яны былі абавязаны выплачваць Тэначтытлану даніну, але ім дазволілі захаваць значную ступень незалежнасці ў самакіраванні. Уастэкі былі заваяваны іспанцамі паміж 1519 і 1530-мі гадамі. З прыходам рымскай каталіцкай царквы іх прымусілі насіць вопратку.
 
Сёння ў штатах [[штат Веракрус|Веракрус]] і [[штат Сан-Луіс-Патасі|Сан-Луіс-Патасі]] жывуцьжыве каля 60 тысяч уастэкаў, якія займаюцца галоўным чынам [[земляробства]]м.
 
== Гл. таксама ==
Радок 14:
== Спасылкі ==
{{commonscat|Huastec|Уастэкі}}
* [https://archive.is/20121225170413/mesoamerica.narod.ru/huastecsep.html Уастэкі: як, калі і чаму адбылося аддзяленне ад маямайя]
 
== Літаратура ==
* Ariel de Vidas, A. 2003. «Ethnicidad y cosmologia: La construccion cultural de la diferencia entre los teenek (huaxtecos) de Veracruz», in UNAM, Estudios de Cultura Maya. Vol. 23.
* Campbell, L. and T. Kaufman. 1985. «Maya linguistics: Where are we now?,» in Annual Review of Anthropology. Vol. 14, pp. 187–98187-98
* Dahlin, B. et al. 1987. «Linguistic divergence and the collapse of Preclassic civilization in southern Mesoamerica». American Antiquity. Vol. 52, No. 2, pp. 367–82367-82.
* INAH. 1988. Atlas cultural de Mexico: Linguistica. Mexico City: Instituto Nacional de Antropologia e Historia.
* Kaufman, T. 1976. "Archaeological and linguistic correlations in Mayaland and associated areas of Mesoamerica, " in World Archaeology. Vol. 8, pp. 101–18101-18
* Malstrom, V. 1985. «The origins of civilization in Mesoamerica: A geographic perspective», in L. Pulsipher, ed. Yearbook of the Conference of Latin Americanist Geographers. Vol. 11, pp. 23–2923-29.
* Ochoa, L. 2003. «La costa del Golfo y el area maya: Relaciones imaginables o imaginadas?», in UNAM, Estudios de Cultura Maya. Vol. 23.
* Robertson, J. 1993. «The origins and development of Huastec pronouns.» International Journal of American Linguistics. Vol. 59, No. 3, pp. 294–314294-314
* Stresser-Pean, G. 1989. «Los indios huastecos», in Ochoa, L., ed. Huastecos y Totonacas. Mexico City: CONACULTA.
* Vadillo Lopez, C. and C. Riviera Ayala. 2003. «El trafico maratimo, vehiculo de relaciones culturales entre la region maya chontal de Laguna de Terminos y la region huaxteca del norte de Veracruz, siglos XVI—XIX», in UNAM, Estudios de Cultura Maya. Vol. 23.
* Wilkerson, J. 1972. Ethnogenesis of the Huastecs and Totonacs. PhD dissertation, Department of Anthropology and Archaeology, [[Tulane University]], New Orleans.
 
{{дакалумбавыДакалумбавы культуры Месаамерыкі}}
{{Мая}}
{{Народы Мексікі}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Уастэкі"