Міфалогія: Розніца паміж версіямі

[[Выява:Penelope-Homer-Odyssey-Project Gutenberg eText.jpg|thumb|225px|[[Пенелопа]]  — персанаж [[грэчаская міфалогія|грэчаскай міфалогіі]]]]

'''МіфалогіяМіфало́гія''' ({{lang-el|μυθολογιαμυθολογία}} — веды аб міфах; ад {{lang-el|μυθοζμῦθος}}  — слова, сказ (расказ), «паданне» і {{lang-el|λογοζλόγος}}  — «слова», паняцце«расказ», веды, навука. Слова «міфалогіявучэнне») неабходнаможа разумець у двух сэнсах — аб'ектыўным і метамоўным:азначаць<ref>Т. Шамякіна (2008)</ref> 1) як:
* сістэму [[міф]]аў таго ці іншага народа, рэгіёна, усяго свету (збор паданняў, легенд, эпас архаічных этнасаў) і 2) як,
* навуку пра міфы. МіфалогіяБольш дакладна, міфалогія — раздзел навукі, які вывучае такія мадэлі свету, якія выражаны, яўна ці няяўна, у сукупнасці міфаў, што належаць да той ці іншай [[культура|культуры]].

Міфалогія з'яўляе тэарэтычныя веды аб тым, што такое міф, якое месца ён займае ў чалавечай культуры, калі і чаму ўзнікаюць міфы, чаму яны трывала існуюць у чалавечай памяці. Міфалогія таксама займаецца тлумачэннем значэння міфалагічных вобразаў ці сімвалаў, вывучае падабенствы міфаў розных народаў і інш. Асноўныя аб'екты цікавасці міфалогіі  — нябачны свет, цуд, а таксама смерць-уваскрэсенне.

НаУ пачатку XXI ст. ўзрастае цікавасць да духоўных праблем, да таямніц чалавечай [[псіхіка|псіхікі]], а таксама адчуваецца тэндэнцыя набліжэння адна да аднойзбліжэння [[навука|навукі]] і [[рэлігія|рэлігіі]]. Узрастанне ролі і значэння міфалогіі як навукі звязана з названымі працэсамі і тэндэнцыямі. [[М. Эліадэ]] адзначаў, што разуменне міфа аднойчы будзе аднесена да найбольш важных адкрыццяў XX ст. [[Дз. Ліхачоў]] гаварыў, што расшыфроўка міфаў стане, магчыма, найбольш прыкметным дасягненнем у гуманітарных навуках XXI ст. Г. Гадамер лічыць, што «міфы  — першадумкі чалавецтва».

Ю. Антанян адзначае, што міфалогія  — гэта асаблівы, таямнічы, вечны свет, створаны чалавекам для таго, каб растлумачыць прыроду, космас і самога сябе, каб зразумець тую сілу, якая ўсім кіруе. На думку [[Т. Шамякіна]]й міфы  — гэта выяўленне імкнення калектыўнага чалавечага розуму наблізіцца да спасціжэння сапраўднай задумы Творцы Сусвету. Міф заснаваны на веры ў Бога і несмяротнасцьбессмяротнасць. Галоўная цікавасць міфа  — Бог і душа чалавека. Асаблівасць міфа і ў тым, што ён імкнецца разгадаць тое, што немагчыма разгадаць да канца: чалавека, прыроду, космас, нараджэнне і смерць, сэнс быцця, існаванне ў іншасвеце. Усё таямнічае, да канца неразгаданае, містычнае называецца сакральным  — гэта паняцце таксама адно з галоўных у міфалогіі.

[[Міф]] адлюстроўвае рэальнасць надзвычай своеасабліва. Ён не адэкватны рэальнасці, міф гаворыць мовай знакаў, сімвалаў, архетыпаў[[архетып]]аў. Ад іншых форм спазнання (напрыклад, навуковага) міф адрозніваецца тым, што абапіраецца на звышнатуральнае. Міфалогія  — знакавая сістэма, сімвалічная «мова», у тэрмінах якой чалавек мадэліраваў, абагульняў з'явы свету. Усё ў існым міф імкнуўся растлумачыць, перадаць менш вядомае праз больш вядомае. Міф заўсёды абагульняе, але  — праз канкрэтнасць.

З'ява пастаянная і нязменная для ўсіх людзей і ва ўсе часы. Мадэлі, сюжэты і нават дэталі з міфаў сустракаюцца паўсюдна. Найбольш агульныя мадэлі называюцца [[архетып]]амі. Міф  — тое, што дайшло ад продкаў, закладзена генетычна, уваходзіць у структуру падсвядомасці.

Міф  — расповедрасказ пра падзеі, што былі да пісьмовай гісторыі, і пра падзеі, што толькі адбудуцца некалі, ланцуг, які злучае мінуўшчыну, сучаснасць і будучыню.

Міф садзейнічае самавызначэнню этнасаў[[этнас]]аў (родаў, плямён, нацый), фарміруе нацыянальны светапогляд. Гэта неабходны элемент маральных кодэксаў. Мараль выводзілася з міфалогіі, з рэлігійных вераванняў.

Міфалогія  — комплекс уяўленняў, які надае сэнс жыццю чалавека. Яна дапамагае асобным людзям, усяму грамадству адэкватна прыстасоўвацца да асяроддзя.

Міфалогія занатавала стасункіадносіны чалавека і прыроды. Гэта зведзеныя ў сістэму назіранні чалавека над прыродай, максімальна абагульнены вопыт, выяўлены праз сістэму вобразаў. Міф заснаваны на тым, што ў Космасе ўсё знаходзідцазнаходзіцца ў сувязі. Чалавек уключаны ў агульны кругаварот, не стаіць над прыродай, а жыве суладна з ёю.

Міфы, сусветныя рэлігіі (якія ўзніклі з міфалогіі), легенды і паданні народаў свету зыходзяць з існавання  — у нейкі час і ў нейкім месцы  — асаблівых ведаў, намнога багацейшых за сённяшнія. Міфалогія  — гэта зашыфраваныя ў сімвалічнай форме старажытныя веды. Канкрэтным сімвалічным увасабленнем такога кшталтуроду ведаў былі [[Залатое Руно]], [[Жар-птушка]], [[Грааль]], [[філасофскі камень]].

Сучасныя даследчыкі звяртаюць увагу на тое, што міфалогія  — народны аналаг навукі, бо яна занатавала найбагацейшыя веды продкаў аб прыродзе. НаПаводле Т. Шамякінай, міф  — народная філасофія, філасофія ў вобразах.

* Міфалогія // {{Крыніцы/БелЭн|10к}} С. 479.
* Шамякіна Т. Міфалогія: Вытокі нашай самасвядомасці // Роднае слова. 1993. №8№ 8.

* Шамякіна Т. Міфалогія і беларуская літаратура: нарысы і эсэ / Таццяна Шамякіна; пасляслоўе I. Чароты.  — Мінск: Маст. літ., 2008.  — 391 с. (Бібліятэка школьніка). ISBN 978-985-02-0925-2.