Эсты: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
крыніца — ru:Эсты
 
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[File:Map of Sarmatia in Europe, Description de L'Universe (Alain Manesson Mallet, 1685).jpg|thumb|Эсты на французскай карце 1685 года]]
'''Э́сты''' (лац. ''Aesti'') — прынятая ў заходнееўрапейскіх (пераважна [[Лацінская мова|лацінскіх]]) крыніцах назва сярэднявечнагасярэдневяковага насельніцтва сучаснай [[Эстонія|Эстоніі]]<ref name="the_uralic_language_family_facts_myths_and_statistics">{{Cite book
| last1 = Marcantonio
| first1 = Angela
Радок 12:
}}</ref>. У старажытнарускіх крыніцах ёй адпавядае экзаэтнонім «[[чудзь]]».
 
== НайстаражытнаеНайстаражытнейшае насельніцтва Эстоніі ==
Найстаражытнейшымі знаходкамі на тэрыторыі Эстоніі з'яўляюцца артэфакты, знойдзеныя падчасў час археалагічных раскопак паселішчаў Пулі і [[Кунда]], якія адносяцца да [[кундаская культура|кундаскай археалагічнай культуры]]. Ім на змену прыйшлі [[Старая Еўропа|неалітычныя народы]] [[Нарвская культура|нарвскай культуры]]. Этнічная прыналежнасць ні тых, ні іншых не вядомая.
 
== Эстыі антычных аўтараў ==
''Aestii'' каля [[Вісла|Віслы]] (суседзі відыварыяў) — народ, згаданы [[Публій Карнелій Тацыт|Тацытам]] у трактаце «[[Германія, Тацыт|Пра паходжанне германцаў і месцазнаходжанне Германіі]]»:
 
{{пачатак цытаты}}Эстыі ўшаноўваюцьпакланяюцца прамаці багоў і як знак адрознення свайго культу носяць на сабе выявы [[Вяпрук|вепрукоў]]; яны ім замяняюць зброю і ахоўваюць тых, хто шануе багіню, нават у гушчы ворагаў. [[Меч]] у іх — рэдкасць; ужываюць жа яны часцей за ўсё [[колле]]. [[Збожжа]] і іншыя плады зямныя вырошчаюць яны старанней, чым прынята ў [[старажытныя германцы|германцаў]] з уласцівай ім нядбайнасцю. Больш таго, яны абшнырваюць і мора і на беразе, і на водмелях адзіныя з усіх збіраюць [[бурштын]], які самі яны называюць глезам.<ref>[http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/tacit.htm Тацыт. Пра паходжанне германцаў і месцазнаходжанне Германіі<!-- Загаловак дададзены ботам -->]</ref>{{канец цытаты}}
 
Мяркуючы па апісанні, эстыі — адно з [[прусы|заходніх плямёнаў]] [[балты|старажытных балтаў]], якое займалася зборам [[Бурштын|бурштыну]] і яго экспартам у [[Рымская імперыя|Рымскую імперыю]] па [[Бурштынавы шлях|Бурштынавым шляху]]. Прыведзеная Тацытам назва бурштыну на мове эстаў, ''glesum'', верагодна, [[Германскія мовы|германскага]] паходжання (пар. гоц. ''glas'', англ. ''glass'').
Радок 24:
Няма падстаў атаясамляць з эстонцамі тых эстаў, да якіх звяртаўся ў 537 г. з прамовай [[Касіядор]], а таксама народ айстаў (''Hestii''), які згадвае [[Іардан, гісторык|Іарданам]] у якасці даннікаў [[Германарых]]а. Згадкі эстаў у антычных аўтараў такія кароткія, што дакладна вызначыць арэал іх рассялення не ўяўляецца магчымым.
 
== СярэднявечныяСярэдневяковыя эсты ==
[[Выява:Ancient Estonian counties.png|thumb|228px|Гістарычныя вобласці Эстоніі]]
Эсты як народ фіна-ўгорскага паходжання (г.зн. эстонцы) упершыню апісаны ў лівонскіх хроніках XIII стагоддзя (у прыватнасці, у [[Генрых Латвійскі|Генрыха Латвійскага]]). Іх названазву, атрыманаяатрыманую ў спадчыну ад антычных лацінскіх пісьменнікаў, сярэднявечныясярэдневяковыя аўтары памылкова разумелі як утвораную ад тэрміна «ўсход», «[[ост]]» (гэта значыць «Усходняя зямля» — [[Эстляндыя|Эстланд]]).
 
Сучасныя эстонцы ўзялі гэты кніжны тэрмін для абазначэння сваёй нацыі толькі з XIX стагоддзя (у перыяд «нацыянальнага адраджэння»). У мясцовай традыцыі лац. ''Aesti'' мутавалаператварылася ў «ээстласед». Да гэтага яны сябе называлі «маарахвас» ({{lang-et|maarahvas}}, літар. «народ зямлі»).
 
{{зноскі}}
Радок 38:
[[Катэгорыя:Фіна-ўгорскія народы]]
[[Катэгорыя:Народы Эстоніі]]
[[Катэгорыя:СярэднявечнаяСярэдневяковая Эстонія]]
[[Катэгорыя:Зніклыя народы Еўропы]]