Маўрытанскі стыль

Маўрытанскі стыль, Маўрытанская архітэктура — архітэктурны стыль, які сфармаваўся пад уплывам берберскага і іспанскага стыляў у Паўночнай Афрыцы і Аль-Андалусе.

На пачатку VIII стагоддзя арабы ўтварылі ў Іспаніі халіфат, які ў XIII ст. скараціўся да малюсенькага Гранадского эмірата і быў ліквідаваны ў 1492 г. Непасрэднае суседства з хрысціянскім Захадам, няспыннае чаргаванне мірных адносінаў і непрыязных сутыкненняў з ім, фізічныя асаблівасці Пірэнэйскага паўвострава, урадлівасць яго глебы, мяккасць клімату і наогул умовы, якія дазволілі іспанскім маўрам жыць жыццём, асобнай ад іх супляменнікаў у іншых краінах, карэнным чынам змянілі іх характар з суровага і ваяўнічага ў мяккі, культурны, рыцарскі, і спрыялі высокаму развіццю іх мастацтва .

У маўрытанскай архітэктуры варта адрозніваць тры перыяды: прадстаўніцай першага можа служыць Вялікая мячэць у Кордове (цяпер каталіцкі сабор); узорамі другога або пераходнага перыяду з'яўляюцца вежа Хиральда і Алькасар, у Севільі, а пра трэці перыяд — перыяд найвышэйшай дасканаласці маўрытанского стылю — даюць выдатнае паняцце гранадскія палацы Альгамбра і Хенераліфе. Маўрытанскі стыль ярка выявіўся пазней ў архітэктуры сінагог Еўропы і некаторых іншых яўрэйскіх грамадскіх будынкаў.

На Беларусі будынкі ў такім стылі вядомыя з пачатку ХІХ ст. Магчыма, іх распаўсюджанне звязанае з імкненнем яўрэйскіх грамадаў прадэклараваць сваё блізкаўсходняе паходжанне, якое пазней праявілася ў зацверджанні стандарту вымаўлення ў іўрыце на аснове сефардскіх гаворак, г.зн. гаворак яўрэяў, якія жылі ў мусульманскіх краінах. Адным з першых будынкаў маўрытанскага стылю на Беларусі з'яўляецца будынак гарадской яўрэйскай бальніцы, пабудаваны ў 1828 г. Іншым значным будынкам гэтага стылю ў беларускай сталіцы была вялікая харальная сінагога. Сінагогі ў маўрытанскім стылі вядомыя таксама ў Магілёве і іншых месцах Беларусі.