Язэп Станіслававіч Башко: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{фарматаванне}}
'''Язэп Башко''' ({{lang-ru|Иосиф Башко}}; {{Lang-lv|Jāzeps (Jezups) Baško}}Jāzeps (Jezups) Baško; [[27 снежня]] [[1888]],ЯсмуйжскойЯсмуйжскай воласці) — [[31 мая]] [[1946]]) — ваенны дзеяч рускай, савецкай і латвійскай арміі беларускага паходжання. Лётчык. Палкоўнік [[Руская імператарская армія|РІА]] і генерал латвійскай арміі. Камандзір бамбавіка ЭПК (эскадры паветраных караблёў) «Ілля Мурамец-Кіеўскі». Камандзір «Красной ЭВК». Камандуючы Ваенна-паветранымі сіламі Латвіі.<ref>[http://www.mil.lv/lv/Vienibas/Aviacijas_baze/Par%20Mums/Vesture.aspx Latvijas Kara aviācijas vēsture no 1919. gada līdz 1940.gadam]</ref>. Запісаны ў Залатую кнігу лепшых лётчыкаў. Аўтар першых кніг па авіяцыі на латышскай мове.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў вёсцы Кастырэ Ясмуйжскай воласці [[Дзвінскі павет|Дзвінскага павета]] [[Віцебская губерня|Віцебскай губерні]] (на тэрыторыі сучаснай Латвіі Рушонская воласць, Рыебіньскі край), у сям'і беларускіх сялян-каталікоў. Скончыў Мікалаеўскае інжынернае вучылішча і [[Афіцэрская паветраплавальная школа|Афіцэрскую паветраплавальную школу]]. У кастрычніку [[1914|1914 года]] быў накіраваны ў ЭПК «Ілля Мурамец», дзе прайшоў шлях ад памочніка камандзіра карабля да камандзіра баявога атрада. За час службы ў РІА атрымаў званне палкоўніка.
 
З 1916 г. штабс-капітан Я.С.Башко камандуе 3-м баявым атрадам Эскадры "Мураўцаў" на Заходнім фронце у складзе 4хІМ з прыдадзенай супрацьпаветраная артылерыйскай батарэяй і самалётамі прыкрыцця С-16. Месцам базавання было выбрана [[Вёска Станькава|Станькава]] (маёнтак [[Род Чапскіх|графа Чапскага]]) ля Менска. Зараз там – часткова тэрыторыя 977 артылерыйскай базы ўзбраення УС РБ. У студзені [[1917|1917 г.]], кіруючы паветраным караблемкараблём «Ілля Мурамец» ўсталяваў сусветны рэкорд, падняўшыся на вышыню 5200 метраў.<ref>http://retroplan.ru/encyclopaedia.html?sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=317</ref> Пад'ём быў спынены з-за вострага кіслароднага галадання экіпажа.
 
У студзені 1918 г. агульным сходам чыноў быў абраны начальнікам баявога атрада ІМ. У выніку адступлення бальшавіцкіх войск Я.С.Башко 21.02.1918 на ІМ-“Кіеўскі” паспрабаваў пераляцець, але праз адмову авіяцыйнай тэхнікі здзейсніў пасадку ля Бабруйска і застаўся ў [[Юзаф Доўбар-Мусніцкі|корпусе Доўбар-Мусніцкага]] ў Бабруйску ў складзе польскага авіяцыйнага аддзела, якім камандаваў [[Пётр Абакановіч]]. У выніку нямецкага ўльтыматыму па разбраенню польскага корпуса Доўбар-Мусніцкага 23.05.1918 на ІМ-“Кіеўскі” здейсніў няўдалы пералёт у Мурманск, аварыйна сеўшы ў Смаленскай губерніі, дзе быў арыштаваны ЧК і праз месяц вызвалены. Служыў у савецкай авіяцыі, камандзір “Красной ЭВК”.