Клаўдзій Сцяпанавіч Дуж-Душэўскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Дадаў вытрымкі з архіўных дакументаў, змешчаных у сеціве і фрагмент з артыкула пра Дуж-Душэўскага
Радок 5:
 
== Біяграфічныя звесткі ==
Па мацярынскай лініі Клаўдыюш паходзіў з сям’і шляхцічаў Полацкага ўезду. Яго прадзядуля Урублеўскі загінуў падчас паўстання 1831 года, дзядуля Ян Высоцкі як паўстанцкі жандарм-вешальнік сам быў павешаны 23 ліпеня 1863 года ў Сувалках, а маці свае першыя гады вымушана была правесці ў Антольскай турме горада Вільні.
У 1912 скончыў Віленскае рэальнае вучылішча, дзе далучыўся да беларускага руху. Іграў Крыніцкага ў «Паўлінцы» Я. Купалы. У 1912—18 вучыўся ў Пецярбургскім горным інстытуце. Адзін з актывістаў [[Беларускі навукова-літаратурны гурток|Беларускага навукова-літаратурнага гуртка]] студэнтаў Пецярбургскага ўніверсітэта. Удзельнічаў у выданні часопіса «Раніца». Паводле яго сведчання, стварыў эскіз беларускага нацыянальнага сцяга. У [[1917]] ўступіў у Беларускую сацыялістычную грамаду ([[БСГ]]), у чэрвені — кастрычніку 1917 член яе ЦК і прэзідыума. Удзельнік [[З'езд беларускіх нацыянальных арганізацый 1917|З'езда беларускіх нацыянальных арганізацый]] (сакавік 1917 г., Мінск), Усерасійскай дэмакратычнай нарады (верасень 1917 г., Петраград) і інш. У [[1918]] працаваў загадчыкам бежанскага аддзела [[Белнацкам]]а. Пасля распаду БСГ (лета 1918) у [[БПС-Р|Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў]]. З красавіка [[1919]] ў Вільні: член Беларускага нацыянальнага камітэта, старшыня [[ЦБРВГ|Цэнтральнай беларускай рады Віленшчыны і Гродзеншчыны]] (май — ліпень 1919), узначальваў камітэт [[БТДПВ|Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны]], адзін з ініцыятараў стварэння [[Беларуская вайсковая камісія|Беларускай вайсковай камісіі]]. Восенню 1919 — дыпламатычны прадстаўнік [[урад БНР|урада БНР]] у дзяржавах Балтыі, дзяржаўны сакратар ва ўрадзе [[В. Ластоўскі|В. Ластоўскага]]. Выкладаў у [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]] і на беларускіх настаўніцкіх курсах. У пачатку [[1921]] арыштаваны польскімі ўладамі. Вызвалены 7.2.1921; эміграваў у [[Літва|Літоўскую рэспубліку]] ([[Каўнас]]). У 1920—30-я г. працаваў у міністэрствах беларускіх спраў, замежных спраў, сувязі Літвы, адзін з кіраўнікоў Беларускага цэнтра ў Літве, Літоўска-Беларускага таварыства. У 1927 скончыў Літоўскі ўніверсітэт (Каўнас).
 
Бацька ж быў з ліку сялян і валодаў 6 дзесяцінамі зямлі, але асноўным сродкам заробку для Сцяпана Душэўскага, як і яго брата было будаўніцтва. Клаўдыюш з дзяцінства дапамагаў ім, а з пачаткам атрымання адукацыі займаўся чарчэннем, і нават складаў каштарысы дамоў, касцёла, будаўніцтва шашы і масткоў. У старэйшых класах ужо сам кіраваў невялікімі будаўнічымі працамі, пад пільным вокам бацькі складаў іх праекты<ref>Герасімчык В., [http://rosszuki.blogspot.com.by/2016/02/blog-post.html КЛАЎДЫЮШ] ДУЖ-ДУШЭЎСКІ – АЎТАР БЕЛ-ЧЫРВОНА-БЕЛАГА СЦЯГА</ref>.
 
У 1912 скончыў Віленскае рэальнае вучылішча, дзе далучыўся да беларускага руху. Іграў Крыніцкага ў «Паўлінцы» Я. Купалы. У 1912—18 вучыўся ў Пецярбургскім горным інстытуце. Адзін з актывістаў [[Беларускі навукова-літаратурны гурток|Беларускага навукова-літаратурнага гуртка]] студэнтаў Пецярбургскага ўніверсітэта. Удзельнічаў у выданні часопіса «Раніца». Паводле яго сведчання, стварыў эскіз беларускага нацыянальнага сцяга. У [[1917]] ўступіў у Беларускую сацыялістычную грамаду ([[БСГ]]), у чэрвені — кастрычніку 1917 член яе ЦК і прэзідыума. Удзельнік [[З'езд беларускіх нацыянальных арганізацый 1917|З'езда беларускіх нацыянальных арганізацый]] (сакавік 1917 г., Мінск), Усерасійскай дэмакратычнай нарады (верасень 1917 г., Петраград) і інш. У [[1918]] працаваў загадчыкам бежанскага аддзела [[Белнацкам]]а. Пасля распаду БСГ (лета 1918) у [[БПС-Р|Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў]]. З красавіка [[1919]] ў Вільні: член Беларускага нацыянальнага камітэта, старшыня [[ЦБРВГ|Цэнтральнай беларускай рады Віленшчыны і Гродзеншчыны]] (май — ліпень 1919), узначальваў камітэт [[БТДПВ|Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны]], адзін з ініцыятараў стварэння [[Беларуская вайсковая камісія|Беларускай вайсковай камісіі]]. Восенню 1919 — дыпламатычны прадстаўнік [[урад БНР|урада БНР]] у дзяржавах Балтыі, дзяржаўны сакратар ва ўрадзе [[В. Ластоўскі|В. Ластоўскага]]. Выкладаў у [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]] і на беларускіх настаўніцкіх курсах. У пачатку [[1921]] арыштаваны польскімі ўладамі. Вызвалены 7.2.1921; эміграваў у [[Літва|Літоўскую рэспубліку]] ([[Каўнас]]). У 1920—30-я г. працаваў у міністэрствах беларускіх спраў, замежных спраў, сувязі Літвы, адзін з кіраўнікоў Беларускага цэнтра ў Літве, Літоўска-Беларускага таварыства. У 1927 скончыў Літоўскі ўніверсітэт (Каўнас) і працаваў інжынерам.
 
Сярод важнейшых пабудаваных Дуж-Душэўскім будынкаў у горадзе Каўнасе:
 
1. Кінатэатр “Метрапалітайн” і дома на вуліцы Лайсвес ал. 41
 
2. Дом доктара Пурыцкага па вул. Вайжганто.
 
3. Дом грамадзяніна Аўкштуоліс, Аўшрос такас 1.
 
4. --- Антуліс, па вул. Праспект Вітаўтаса.
 
5. --- вугал вуліцы Шаўлю.
 
5. (так у тэксце) Дом адваката Пажэла, плошча Венібес 10.
 
6. Дом інжынера Рэклайціс.
 
7. Беконная фабрыка ў Каўнасе.
 
8. ---- у Паневежысе.
 
9. Мясны халадзільнік у Клайпедзе.
 
10. Фабрыка па апрацоўцы кішок у Каўнасе.
 
11. Свінарнік для 1000 шт. у Каўнасе.
 
12. Будынак пошты ў Рассейняй.
 
13. Дамы Жакевічэне і Гарунгшціса, вул. Траку 15
 
14. Будынак пошты і будынак аўтатэлеграфнай станцыі ў Шанчай<ref>ГРАМАДСКАЯ І ПАЛІТЫЧНАЯ ДЗЕЙНАСЦЬ ДУЖ-ДУШЭЎСКАГА (з яго ўласных паказанняў)[http://rosszuki.blogspot.com.by/2016/02/blog-post_10.html]
</ref>.
 
Выдаваў і рэдагаваў часопісы «[[Беларускі сцяг (1922)|Беларускі сцяг]]» (1922), [[Крывіч (1923)|«Крывіч»]] (1923—26), «[[Беларускі асяродак (1933)|Беларускі асяродак]]» (з 1933). Апрацаваў разам з [[В. Ластоўскі]]м, [[Т. Іваноўскі]]м лацінска-руска-беларускі слоўнік па арніталогіі. Перакладаў на беларускую мову падручнікі для сярэдніх школ.