|
== Гісторыя ==
Упершыню згадваецца з 13 ст. Паводле [[Хроніка Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага|Хронікі ВКЛ]] і [[Хроніка Быхаўца|Хронікі Быхаўца]], [[Гольша]] заклаў горад на р. Карабель, пачаў там княжыць і назваўся князем Гальшанскім. Гісторыкі 19 ст. лічылі, што гэта адбылося каля [[1280]] года. Гальшаны згадваюцца таксама ў «[[Хроніка Літоўская і Жамойцкая|Хроніцы Літоўскай і Жамойцкай]]», у «[[Наўгародскі летапіс|Наўгародскім летапісе]]» пад [[1387]] і [[1406]] гадамі. Да сяр. 16 ст. ўладаннеуладанне князёў [[Род Гальшанскіх|Гальшанскіх]]. Адсюль паходзіць [[Соф'я Гальшанская]], жонка вял.кн. і караля [[Ягайла|Ягайлы]] — родапачынальніца [[Дынастыя Ягелонаў|Ягелонаў]].
У кан. 14 — пач. 15 ст. вядомы як горад, цэнтр гандлю і рамёстваў, у т.л. вырабу з мясцовай гліны кафлі. 3 15 ст. ўу Гальшанах быў касцёл, з [[1536]] згадваецца праваслаўная царква, у 16 ст. дзейнічаў кальвінскі збор. 3 16 ст. ўладаннеуладанне [[Род Сапегаў|Сапегаў]]. Пры іх у [[1618]] пабудаваны новы будынак касцёла францысканцаў, у 17 ст. жылы корпус кляштара, у канцы 16 ст.— пач. 17 ст. [[Гальшанскі замак]], паперня (існавала да кан. 17 ст.), якая выпускала вялікую колькасць паперы высокай якасці. Падчас [[Паўночная вайна, 1700-1721|Паўночнай вайны]] (1700—1721) у выніку баявых дзеянняў мястэчка спалена.
3 [[1795]] у складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], цэнтр воласці Ашмянскага павета. У вайну [[Вайна 1812 года|вайну 1812]] года тут адбыліся баі расійскіх і напалеонаўскіх войскаў. Пасля [[паўстанне 1830-1831|паўстання 1830—1831 гадоў]] у 1832 закрыты [[Касцёл Святога Яна Хрысціцеля і кляштар францысканцаў, Гальшаны|кляштар францысканцаў]], у яго будынках размясціўся расійскі ваенны [[гарнізон]]. Падчас [[паўстанне 1863-1864|паўстання 1863—1864 гадоў]] адзін з арганізатараў паўстанняў З. Мінейка планаваў зрабіць Гальшаны цэнтрам паўстання ў павеце. У [[1871]] адбылося выступленне сялян супраць мясцовага памешчыка і царскіх улад. У [[1897]] у Гальшанах 2883 жыхары. У кан. 19 — пач. 20 ст. ўу мястэчку 4 невялікія заводы, некалькі майстэрняў, гандлёвыя крамы, млыны, касцёл, праваслаўная царква, 2 капліцы, сінагога, 4 яўрэйскія малітоўныя дамы. Акрамя штотыднёвых таргоў, некалькі разоў на год праводзіліся буйныя гальшанскія кірмашы. Спецыфічным заняткам местачкоўцаў было вязанне рукавіц, панчох, «гальшанскіх каптаноў».
Падчас [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] ў 1915—1918 гады Гальшаны акупаваны германскім войскам. На пач. [[1919]] заняты [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|Чырвонай Арміяй]]. У ваколіцах дзейнічалі антыбальшавіцкія ўзброеныя фарміраванні. У канцы красавіка 1919 года Гальшаны заняла польскае войска, летам 1920 — Чырвоная Армія, пазней зноў палякі. З 1920 у складзе [[Сярэдняя Літва|Сярэдняй Літвы]], з 1922 — [[Польшча|Польшчы]], цэнтр гміны Ашмянскага павета. Дзейнічалі суд, польская і 2 яўрэйскія школы, касцёл, царква, сінагога, крэдытна-ашчадная каса, пастаялы двор, карчма, пошта, тэлефонная станцыя на 10 абанентаў, аптэка, паліцэйскі ўчастак, банк. Быў развіты [[гандаль]]. На пачатку 1920-х гадоў у ваколіцах Гальшанаў дзейнічалі партызаны. У [[1926]] — 1702 жыхары. З [[1939]] года Гальшаны ў складзе [[БССР]]. У 1941—19441941 — 1944 акупаваны. У 1970—19451970 — 1945 жыхароў, 425 двароў.
== Культура ==
== Галерэя ==
<gallery widths="px" heights="px">
ImageФайл:Halšany Castle 04.jpg|Адна з замкавых вежаў - від з нутры
ImageФайл:Halšany Castle 08.jpg|Сцены замка - від з нутры
ImageФайл:Halschany Häuser.JPG|Вуліца ў Гальшанах
ВыяваФайл:1853. Руіны замка замака ў Гальшанах.jpg|Руіны замка замака ў Гальшанах на выяве [[Вікенцій Ігнатавіч Дмахоўскі|В. І. Дмахоўскага]].1853
</gallery>
|
