Акруговы камітэт КПСС

Акруговы камітэт КПСС (акругкам, акркам) — орган кіравання структур КПСС акругі. У перыяд 1921—1991 гадоў — цэнтральны орган кіравання акругай у СССР.

Першыя акругі

Стварэнне першых акругаў пачалося ў 1923 годзе і працягвалася да 1929 года. Акруговае дзяленне ахоплівала амаль усю тэрыторыю СССР. 15 жніўня 1930 года амаль усе акругі былі ліквідаваныя, а раёны падпарадкаваныя непасрэдна абласным, краявым або рэспубліканскім саветам. У 1930-1940-я гады акругі ствараліся ў ускраінных раёнах краёў, абласцей і рэспублік Саюза. Трэцяя спроба ўвядзення акруговага дзялення была прадпрынятая ў 1952-1953 гадах, але эксперымент быў прызнаны няўдалым, і ўсе акругі былі ліквідаваныя.

Нацыянальныя і аўтаномныя акругі

Від адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак, які існаваў з 1921 па 1991 год. Акругі ўтвараліся на тэрыторыях з перавагай рускага насельніцтва. Да 1971 года акругі насілі назвы нацыянальных акругаў, пасля 1971 года былі перайменаваныя ў аўтаномныя.

Першы сакратар акруговай камісіі

Пасада была спецыфічнай у іерархічнай структуры наменклатуры КПСС, паколькі сакратар акруговай камісіі займаў прамежкавае звяно ў наменклатуры сакратаром райкама або гаркама і сакратаром абкама. У рамках сваёй акругі першы сакратар акруговай камісіі мог кіраваць райкамамі і гаркамамі партыі. Фармальна ён абіраўся на бюро акружкама або абкама, але фактычна прызначаўся кіраўніцтвам ЦК КПСС. Гэтая пасада была не абавязковая да занятку і для далейшага прасоўвання па службе.

Кіраванне акругай

Намінальна кіраўніком акругі лічыўся старшыня Выканаўчага камітэта мясцовага Сходу дэпутатаў (або яго эквівалента), фактычна ж кіраўніцтва ажыццяўляла партыйная арганізацыя акругі. Але ў большасці выпадкаў першы сакратар акруговай камісіі і старшыня выканкама вялі адзіную палітыку і дзейнічалі сумесна, з відавочнай перавагай улады першага сакратара партыі.

Акруговыя камітэты КПСС на жнівень 1991 года

• Агінскі Бурацкі акруговы камітэт КПСС
• Комі-Пярмяцкі акруговы камітэт КПСС
• Каракскі акруговы камітэт КПСС
• Ненецкі акруговы камітэт КПСС
• Таймырскі (Далгана-Ненецкі) акруговы камітэт КПСС
• Усць-Ардынскі Бурацкі акруговы камітэт КПСС
• Ханты-Мансійскі акруговы камітэт КПСС
• Чукоцкі акруговы камітэт КПСС
• Эвенкійскі акруговы камітэт КПСС
• Ямала-Ненецкі акруговы камітэт КПСС

Абласныя камітэты КПСС, скасаваныя або змяніўшыя назву да 1991 года

• Ахотска-Эвенскі акруговы камітэт КПСС (1930-1934)
• Віціма-Алякмінскі акруговы камітэт КПСС (1931-1938)
• Карэльскі акруговы камітэт КПСС (1937-1939)
• Аргаяшскі акруговы камітэт КПСС (1934)

Гл. таксама

• Абласны камітэт КПСС

Літаратура

• Восленский М. С. Номенклатура. Господствующий класс Советского Союза. — М.: «Советская Россия»; МП «Октябрь», 1991. — 624 с.
• Устав КПСС. — М., 1976.