Вікіпедыя

Арсень Ліс: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Вітаю! Унесла праўкі амаль ва ўсе раздзелы артыкула. Дадала пра працоўную дзейнасць і рэдагавала пра выданні. Дадала спасылкі і зноскі. Юля
Радок 25:
|Сайт =
}}
'''Арсень Ліс''', '''Арсеній Сяргеевіч Ліс''' ({{ДН|4|2|1934}} года, вёска [[Вёска Вётхава|Вётхава]], [[Маладзечанскі павет, Польшча|Маладзечанскі павет]], [[Віленскае ваяводства, 1926—1939|Віленскае ваяводства]], [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польшча]]; цяпер [[Смаргонскі раён]], Беларусь) — беларускі этнограф, філолаг, літаратуразнавец, [[пісьменнік]]. ЧленСябра Саюза пісьменнікаў СССР (з 1967), Беларусіі [[Саюз беларускіх пісьменнікаў|Саюза беларускіх пісьменнікаў]]<ref>http://lit-bel.org/by/friends/355/447.html</ref> (з 1991). Доктар філалагічных навук.
 
== Выхаванне і адукацыя ==
Радок 36:
 
[[Файл:Igar Chakvin in National Academy of Sciences of Belarus - 2009 AD.JPG|left|thumb|Арсень Ліс ''(сядзіць)'' побач з выступоўцам [[Ігар Усеваладавіч Чаквін|Ігарам Чаквіным]] на нарадзе [[Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі|Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору]], 2009. ]]
3 1962 малодшы, з 19661965 старшы навуковы супрацоўнік Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору [[АН БССР]]<ref>http://tbm-mova.by/news_1365.html</ref>.
 
Даследуе фальклор, літаратуру, краязнаўства, гісторыю і перыядычны друк Заходняй Беларусі, жыццё і дзейнасць беларускага нацыянальна-вызвольнага руху, гісторыю культуры. Аўтар манаграфій, літаратурных партрэтаў, эсэ. Адзін з укладальнікаў, аўтар уступных артыкулаў і каментарыяў шматтомнага акадэмічнага збору «Беларуская народная творчасць». Адзін з аўтараў вучэбнага дапаможніка для студэнтаў ВНУ «Беларуская народна-паэтычная творчасць» (1979). Аўтар падручнікаў для студэнтаў ВНУ «Беларуская вусная народная творчасць» (1979; 2000), аўтар вялікага раздзела ў падручніку для студэнтаў ВНУ «Гісторыя беларускай літаратуры ХХ ст.» (2000).
 
Кандыдат філалагічных навук (1965), доктар філалагічных навук (1997).
 
З 2004 па 2008 год быў членам экспертнага савета ВАК (Вышэйшая атэстацыйная камісія Рэспублікі Беларусь). Намеснік старшыні вучонага савета па абароне дысертацый па спецыяльнасцях фалькларыстыкі і этнаграфіі.
 
== Даследчыцкая дзейнасць ==
У друку па пытаннях беларускай культуры пачаў выступаць у 1955 г. Многія гады збіраў і аналізаваў каляндарна-абрадавы фальклор, з'яўляецца аўтарам шэрагу манаграфій і вучэбных дапаможнікаў па фалькларыстыцы.
 
Арсень Ліс з'яўляецца актыўным аўтарам універсальнай і галіновых беларускіх энцыклапедый. Адзін з удзельнікаў шасцітомнай навукова-тэарэтычнай працы «Беларускі фальклор. Жанры, віды, паэтыка» (2001-2007) і чатырохтомніка «Гісторыя беларускай літаратуры ХХ ст.» (вялікі раздзел па літаратуры Заходняй Беларусі ў 2-м томе). Аўтар манаграфій «[[Браніслаў Тарашкевіч]]» (1966), «[[Мікола Шчакаціхін]]: Хараство непазнанай зямлі» (1968), «[[Пётра Сергіевіч]]» (1970), «Купальскія песні» (1974), «Вечны вандроўнік: нарыс пра мастака [[Язэп Нарцызавіч Драздовіч|Язэпа Драздовіча]]» (1984), «Пякучай маланкі след: Эцюды да партрэта мастака Горыда» (1981), «Валачобныя песні» (1989), «Жніўныя песні» (1991). Аўтар аўтабіяграфічнага твора «Ад матчыных песень» (1973), кніг «Песня ў спадчыну» (1989), «Gloria victis!» (2010), «Арсень Ліс. Выбранае» (2014) з серыі кніг «Беларускі кнігазбор».
Выдаў кнігі «Браніслаў Тарашкевіч» (1966), «Мікола Шчакаціхін» (1968), «Пётра Сергіевіч» (1970), «Купальскія песні» (1974), «Пякучай маланкі след» (1981), «Вечны вандроўнік» (1984), «Песню — у спадчыну» (1989), «Валачобныя песні» (1989).
 
У яго кнігу «Цяжкая дарога свабоды» (1994) увайшлі літаратурныя партрэты [[Уладзімір Сямёнавіч Караткевіч|У. Караткевіча]], [[Аркадзь Смоліч|А. Смоліча]], [[Рыгор Шырма|Р. Шырмы]],  [[Антон Грыневіч|А. Грыневіча]], [[Тамаш Грыб|Т. Грыба]], [[Леапольд Родзевіч|Л. Родзевіча]], [[Аляксандр Мікітавіч Уласаў|А. Уласава]], [[Аляксандр Іванавіч Цвікевіч|А. Цвікевіча]]. Пісаў нарысы пра творчасць [[Язэп Драздовіч|Я. Драздовіча]]: «Шляхі і пошукі»; пра збіральніка песеннага фальклору [[Антон Антонавіч Грыневіч|Антона Грыневіча]] «Песня прасілася ў свет».
Даследчык фальклору, адзін з аўтараў вучэбнага дапаможніка для студэнтаў ВНУ «Беларуская народна-паэтычная творчасць» (1979). Укладальнік зборнікаў «Беларускія народныя песні» (1970), «Жніўныя песні» (1974), «Восеньскія і талочныя песні» (1981), «Купальскія і пятроўскія песні» (1985), «Максім Гарэцкі: Успаміны, артыкулы, дакументы» (з [[Янка Саламевіч|Янкам Саламевічам]], 1984).
 
Арсень Ліс — укладальнік зборнікаў «Беларускія народныя песні» (1970), «Жніўныя песні» (1974), «Восеньскія і талочныя песні» (1981), «[[Максім Іванавіч Гарэцкі|Максім Гарэцкі]]: Успаміны, артыкулы, дакументы» (з [[Янка Саламевіч|Янкам Саламевічам]], 1984), «Купальскія і пятроўскія песні» (1985), зборніка твораў [[Браніслаў Тарашкевіч|Б. Тарашкевіча]] «Выбранае. Публіцыстыка» (1991). Рэдагаваў мемуары [[Паўліна Мядзёлка|Паўліны Мядзёлкі]] «Сцежкамі жыцця».
Аўтар сцэнарыяў дакументальных фільмаў «Песня на ўсё жыццё» (пра [[Рыгор Шырма|Рыгора Шырму]], у сааўтарстве з [[І. Цішчанка]]м, зняты ў 1984 г.) і «Прысады жыцця» (пра [[Максім Гарэцкі|Максіма Гарэцкага]], у сааўтарстве з [[А. Вялюгін]]ым, зняты ў 1985), «Зямля Тарашкевіча» (у сааўтарстве з [[Я. Лецка]]м, 1991), «Аркадзь Смоліч», «Дзядзька Уласаў» (пра [[Аляксандр Уласаў|Аляксандра Уласава]]; абодва ў 1992 г.), «Адвечныя званы» (пра [[Мітрафан Доўнар-Запольскі|Мітрафана Доўнар-Запольскага]], 1993).▼
 
▲Аўтар і сааўтар сцэнарыяў дакументальных фільмаў «Песня на ўсё жыццё» (пра [[Рыгор Шырма|Рыгора Шырму]], у сааўтарстве з [[І. Цішчанка]]м, зняты ў 1984 г.) і, «Прысады жыцця» (пра [[Максім Гарэцкі|Максіма Гарэцкага]], у сааўтарстве з [[А. Вялюгін]]ым, зняты ў 1985), «Зямля Тарашкевіча» (у сааўтарстве з [[Я.Браніслаў ЛецкаАдамавіч Тарашкевіч|Тарашкевіча]]м,» (1991), «[[Аркадзь Антонавіч Смоліч|Аркадзь Смоліч]]» (1992), «Дзядзька Уласаў» (пра [[Аляксандр Уласаў|Аляксандра Уласава]]; абодва ў, 1992 г.), «Адвечныя званы» (пра [[Мітрафан Доўнар-Запольскі|Мітрафана Доўнар-Запольскага]], 1993).
 
== Узнагароды ==
Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР (1986) за ўдзел у падрыхтоўцы і выданні акадэмічнага збору беларускай народнай творчасці.
 
Лаўрэат літаратурнай прэміі імя Максіма Гарэцкага за кнігу «Цяжкая дарога свабоды» (1994).
 
За актыўны ўдзел у беларускім нацыянальным Адраджэнні Камітэтам Ушанавання ганараваны медалём Язэпа Драздовіча «За руплівасць на ніве беларускага мастацтва» (25 сакавіка 1998 г.), медалём Анатоля Бярозкі «Цвяток Радзімы» і адпаведнымі дыпломамі.
Радок 69 ⟶ 75:
* Цяжкая дарога свабоды: Артыкулы, эцюды, партрэты / А. Ліс. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1994. — 414 с.
* [http://pdf.kamunikat.org/20039-1.pdf Gloria victis!] / А.С. Ліс. — Мінск : Логвінаў, 2008. — 574 с.
* Арсень Ліс. Выбранае<ref>http://www.belnauka.by/component/mtree/knizhnye/978-985-08-1659-7.html</ref> — Мінск: Беларус. навука, 2014. — 592 с.
 
== Літаратура ==
Радок 80 ⟶ 87:
* [http://lit-bel.org/by/friends/355/447.html Арсень Сяргеевіч Ліс] // lit-bel.org
* [http://smorgon.org/town/6224 Арсеню Лісу — 80 гадоў] // smorgon.org
* [http://tbm-mova.by/news_1365.html Аўтабіяграфічны нарыс Арсеня Ліса] // tbm-mova.by
 
{{DEFAULTSORT:Ліс Арсень}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Арсень_Ліс"